Hiç kendinden utanacak kadar kötü bir hata yaptın mı? Ve sonsuza kadar içerileceğinden mi korkuyorsun? Sana verilen zamanı, parayı, gücü yanlış mı kullandın? Şansını sonsuza kadar kaybettin diye mi düşünüyorsun? Yeniden ayağa kalk… Tehilimde yazdığı gibi נפלתי קמתי düştüm ve kalktım… Düştüysem eğer yeniden ayağa kalkmak için… ayağa kalkmak ve daha uzağa gidebilmek için...
Geçtiğimiz haftaların Peraşası Ki Tisa'da olan budur: Yahudi halkı en affedilmez günahı işler. Sina Dağı'nda A-Şem'in doğrudan ifşasına tanık olduktan hemen sonra Altın Buzağı adlı bir idolün önünde eğilirler. "Moşe Rabenu dağdan indi, elinde iki tableti vardı. Kampa yaklaşırken buzağı ve dansları gördü. Moşe'nin gazabı alevlendi; elleriyle tabletleri yere attı ve dağın eteğinde kırdı. [1]
Yeni Yasa tabletlerini yaratması ancak Moşe Rabenu'nun ve halkın Teşuva’sından, ve aşırı yalvarışlarından sonra oldu. Yahudi halkının günahları o kadar ciddiydi ki Talmud [2] şunu ilan ediyor: "Dünyada altın buzağı kusurunun onarımından kaynaklanmayan tek bir talihsizlik yoktur".
Bu korkunç olay temel bir soruyu gündeme getiriyor: Bne İsrael'in böyle bir hata yapmış olması nasıl mümkün olabilir? Daha da önemlisi, A-Şem neden bu kadar ileri gitmelerine izin verdi? Felaket olmadan önce olayların gidişatını neden durdurmadı?
Gemara bize A-şem'in müdahale etmekten kaçındığını ve temel bir nedenden ötürü bu noktaya gelene kadar durumun kötüleşmesine izin verdiğini öğretir. Her birimize, günah ne kadar ciddi olursa olsun, tövbe etmenin her zaman bir yolu olduğunu göstermek için. A-şem, tarihin en büyük hatası için affedilme olasılığı vermişse, yaptığımız hatalar ne olursa olsun, içtenlikle pişmanlık duyduktan sonra, affedilmeye de layık olacağımızın kanıtı olduğunu bize bildirmek ister. Öyleyse, bu Altın buzağı hatasının temel mesajı, kendi davranışlarımızdan ve kendi hatalarımızdan asla cesaretimizin kırılmamasını hatırlatmak ve kendimize her zaman ilerlemenin bir yolu olduğunu söylemektir.
Altın buzağı hatasına katılmayan Moşe bile bu fikri somutlaştıracaktır. Moşe, tabletleri almak için dağa çıkmadan önce, karısı Tsipora'dan A-Şem ile kesintisiz ilişki içinde olmak için boşanmıştı (dünyada böyle bir fedakarlık yapmak zorunda olan tek varlık oydu). Sonra dağın tepesinde kanun levhalarını oyarken büyük bir safir kullandı. Bu safirin kalıntısını A-şem'in ona “Onları kendin için sakla” demesiyle saklar. Moşe'yi zengin bir adam yapan bu safir kalıntılarını yeniden evlenmeleri için Tsipora'ya verir… (3) Tsipora ikinci bir şans verir, yeniden evlenirler ve birlikte halkı manevi olarak ayağa kaldırırlar. Böylece bir ara olduğunda her zaman yeniden bağlantı kurabiliriz.
Bu Peraşanın adı da çok şaşırtıcı: Ki Tisa, "biri kalktığında" anlamına geliyor, bu da Yahudi halkının bu olaydan sonra büyüdüğünü ve hata öncesine göre daha yüksek bir seviyeye ulaştığını ima ediyor. Gerçekten mi? Bu çok şaşırtıcı değil mi? Hata yaptıktan sonra, hata öncekinden daha yüksek bir seviyeye ulaşmak nasıl mümkün olabilir? Lubavitcher Rebbe hata paradoksunun Teşuvanın A-şem'e daha büyük bir bağlantıya izin vermesi olduğunu açıklıyor.
Bir hata yapmadan önce - A-şem veya yakınlarımızla - temel olan bir sevgiyle tatmin olabiliriz. Ancak hata yaptıktan sonra, hata yapma dürtüsü sevgimizden daha güçlü olduğu için bu temel sevginin yeterli olmadığını anlarız. Yani, daha otantik bir ilişki geliştirmek için kendi içimize derinlemesine bakacağız ve bu ilişki daha büyük bir derinliğe sahip olacak. Teşuva sayesinde hatalarımız sadece tamir edilemez, derin hatalarımız da olumlu yönde dönüştürülebilir. A-şem ve sevdiklerimizle mükemmel bir ilişki kurmak için elimizden gelenin en iyisini yapsak da, hatalar kaçınılmazdır. Hatalarımızdan nasıl kurtulacağımızı bilmeliyiz, ancak her şeyden önce bunları kelimenin tam anlamıyla “kendimizi yükseltmek” ve hatayı yaptığımız kişilerle daha da derin bir bağlantı geliştirmek için kullanmalıyız.
Sonuç olarak, A-şem'in bize göstereceği en güzel aşk kanıtı, ilk 10 emir tabletlerinin enkazını, Mişkan’da Kutsal Sandığa, Kutsal Alan'ın içine koymamızı istemektir.
A-şem neden enkazı tutmak istiyor? Bize bu enkaz sayesinde büyüyebildiğimizi söylemek için. Hatalarımız sayesinde daha da yüksek bir seviyeye ulaşabileceğimizi hatırlatmak için… Bu mesaj bizi iki kez cesaretlendiriyor: telafisi mümkün olmayan veya affedilemez bir hata yok. Dahası, bize daha da cesaret verici bir fikir öğretir: Hatalarımız, her zamankinden daha güçlü bir aşkla dolu, daha güçlü bir bağ kurma, yeni bir ilişki kurma fırsatlarıdır.
Yeniden Ayağa kalkmak…ilişkilerimizi daha da güçlü hale getirmek için belki de şimdi tam zamanı.. Roş hodeş Nisan tov...
[1] Shemot (32.15)
[2] Sanhedrin 102
[3] Rashi Shemot (34.1)