To Life To Life… L’Chaim !

Halbuki öykü ustası Ukraynalı Sholem Aleichem, *Sütçü Tevye'nin nezdinde, sıradan bir Yahudinin Kuzey-Doğu Avrupa'nın kocaman karasında, bozkır step ova ve kırsalındaki *shtetl yaşamının, şırıl şırıl akan nehir sularının güneş huzmeleriyle birleşip doğaya yansıttığı ışığın parlaklığına benzer bir huzurun varlığıyla dolu dolu olduğuna inandırmışti bizi...

Halbuki geçmişi Ortaçağa dayanan Ukrayna Yahudilerinin huzurla ilgili dile getireceği pek çok sıkıntının olduğu bir gerçekte buluyorum kendimi tarihin sayfalarında gezdikçe...

Filmi geriye sarmadan rahat edemiyor zihnimi ele geçiren duygularım...

MS 70 .

Zorunlu sürgün.

Judea topraklarındaki 1000 yıllık Israel Krallığının yıkılışı, Kutsal Mabed'in yakılışı, yarım milyon Yahudi nüfusun katliamı ardından Avrupa'ya göç.

Romalılar, Hadrianus, Titus sözcükleri; O büyük yıkıma mal olan, ardından tüm dünya milletlerinin Yahudi kimliğiyle tanışıp aralarında aşk-nefret ilişkilerinin başlamasına neden olan, etki tepki sürecinin kilit noktaları.

Yahudi Diasporası; Yahudilerin kültürel ve ekonomik anlamda yaşadıkları toplumlara önemli katkıları yanında, kimliğini koruma adına verilen yüce bir direnişin öyküsü aslında…

Gerçek hayatta, Ukrayna ve Rusya'nın kocaman karasındaki Yahudiler, İspanya/Portekiz engizisyonlarını aratmayacak bir yoğunluk ve sıklıkta, Ortaçağ'dan 1950'lere uzanan bir zaman diliminde, sistematik pogrom ve katliam dalgalarıyla mücadele eden bir toplum.

Halbuki kültürel anlamda parlak beyinlerin, yeni akımların, edebi ve felsefik hareketlerin dünya uluslarına yön veren ideolojik anlayışların, toplumsal aydınlanmaların mihenk taşları olmayı da sürdürebilmişler nesiller boyu...

15 ve 17. yüzyıllarda sınırdışı edilmelere, yüksek şiddetteki antisemitizme Rağmen...

1648’de, Bogdan Chmyelnycky liderliğindeki Kazak çeteleri tarafından yok edilen 40 binlere Rağmen....

1768’de, daha sonra Breslev Hasidik hareketiyle eşanlamlı ve kurucusu Breslev’li Rabi Nachman’ın gömülü olduğu Ukrayna kasabası Uman’da öldürülen binlerce Yahudi'ye Rağmen...

Odessa Yahudilerine karşı 1821,1859,1871,1881 ve 1905’teki pogromlara Rağmen......

Stalin'in 1932-33'te, Holodomor olarak bilinen, hem Hıristiyan hem de Yahudi olan en az 3.5 milyon Ukraynalıyı kasıtlı olarak aç bırakmasına Rağmen...

29-30 Eylül 1941'de Nazi Almanlar ve Ukraynalı işbirlikçileri ile Kiev'in eteklerinde Babi-yar isimli alanda 33.000 Yahudinin idamına Rağmen...

Benzer (daha küçük olsa da) toplu katliamların Lviv ve Odessa’da da gerçekleştirilmesine Rağmen...

Ukrayna'da bir buçuk milyondan fazla Yahudi erkek, kadın ve çocuğun Naziler ve onların yerel işbirlikçileri tarafından öldürülmelerine;

diğer Avrupalı Yahudilerin aksine, Auschwitz gibi uzak ölüm merkezleri yerine yüzyıllardır yaşadıkları yerlerde birer birer kurşuna dizilmelerine Rağmen....

Ukrayna;

Hasidik hareketin doğum yeri, Holokost öncesi Yidiş Aşkenaz kültür ve edebiyatının önemli bir merkezi ve Siyonist İdeolojisinin sağlam bir kalesi olmayı başarmış.

