Esav, Yaakov ve Yisrael

Bu hafta okuyacağımız Vayişlah (וישלח) peraşasında, Yaakov Esav ile iki defa katşılaşır. Birinci karşılaşmadan önce adı Yisrael olarak değiştirilir. Bu yeni isim Yaakov’a, babası Yitsak’ın şehrine yaklaştığı zaman yeniden hatırlatılır. Yitsak’in vefatı ile Yaakov ve Esav tekrar buluşurlar.

Yaakov Esav’a, Seir topraklarındaki Edom arazisine, öncü elçiler yollar. Onlara şunları demelerini emreder. Kulun Yaakov der ki “Lavan ile yaşadım ve bu yüzden geciktim. Çok sığırım, eşeğim, koyunlarım, kölelerim ve cariyelerim var ve efendimize hoş görünmeyi ifade etmek için (bu hediyeleri) yolluyorum”. (Bereşit 32, 4-6)

Yaakov’un elçileri döndüklerinde Esav’ın dört yüz kişi ile onu karşılamaya hazırlandığını söylerler.

Yaakov çok endişe eder ve üzülür. Beraberindeki halkı, koyun ve sığır sürülerini ve develeri iki kampa ayırır. Ve “eğer Esav gelip kamplardan birinini vurursa, kalan kamp kurtulur” der. (Bereşit 32, 8-9)

Bu savunma planını uyguladıktan sonra ataları Avraham ve Yitshak’ın Tanrısına dua eder.

Lütfen beni kardeşim Esav’ın ellerinden kurtar. Gelip anneleri ve çocuklarını vuracak diye endişe ediyorum. (Bereşit 32, 12)

Yaakov ilk yolladığı elçiler ile yetinmez üç dalga halinde çok miktarda hediyeler yollar ve herbir hediye konvoyunun elçisine, Esav’a şunları söylemesini tembih eder.

“İşte kulun Yaakov da arkamızdadır. Önümden giden bu hediyelerle kendimi af ettireyim ve ardından onu görürüm ve belki beni kabul eder” şeklinde deyin. (Bereşit 32, 20)

Bütün hazırlıklarına rağmen Yaakov sakin değildir

Yaakov gece yarısı kalkar. İki karısı, iki cariyesi ve on iki çocuğunu alır ve Yabok geçidini geçer. Onları alır ve vadinin öbür tarafına geçirir, kendi şeylerini geçirir. (Bereşit 32, 22-23)

Yaakov’un Esav’dan ne denli endişe ettiği, gördüğü bir nevi rüyaya yankılanır.

Yaakov tek başına kalır ve seher vaktine kadar biri onunla mücadele eder. Onun üzerinden gelemiyeceğini görünce kalçasına vurur. Onunla mücadele ederken kalçasına çakar.

- Seher vaktidir yolla beni der.

- Bana duanı vermezsen seni yollamam der.

- Adın nedir der.

- Yaakov der.

- Bundan böyle adın Yaakov değil ancak Yisrael’dir der. Çünkü tanrı ve insanlarla çekiştin ve muktedir oldun der. (Bereşit 32, 24-28)

Yaakov, bu olayı “tanrıyı yüz yüze gördüm ve canım kurtuldu” (Bereşit 32, 31) şeklinde belirtir. Kehanet değerindeki bu rüyanın sonunda hem Tanrı hem de insanlarla çekişmesinde muktedir olarak çıkması (Yisrael adının İbranice anlamı) belkide bir nebze endişelerini azaltır.

Yaakov’un Esav ile karşılaşması, tahmininin aksine, gayet sakin hatta duygulu geçer. Yirmi sene evvelki olayın (Yitsak’ın duasının Esav yerine Yaakova gitmesi) izleri kalmamıştır herhalde. Ancak Yaakov’un ve Esav’in konvoyları bu noktada ayrılırlar.

Tora, Yaakov’un adının değiştirilmesini Yaakov Bet-El’e geldiğı zaman tekrarlar. (Bet-El Yaakov’un Esav’dan kaçarken Tanrı’yı rüyasında gördüğü yerdir.)

Padan Aram’a geldiğinde, Tanrı Yaakova tekrar görünür ve ona dua verir. Tanrı ona “adın Yaakov, artık Yaakov olarak çağırılmıyacaktır. Ancak adın Yisrael olacaktır” der. Adını Yisrael olarak çağırır. Ben “el-şaday”ım (herşeye yeterli olan Tanrıyım). Doğur ve çoğal. Senden millet ve milletler topluluğu çıkacak. Senin dölünden krallar çıkacak. Avraham ve Yitshak’a verdiğim toprağı sana vereceğim. Bu toprağı senden sonraki sülalene vereceğim. (Bereşit 35, 9-12)

Yaakov yoluna devam eder. Efrat yolunda, Binyamin’i doğururken, Rahel hayatını kaybeder.

Yaakov babası Yitshak’a gelir. Burası Avraham ve Yitsak’ın oturduğu Mamre Kiryat Arba yani Hevron’dur. Yitshak’ın günleri 180 sene idi. Yitshak yaşlı ve (hayata) doygun ölür ve milletine katılır. Oğulları Esav ve Yaakov onu gömerler. (Bereşit 35, 27-29)

Yitshak’ın mezarlığı Avraham’ın satın aldığı Mahpela mağarasındadır.

Yaakov’un istisnasız bütün 12 çocuğu Avraham ve Yitsak’in sülalesini devam ettirecektir. Esav’ın sülalesi de büyür ve Yaakov’un, yeni adı ile Yisrael’in oğulları ile bazen iyi ve bazen de iyi olmıyan ilişkilerde bulunurlar.