Bu haftaki peraşa Bo (בא) Mısır’dan çıkmak üzere olan İsrael oğullarına verilen bir dizi emirle beraber Pesah’da Matsa yenilmesi gerektiğinden bahseder.
Tanrı Moşe ve Aharon aracılığı ile şunları söyler:
İsrael cemaatine “her bir kişi ayın onunda her bir ev için, her bir aile için bir kuzu alsın” diye söyleyin. (Şemot 12, 3)
Bu koyun ayın onundan,
Aynı ayın on dördüne kadar muhafaza altında olsun ve onu bütün cemaatle beraber akşam üstü kessinler. (Şemot 12, 6)
Bu kuzunun etini yiyecekleri evin kapısını kurban’ın kanı ile işaretlesinler.
Bu gecede, eti, ateşte çevirme yaparak, Matsa ve marul ile yesinler. (Şemot 12, 8)
Matsa kelimesi ilk olarak Bereşit kitabında geçer. Matsa’yı Lot, Sedom ve Amora’yı yok etmeye gelen melekleri evinde misafir ettiği zaman sunmuştu. Matsa, ekmekten çok daha çabuk hazırlanabilen ve kraker’e benziyen dayanıklı, yani geç bayatlıyan bir fırın işidir.
Matsa ve marul ile yenmesi gereken bu çevirme kuzuyu evde normal bir şekilde değil de,
Onu böyle yeyin: kemerleriniz belinizde, ayakkabılarınız ayaklarınızda ve deynekleriniz elinizde. Onu acele ile yeyin, o Ad. için Pesahdır. (Şemot 12, 11)
Bu kurban emri ayın onundan evvel verilmişti. Ayın on dördüne kadar ekmek yapmak için yeterli zaman olmasına rağmen, bu çevirme kuzu Matsa ile yenilmeli idi. Üstelik, bu kurbanı yerken yola çıkmaya hazır bir durumda olmalıydı herkes.
Bu emrin ardından, Tanrı Moşe ve Aharon’a konuşmaya devam ederek, ayın on dördünü on beşine bağlıyan gecede Mısır’ın bütün behorlarını öldüreceğini ve İsrael oğullarının evlerinden atlayıp onların behorlarını kurtaracağını söyler. Bunun hatırasına gelecek nesillerin Pesah bayramını kutlıyacaklarını ve bu bayramda yedi gün boyunca kabarmış hamurlu yiyeceklerin yenilmiyeceğini ve Matsa yenileceğini belirtir. (Şemot 12, 12-20)
Anlaşılacağı üzere, Pesahda kabarmış hamurlu mamuller yemeyip onun yerine Matsa yeme emri, Mısır’dan kovulma gecesinden en azından beş gün evvel verilmişti.
Moşe ve Aharon Tanrıdan aldıkları bu emirleri aynen İsrael oğullarına aktarırlar. Hata gelecek nesillerde bunun bir bayram olarak kutlanılacağını da söylerler. (Şemot 12, 21-27)
Ve İsrael oğulları giderler ve yaparlar; Ad.’nın Moşe ve Aharona aynen emrettiği gibi yaparlar. (Şemot 12, 28)
Acaba “kemerleriniz belinizde, ayakkabılarınız ayaklarınızda ve deynekleriniz elinizde. Onu acele ile yeyin” kelimeleri ile verilen emir o gece Mısır’ı terk etmek için yola çıkılacağını belirtmiyor muydu? O halde İsrael oğulları ekmek yapmak için hamur hazırlama işini neden son ana bıraktılar?
“Matsa ve marul ile yesinler” kelimeleri, Mısır’ı terk ettiklerinde, yolda yemek için, ekmek değil de Matsa yapılması gerektiğini açık bir şekilde ima etmiyor muydu? Üstelik Matsa uzun yol için ekmekten daha dayanıklı idi.
Buna rağmen Israel oğulları, birinci ayın on dördünü on beşine bağlıyan gecede Mısır’dan ayrılacaklarına dair verilen işaretleri, algılamazlar.
Kurbanın kesilip yendiği günün gece yarısında, daha evvelden söylendiği gibi, bütün Mısırlı behorlar ölürler. Mısır halkı büyük bir panik içinde bağırır. Bunun üzerine
Paro, Moşe ve Aharon’u gece çağırır, “Kalkın ve milletimin içinden çıkın. Hem siz, hem İsrael oğulları gidin ve söylediğiniz gibi Ad.’a servis edin” der. (Şemot 12, 31)
Bu an, onuncu beladan sonra, Paro’nun İsrael oğullarına çıkış iznini verdiği andır.
Millet, hamurunu, henüz kabaramadan, bezlere sarılmış olarak kaplarından sırtına yükler. (Şemot 12, 34)
İsrael oğulları Ramses’ten çıkıp Sukot’a gelirler. Orada
Mısır’dan çıkardıkları hamuru fırınlarlar, bunlar Matsa kekleri idi çünkü kabarmamıştı. Mısır’dan kovulduklarından, bekliyememişlerdi. Üstelik, yol için yiyecek yapmamışlardı. (Şemot 12, 39)
Yukarıda belirtmeye çalıştığım gibi, Pesah kurbanının yola çıkmaya hazır bir kıyafette ve Matsa ile yenmesi emriler İsrael oğullarının vaktinde hazırlanmaları için yeterli işaret olamaya yetmemişti. Dolayısı ile onlar apar topar çıkmak zorunda kalmışlardı.
Pesah bayramında Matsa yemek bu aceleli çıkıştan daha evvel söylenmiş olmasına rağmen, İsrael oğullarının vakit yetersizliği yüzünden kabarmamış hamurdan Matsa yapmaları, Matsa’ya tarihi bir hatırlama ve hatırlatma boyutlarını kazandırmıştır.