Baal Shem Tov (Hasidizmin kurucusu), Yidiş oyun yazarı Sholem Aleichem, Marksist teorisyen Leon Troçki, İsrael’in ikinci, üçüncü ve dördüncü başbakanları – Moshe Sharett, Levi Eşkol ve Golda Meir, Israel'in 2. başkanı Yitshak Ben Zvi,

1873 doğumlu İbrani şiirinin öncülerinden Haim Nahman Bialik, İbrani edebiyatının önemli ismi, Siyonist düşünür Ahad Ha’am, edebiyatçı ve Siyonist İdeolojisinin büyük Aktivisti Zeev Jabotinsky, gazeteci yazar kısa öykü ustası - filozof Isaac Babel evet hepsi ve daha nice değerli beyinler; hepsi bu topraklarda Ukrayna’da doğdular.

Ukrayna'nın o çok katmanlı karmaşık tarihinin, her günü fiziki ve manevi savaşla geçen o geçmişinden - ve maalesef şimdiki o Rus işgaliyle de güncellenen ikliminden - canlı bir demokrasi anıtı niteliğinde bir isim olan

Natan Sharansky

1948'de Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde, o zamanlar Stalino olarak adlandırılan Donetsk'te doğdu. Siyonist, İnsan Hakları Aktivisti ve 2000'li yıllardan itibaren İsraelli devlet adamı olan 20. yüzyıl Yahudi kahramanlığının şüphesiz önemli bir örneği.O.

Bugün itibariyle 20. gününü süren

Rus-Ukrayna Savaşı hakkında, geçtiğimiz hafta bir mecliste şöyle bir analizde bulunmuş Natan Sharansky:

“Ukrayna'da Donetsk şehrinde büyüdüğümde, orada yaşayan çeşitli milletlerden insanlar vardı. Kimlik belgelerinde 'Rus', 'Ukrayna', 'Gürcü', 'Kazak' kelimeleri yazardı doğal olarak ama bu o kadar önemli değildi ve aralarında pek bir fark yoktu. Sadece tek birşey önemliydi - kimlik belgesinde 'Yahudi' yazıyorsa, bu sizin bir hastalığınız varmış gibi görünürdü…Yahudilik hakkında antisemitizm ve bize karşı nefret dışında hiçbir şey bilmiyorduk. Bu yüzden kimse üniversiteye kabul edilmek için 'Rus' veya 'Ukrayna' kelimesini değiştirmeye çalışmazdı, ama nüfus kağıdınızda 'Yahudi' yazıyorsa ve bunu değiştirmeyi başarabildiyseniz üniversiteye kabul edilme şansınız çok daha yüksek olurdu. Bu hafta binlerce insanın sınırlarda durup Ukrayna'daki trajediden kaçmaya çalıştığını izlerken bunu hatırladım. Gece gündüz orada duruyorlar ve bugün kurtulmalarına yardımcı olabilecek tek bir kelime var: “Yahudi”. Yahudiyseniz - dışarıda sizi önemseyen Yahudiler var, sınırın diğer tarafında sizi arayan biri var, çıkma şansınız çok daha yüksek. Bildiğim dünya tersine döndü. Ben çocukken 'Yahudi' olağanüstü kötü bir kelimeydi, kimse bizi kıskanmazdı! Bugün Ukrayna sınırında, 'Yahudi' evrenden gelen iyilik için olağanüstü bir kelimedir, gidecek bir yeri ve onları dışarıda sevgiyle bekleyen bütün bir ulusu - tanımlar."

Israel devleti resmi olarak taraf beyan etmiyor. Ama herbirimizin kalbi tek tek Savaşın kâbusu icindeki Ukrayna ve Ukrayna halkı için atıyor.

Israel kuruluşundan bu yana her daim ezilenden aciz olandan yana tavır almıştır. Dünyada yer almış türlü doğa felaketlerinden, toplumsal ölçekte büyük kaos ve savaşta ilk acil destekte başı çeken ülkeler arasındadır Israel.

