KEN SIEMPRE ES ONESTO, TIENE EL KORASON TRANKILO

Rav Kopel se ganava la vida merkando variles de vodka i bira i vendia sus prodaktos a las tavernas de Likova i sus alrededores. No era una vida fasil, kon los fuertes impuestos aplikados por el governo espesyalmente a los judios en la Evropa del diziochen siglo.

Kada anyo, un diya antes de Pesah, Rav Kopel vendia su hamets a uno de sus no judio vizinos. En lugar de kemar el hamets, los rabinos aviyan metido la praktika de vender el hamets a un no judio. Los vizinos de Rav Kopel estavan auzados a este ritual anual. El komersante de likores judio afirmava un kontrato kon uno de eyos, diziendo ke el vendio todo el kontenido a una soma igual a su valor real. Duspues de Pesah, Rav Kopel merkava atras lo ke le aviya vendido.

Un anyo, a uno en Likova le okuro una idea mueva: si todos refuzavan a merkar la vodka del judio? En este kavzo, Rav Kopel se los iva dar todo debaldes. Deke merkarlos si los puediyan tomarlos debaldes?

Kuando Rav Kopel sono la puerta de un vizino un diya antes de Pesah, el vizino refuzo de merkarlos. Rav Kopel aprovo un otro vizino. Kuando tomo la mezma repuesta, Rav Kopel entendio lo ke se estava pasando.

No teniya tiempo a ir a otros merkaderes ke biviyan mas leshos. Rav Kopel no penso ni un minuto. Presto, kargo los variles de hamets s su kamyon i se dirijo asta el rio. Entremientes, sus vizinos lo estavan obzervando de leshos kon alegriya. A boz alta, Rav Kopel anonso: "Todos los ke keren, pueden tomar estos variles !’’

Duspues torno a kaza para aparejarse para el festival. Akeya noche, Rav Kopel se asento al Seder kon el korason alegre i resito la Agada: "Deke komemos este pan sin levadura? Porke la masa de muestros padres no tuvo tiempo de fermentarse’’. Estuvo meldando en sintiendo la savor de kada palavra en su boka. Todo su kapital lo aviya invertido en akeyos variles de vodka i bira; i grande parte de la soma la aviya merkado kon kredito. Agora estava sin un grosh i teniya de pagar grandes devdas. Ma su korason estava tan livyano i briyante komo un pasharo.

No teniya ni una gota de hamets en su poder! Por la primera vez en su vida, tuvo la oportunidad de demostrar verdaderamente su amor i su fidelidad al Dio. Aviya eliminado toda la levadura de su posesion, komo el Dio le aviya ordonado.

Kuando Pesah se eskapo, Kopel se dirijo a su mahsen para azer un plano komo pagar sus devdas i empesar de muevo su negosio. En la puerta, encontro sus vizinos merkaderes. "Oye, Kopel!" grito uno de eyos: ‘’Deke dishites ke puediyamos tomar los variles de votka si teniyas la entision de meter estos perros gardianes aya para protejar los variles?"

Kopel, kon enkantamiento, se dirijo al rio. Ke ve? Un trupo de perros feroses anturaron los variles, i no permetieron ke dingunos se aserken.

Kopel arasto los variles fin al rio. Uno a uno, vazyo todas las votkas i las biras al rio.

Ken siempre es onesto, tiene el korason trankilo.

Apretar al boton para ver todos los eskritos

Tarihten bir sayfa

“Yahudiler için temel prensip, egemen bir Yahudi Devleti'nin kurulmasıdır. Araplar için temel prensip, Filistin'in herhangi bir yerinde Yahudi egemenliğinin kurulmasına sonuna kadar direnmektir”.

İsrail dünyanın dört bir yanından gelen ve inanılmaz zorluklara rağmen bataklıkları kurutan, sıtmayı alt edip bugünün ekonominin temellerini atanlar tarafından kuruldu. Çölden cennet yaratma çalışmalarını ve başarılarını ana hatlarıyla hepimiz biliriz.

