Değişik konularda emirler

Bu Şabat okuyacağımız Ki Tetse (כי תצא) peraşasında Moşe birçok emri dile getirir.

Bu emirlerin bir kısmının tercümesini aşağıda huzurlarınıza getireceğim.

Kardeşinin terkedilmiş öküzünü veya koyununu görmeyip bilmezlikten gelemezsin, onları kardeşine geri vermen lazım. Eğer kardeşin sana yakın değilse ve kim olduğunu bilmiyorsan, onu evine al ve kardeşin onu senden isteyene kadar seninle kalır ve ona geri verirsin. Onun eşeğine, elbisesine ve kardeşinin her kaybına, bulduğunda, böyle yapmalısın. Bilmezlikten gelemezsin. (Devarim 22, 1-3)

Bu emir “השבת אבדה” (Aşavat aveda) olarak bilinir. Unutulan bir eşyayı (hatta bir hayvanı) bulursak, sahibi ortaya çıkana kadar onu saklayıp korumamız gerekmektedir.

Kardeşinin eşeğinin veya öküzünün yolda düştüğünü görmeyip bilmezlikten gelemezsin. Onunla beraber onu kaldır. (Devarim 22, 4)

Bu sayede hem dostuna hem de hayvanına yerdım etmiş olursun.

Erkek aleti kadının üzerinde olmıyacak, erkek, kadın elbisesi giymeyecek, çünkü bütün bunları yapanlar Ad. Tanrı’nın nefret ettiğidir. (Devarim 22, 5)

Buna dayanarak, bugün dindar kadınlar pantalon giymekten kaçınırlar. Ancak, bilginlerimize göre, kadınların, kadın için dikilmiş bir pantalonu giymelerinde bir mahsur yoktur.

Tanrıya bir adakta bulnursan ödemesinde gecikme. Çünkü Ad. Tanrın onu senden isteyecektir ve bu sende suç olacaktır. Adak adamayı durdurursan bu senin için suç olmıyacaktır. Ağzınla söylediğin, Ad. Tanrı’na adadığını tut, dudaklarından çıkanı muhafaza et. (Devarim 23, 22-24)

Bu kural bütün vaad edilen şeyler için geçerlidier. Vaad etmemek, vaad edip de vaadini yerine getirmemekten daha uygundur.

Dostunun bağına girersen, canının istediği gibi üzüm yersin, ancak kaplarına koymıyacaksın. Dostunun mısır tarlasına girersen, elinle taneleri alırsın ancak dostunun mısırına tırpan kaldırma. (Devarim 23, 25-26)

Talmuda göre, yukarıda verilen izin sadece tarlada veya bağda çalışmak için gelen işçiler içindir. İşçiler meyveleri toplamak için çalışırken yiyebilecekleri kadar yemeğe izinleri vardır. Ancak toplayıp da evlerine götüremezler. Herhangi bir kimsenin, kendi olmıyan bir tarlaya vaya bağa girip yemişleri yemesine izin yoktur.

Cebinde, küçük taş ve büyük taş olmasın. Evinde küçük ölçü ve büyük ölçü olmasın. Ad. Tanrının sana verdiği topraklarda günlerinin uzun olması için, bütün bir taşın ve doğruluğun, ve bütün bir ölçün ve doğruluğun olsun. Çünkü haksızlık yapanlar ve bütün bunları yapanlar Ad. Tanrı’nın nefret ettikleridir. (Devarim 25, 13-16)

Tartarken, ölçü alırken doğru olarak kalibrelenmiş aletler kullanılmalıdır. Daha az ve hatta gereğinden fazla ölçen aletler kullanılmamalıdır.

Peraşamızda yukarıdakilere benzer ve de değişik kunularda birçok emiri okumak mümkündür. Bu emirleri ya İbranice Tanah’tan veya Tanah’ın tercümelerinden okumanızı tavsiye ederim.