Karı Koca Arasındaki Sevgi

Bu Şabat okuyacağımız Haye Sara peraşasında Yitsak ve Rivka ikinci İbrani çifti olarak bir araya gelirler.

Avraham oğlunun Kenaan topraklarından bir kız ile evlenmesini istemediğinden, baş kâhyasını, oradan bir kız getirmesi için doğduğu yöredeki akrabalarına yollar. Baş kâhyanın Rivka ile karşılaşması ve Rivka’nın ailesi ile efendisi Avraham’ın oğlunun izdivacı ile ilgili konuşmalar, gelin adayının Kenaan’a doğru yolculuğu ile devam eder.

Yitsak’ın, babasının bu girişiminden haberdar olup olmadığı yazılı değildir. Ancak, Rivka ile Yitshak’ın ilk karşılaşmasını anlatan pasuklara bir göz atmak kayda değerdir.

Yitshak “Lahay Roi” kuyusundan gelir. O Negev topraklarında oturmaktadır.

Yitsak akşam üstü çayırda gezinir. Gözlerini kaldırınca gelmekte olan develeri görür.

Rivka gözlerini kaldırır ve Yitshak’ı görür. Devenin üstünden atlar.

Kâhyaya “çayırda bize doğru yürüyen bu adam kimdir:” der. Kâhya “o efendimdir” der. (Rivka) Şalı alır ve örtünür.

Kâhya Yitshak’a bütün yaptıklarını anlatır.

Yitsak onu (Rivka’yı) annesi Saranın çadırına getirir. Rivka’yı alır ve (Rivka) ona eş olur. Onu sever ve Yitshak annesinin ardından teselli olur. (Bereşit 24, 62-67)

Lahay Roi, İbranice anlamı ile “canlıyı gören” olan kuyunun adını veren, Sara’nın hizmetçisi ve de Yişmael’in annesi Hagar’dır. Hagar bu yere bu ismi hamile iken Sara’dan kaçtığında barındığı ve Tanrının ona görünüp, doğacak oğlu hakkında iyi sözler söylediği için vermiştir. Yitshak’ın, eşi olacak Rivka’yla karşılaşmasından çok kısa bir müddet evvel, bu karşılaşmayı bize anlatanın (inancımıza göre Tanrı’nın) biz okuyuculara, Hagar ve Yişmael’i, dolaylı olarak da olsa, hatırlatmasının bir anlamı var mıdır? Belki de ima edilmek istenen Tanrı’nın, Hagar’ın bulunduğu zor durumda olduğu gibi, ona sığınanlara yardıma hazır olduğudur. Veya belki de Yitshak ve Yişmael’den çıkacak nesillerin daima ilişkide olacakları ima edilmektedir. Başka mümkün yorumlar bulmak da mümkün.

Kuyudan dönen Yitshak kendi çadırına giderken çayırda gezinmektedir. Gözlerini kaldırır ve ona yaklaşan deve kervanını görür. Henüz kimlerin bu kervanda yol aldıklarını bilmez. Diğer taraftan Rivka çayırda gezinen bu kişiyi fark eder. Her ne kadar yazılı metin bizlere Rivka’nın Yitshak’ı gördüğünü yazıyorsa da Rivka henüz onun Yitshak olduğunu bilmemektedir. Buna rağmen önce deveden iner. Onunla birlikte olan kâhyaya bu kişinin kim olduğunu sorar. Büyük bir ihtimalle, Rivka Haran’dan Kenan’a kadar geçen yolda rastladıkları her adam için deveden inip bunun kim olduğunu sormamıştır. Şimdiki davranışı, eşi olacak kişinin varlığını içgüdüsel olarak hissetmiş olmasından dolayı olabilir.

Kâhya, Rivka’nın duygusunu teyit ettiğinde, dikkati çeken bir davranışla, Rivka şalını alıp örtünür. Haran’da kuyu başında su doldurmaya geldiğinde, orada kâhya ile konuşup ona ve develerine su verirken, hatta Haran’dan Kenaan’a kadar yolda normal giysisi ile yetinen Rivka eşi olacak erkek ile buluşma sırasında örtünmeyi uygun görür. Tahminen bu o dönemin bir adetidir ve iffet veya ılımlılıkla bir ilişkisi yoktur. Bazılarına göre, İsraeli’deki düğünlerde törenden hemen önce damadın geline gelip duvağını indirme adeti Rivka’nın bu davranışından kaynaklanır. Başkalarına göre, birbirlerine en yakın olacak bu iki kişinin, kadın ve erkeğin, bu yakınlığa rağmen aralarında, bir şal kadar ince olsa da, bir mesafenin, bazen faydalı olmasının bir sembolüdür.

Dramatik bu karşılaşma ve tanışma sahnesinden sonra kâhya bütün olayları Yitsak’a anlatır. Tora bize yazmasa bile, herhalde Rivka’da, Kenaan’a varıncaya kadar geçen olayları kendi açısından eşine anlatma fırsatını bulmuştur.

Babası Avraham, kardeşi Yişmael, ve daha ileride okuyacağımız oğulları Yaakov ve Esav’ın aksine, evlilik hayatı boyunca Yitshak’ın hayatında sadece tek bir kadın vardır. Bu Tora’nın gözünden kaçmaz ve bunu açıkça belirtir: Yitshak Rivkay’ı sever. Tora’nın başlangıcından bu yana ilk olarak karı koca ilişkisinde olan bir çiftte, erkeğin kadını sevdiği belirtilmektedir. Rivka Yitshak’ın hayatına girer. Annesi Sara’nın çadırına yerleştirilir (Yitshak tarafından), ve de annesi Sara’nın kaybından dolayı yaslı olan eşini teselli etmeyi başarır. Tora bize yazmasa bile, herhalde Rivka’da Yitshak’ı sever.