Diğer yandan, bu çabalara paralel Balfur deklarasyonunu, İngilizlerin göçü kısıtlayan Beyaz Kitabını, Birleşmiş Milletlerin bölme planı, bağımsızlık ilanı ve ondan sonraki savaşı da genel hatlarıyla biliriz. Diplomaside o kadar yoğun bir süreçte bütün detayları tahminim ancak tarihçiler ve araştırmacılar bilir.

1946 Londra konferansı bu dönüm noktalarından biri. İngiltere’nin bölgedeki son çabası diyebiliriz. Daha az bilinmesine rağmen önemi, İsrail’in kuruluşundan beri olan çatışmaların kök nedenine ışık tutması.

Londra konferansı Arapların talebi üzerine Filistin Mandasından sorumlu İngiltere hükümeti tarafından düzenlendi. 1946 Eylülünden 1947 Şubatına kadar sürdü. Amacı Filistin’in geleceğini kararlaştırıp ve Manda yönetimine son vermekti.

Konferansın ilk toplantısına Filistin’in İngiltere’nin gözetiminde özerk vilayetlere bölünmesi teklifi tartışılacaktı. Araplar, böyle bir çözümün ülkenin bölünmesiyle sonuçlanacağı, Yahudiler de göçün senede 100,000 kişiyle kısıtlanmasını kabul etmediklerinden reddettiler. Ne Arap ne Yahudi temsilciler bu toplantıya katılmadılar.

Konferansın ikinci oturumu Ocak 1947 de yapıldı. Bu oturumdan hemen önce Basel’de 22. Siyonist kongresi toplanıp Hayim Weizman’ın öncülüğünde Filistin’de dünya demokrasisine entegre bir Yahudi devleti kurulması ve Yahudi göçünün sınırlanamayacağı kararlarını aldı.

Bu kararlar doğrultusunda Yahudiler bağımsız bir devlet içermeyen önerileri reddettiler.  Arap temsilciler, bağımsız bir devletle sonuçlanacak Yahudi göçünün şiddete yol açacağı görüşünde ısrarlıydılar. Karşı teklifleri, Filistin'de kurulacak bir Arap devletinde yaşayan Yahudilere azınlık koruması ve vatandaşlık vermek oldu.

Sonuçta her iki taraf önerileri reddettiler. Konferans başarısızlıkla sonuçlandı. İngiltere Filistin Mandasının geleceğine dair bir çözüm bulamadığı için bu sorunu Birleşmiş Milletlere havale ettiğini bildirdi.

18 Şubat 1947’de İngiltere dışişleri bakanı Ernest Bevin Parlamentoya bu konferans ve sonuçları hakkında bilgi verdi. Kanımca bu oturumdaki konuşmalar, 1947‘den günümüze kadar bu bölgede olan çatışmaların nedenini çok güzel açıklıyor.

Joe Biden 2021’de Hamas İsrail çatışması sırasında bu çatışmanın nedeni işgaldir diyen bir gazeteciye “"Burada bir şeyi açıklayalım. Bölge, İsrail'in bağımsız bir Yahudi devleti olarak var olma hakkını açıkça kabul ettiğini söyleyene kadar barış olmayacak” demişti. 

Bu sanki Bevin’in 1947 de yani yaklaşık 75 sene önce parlamentoya söylediklerinin yankısı.

Ana noktalarıyla Bevin şunları söylemiş:

“Filistin'in geleceği konusunda Londra'da yapılan konferansın herhangi bir çözüme ulaşamadan sona erdiğini Parlamentoya üzülerek bildiriyorum.

Majestelerinin Hükümetinin önerileri hem Arap hem de Yahudi temsilcileri tarafından tartışmaya temel bile olamayacakları gerekçesiyle tamamen reddedildi. Meclisin, iki tarafı bu çözümü reddetmeye iten nedenleri anlaması gerektiğini düşünüyorum.” ….

…“Majestelerinin Hükümeti uzlaşmaz bir ilkeler çatışmasıyla karşı karşıya kalmıştır. Filistin'de yaklaşık 1.200.000 Arap ve 600.000 Yahudi yaşıyor. Yahudiler için temel prensip, egemen bir Yahudi Devleti'nin kurulmasıdır. Araplar için temel prensip, Filistin'in herhangi bir yerinde Yahudi egemenliğinin kurulmasına sonuna kadar direnmektir.” Yani kendilerinin bir devlet kurması değil, her ne pahasına olursa olsun bir Yahudi devleti kurulmaması.