Yeruşalayim Belediyesi, Old City duvarlarını Rus ve Ukrayna bayraklarıyla ışık teknolojisiyle aydınlatırken "Yerusalayim bir barış ve bir arada yaşama şehridir, savaşın durmasından yanayız. Ülkelerin liderleri arasındaki diyaloğa ev sahipliği yapmaktan mutluluk duyacağız” diyor.

Tel Aviv ve Ramat Gan şehirleri de bu dostluk mesajını caddelerde kültür Merkezi yapılarında sürdürüyorlar.

Moldova sınırına ilk ulaşan tıbbi yardım ekibi İhud Hatzala tüm savaş mağdurlarının her türlü gereksinimlerini karşılamak, travmatik sorunları çözmek için 7/24 çalışıyorlar…

İsrael hükümeti bugün, Ukrayna’ya bir Sahra hastanesi kurulmasını onaylıyor. Hastane, savaş mültecileri için tedavi sağlayacak ve bir acil servis odası, doğum odası, erkek, kadın ve çocuklar için tedavi koğuşlarını içerecek. Tıbbi yardım, beraberinde laboratuvar ve görüntüleme yetenekleri (X-ray) getirecek ve İsrael’deki Sheba Hastanesi ile uzaktan teknolojiler kullanacak.

İçişleri Bakanı Ayeled Shaked, Dönüş Yasası Kapsamında, Ukrayna vatandaşlarının İsrael’e girişine yönelik;

“İsrael’in, büyüklüğüne kıyasla, savaşlardan kaçan Ukraynalıları emmede dünyanın önde gelen ülkelerinden biri olması bekleniyor” diyor.

İsrael çatışma bitene kadar İsrael’de kalabilecek eşi benzeri görülmemiş sayıda Ukraynalı sivilin ötesinde, Ukrayna, Rusya ve Bağımsız Devletler Topluluğu’ndan yaklaşık 100.000 sivili kabul etmeye hazırlanıyor.

Bunun dışında her gün tek tek kişisel çabalarıyla Ukrayna sivillere yardım destek veren kişi ya da kuruluşları okuyor, sosyal medya ve TV kanallarında iz sürüyor, ehil kişilerin yorumlarını dinliyoruz. Adeta yüreğimiz savaş mağdurlarının haberleriyle hop oturup hop kalkıyor.

Çevremizde bir yakınımın Ukraynalı konukları için "*Kabalat Panim" mutluluğunun bir parçası olduğumu da itiraf ederim.

Bu savaş İyinin ve Kötünün savaşı değil.

Bu savaş Kardeşin Kardeşle savaşı.

Yazık.!

Halbuki; Ukrayna, Alman Nazizmi ve Sovyet Komünizmi gibi dış tehditlerden ve aşırı milliyetçilik ve antisemitizm gibi ciddi iç sorunlardan zarar görmesinin yanında, son yıllarda geçmişiyle yüzleşmeyi, çoğulcu bir demokrasi yaratmayı başarıyordu kaderin bir cilvesi arka arkaya gelen Yahudi Devlet başkanlarıyla ...

“UMUT” şu an için doğru bir kelime gibi gelmiyor.

Ancak bir şans verildiğinde, Ukrayna uzun vadede özgürlük ve haysiyete dair bir İnanç veriyor İçime....

Yazımı;

Kiev'in Bolotnya köyünden Maria Prymachenko'nun (1909 -1990) eşsiz sanatından örneklerle sonlandırıyorum.

Eserleri hem kendi hayal gücünden hem de Ukrayna Folk Sanatının şiirselliğinden doğan -Picasso'ya dahi veoww dedirtmiş- kültürel bir miras.https://www.google.com/amp/s/news.artnet.com/art-world/maria-prymachenko-ukraine-russia-2078634/amp-page

Purim Bayramımız ülkemizde ve dünyamızda bu eserlerin renklerindeki gibi neşe sevinç ve mutlulukla geçsin.

Mucizeleri yanında getirsin.

Hag Purim Sameah.

To Life To Life……..L’Chaim !