14 Mayıs 1948’den sonra olanları hepimizi biliyoruz. 75 yılda değişen hiçbir şey yok. Hala bir Yahudi devletinin kabulünün savaşını veriyoruz.

Kaynaklar:

London Conference 1947

Morrison–Grady Plan (1946) | Encyclopedia.com

The root cause of the Arab-Israeli conflict (timesofisrael.com)

Palestine Conference (Government Policy)

"Destekleriniz Bizim İçin Değerli, Teşekkürler!"

Yazarın tüm yazıları için tıklayınız

“KUANDO EL BENADAM AZE PLANOS PARA EL AVENİR EL DYO SE RİYE”

En mi chikes, apenas eskapava Purim, en las kazas empesava un movimyento. Emprimero era enkalar la kaza i despues kon sira, azer kashones i kantones, lavar las mantas, dar los kolchones al hallach, abashar la loksa del yukri.

Mi nona ya empesava azer planos del seder de pesah. Kuando se aserkavan los diyas era majar la muez en el mortero, pasar la prasa por el tropito, eskaldar espinakas, kuantos kilos tomava mi madre no se, me akodro en tres leğenes blankos ke era leğenes de pesah, aviya tanta espinaka ke no topava de pensar kualo se va azer.

La semana dalkavo, entrar al mupak era defendido, no seya ke mesklemos el hamets al kasher.  El haroset por siguro se aziya en kaza komo todo lo ke se komiya. No aviya nada pronto ni cateringes.  El diya de kalhamira era untar siraj. Parladearlo (esto era mi echo), kemar la migita del pan, aparejar la meza del seder, ke aresiviyamos lo mas poko vente i sinko almaş.

Kuando eskapo esto todo era la sira de ir al banyo, vistir lo muevo ke mos merkaron i estrenar los kalsados de rugan. Ke pekado ke la jenerasyon de oy no syenten esta emosyon porke ya tyenen todo en la mano la ora ke keren.

 Mi madre tenia uzo de mandar gatos de pesah a los ke no puediyan azer. İ por esto mi papa traiya a kaza  kaji 150 guevos.

 Kreyo ke en dinguna nasyon, mas de mozos los djudyos, no egziste emplear 150 guevos en una semana.

Agora no ay ni majar la muez, ni pasar la prasa por el tripito, kon un robot no esta sureyando ni 10 puntos, el haroset kon un telefon te vyene fin la puerta de kaza, la espinaka no se kere dicho, si no keres penar ay paketos prontos, mundada i lavada, i mas mijor ay un alay de cateringes ke te esta enbiyando todo fina kaza mezmo los chinis, pirones, kuchiyos i kucharas.

No ay estrenar kalsados de rugan ni vistimyentas muevas de moed. Kon estos todos kolaylikes malorozamente no ay akeos pransos de trenta personas. Lo mas de famiyas tyenen a los ijos afuera la sivdad, una noche de moed se estan vyendo en zoom.

 Emprimero 2 anyos de pandemiya, djusto ke mos salvimos de esta hazinura, el otro anyo aki en Turkiya en Hatay uvo un rash ke muryo miles de almas, djusto ke keriyamos un poko olvidar de todo lo negro, i empesimos a azer planos para el avenir, salyo la gerra ke no mos desho gana de bivir. Todos los planos ke izimos se destruyeron.

Keridos ermanos, malgrado todo yene aparejaremos la meza del seder, kon kuantas personas ke ay, mos alegraremos i konsyenteremos este moed de salvasyon, azeremos lores ke estamos en kaza sanos i rezyos, estrenaremos una bluzika, un fular, una charuka mueva, rogaremos ganeden bueno ke tengan a los ke peryimos, pasensya a sus famiyas, todos ke tornen a sus kazas sin sar i sin mal, pas i piyadad en los korasones i en el mundo entero AMEN.   

HAG PESAH KASHER SAMEAH. 

Apretar al boton para ver todos los eskritos