PURIM- zevkle gelen maneviyat

Purim Yahudi takviminin en renkli, en neşeli bayramı. İçerisindeki gizli ama yüksek maneviyat kolaylıkla ortaya çıkmaz ama öyle özeldir ki takviminin manevi anlamda en yüksek günü olarak bilinen Kipur bile ona benzetilir. Yom Akipurim diye adlandırılır yani Purim gibi…

Yahudi takviminin genelinde kutsal günler iki bölümden oluşur: manevi ve fiziksel aktiviteler. Örneğin Şabat gününün bir kısmı sinagogda edilen dua, evde söylenen ilahi şarkılar, kutsamalar ile geçerken 3 kere masa başında yemek yenir. Hafta içinden en güzel meyveler, şekerlemeler, giysiler bu güne özel olarak ayrılır ya da hazırlanır. Her bayramın dua ve kutsama bölümlerinin dışında fiziksel bir geleneği ya da geleneksel bir yiyeceği vardır,..

Yahudi maneviyatının özü fizikselliğin ortasındadır. Dağın tepesine çekilmek, bütün gün meditasyon yapmak yoktur. Yeşivalar şehir merkezinde kurulmuş, ticari aktivitelerin merkezinde “ben kodeş lehol" kutsal olan ve olmayanın dengesinde ilerleyen ve kendini geliştiren bir maneviyat arayışı vardır. Yaşamdan geri çekilmeden yaşamı kutsamak, en önemli misyondur. Bu nedenle Yahudi maneviyatı ile ilgili kurallar mutfağı, ofisi, sokağı ve hatta yatak odasını bile kapsar.

Takvimin iki istisnası vardır: Purim ve Kipur

Bütün günü yemeksiz, minimum fiziksel dinlenmeyle sinagogda dua ederek geçirdiğimiz Kipur ve ziyafet verdiğimiz “Mişte”, arkadaşlarımızı ziyaret edip yiyecek paketleri verdiğimiz “Mişloah manot”,bağışlarla ihtiyaçlıları sevindirdiğimiz “Matanot leevyonim”, değişik kostümler giydiğimiz ve normalden fazla alkol tükettiğimiz Purim…

Bu iki özel gün içinde de aslında farklı ve fiziksel ve ruhsal denge olduğunu görebiliriz.

Kipur'dan önceki gün bayram gibi yemek yiyerek, Purim’de ise oruç tutarak “Taanit Esther” hazırlanırız. Kipur gününün maneviyatını daha kolay hissedebiliriz. Dua edildiğinde, dedikodu yapmaya fırsatımız olmayabilir, oruç tutmanın etkisiyle ruh beden üstünde üstünlük kazanabilir. Ancak Purim'de sarhoşluk durumunda ağzımızı tutmak hatta belki bazıları için insanlığını, saygınlığını kaybetmemek çok daha zor olabilir.

Ravlarımızın dediği gibi biri maneviyata acı yoluyla diğeri zevk yoluyla erişebiliyorsa hangisi daha değerlidir? Yahudilik zevk yoluyla erişilebilir olan maneviyatın daha yüksek olduğunu söyler çünkü bu gerçek kutsiyete ulaşmak daha büyük bir çaba ve nefis terbiyesi gerektirir. Bu nedenle Yom Akipurum, Purim gibi bir gün olabilir.

Purim gününe özel yapılması iyi olduğu düşünülen “Segula” İtalya'da yaklaşık 1700 civarında yaşayan Haham Yaacov Shimshon Shabtay'ın “Lekav hayaşar” kitabından bazı tavsiyeler ile yazımı bitirmek istiyorum:

Purim günü bir kapı gibidir çünkü Şir Lamaalot'ta bahsedilmektedir:

"Meayin yavo ezri": Yardımım nereden gelecek? Meayin "nerede" demek ama aynı zamanda "kapı" demek. Yılda sadece bir gün açılan bir kapı. Neila zamanında Yom Kipur'da bile açılmayan bir kapı. A-şem, "Meayin" denen bu kapıyı sadece Purim günü ve Taanit Esther günü açıyor.

Bu nedenle Purim gününde ve oruç gününde gün doğmadan kalkmak çok iyidir:

• Netilat Yadaim (El yıkama) ile güne başlamak

• Bir tsadaka kutusuna para koymak

• Biri Esther Amalka için, diğeri Mordehay Ayehoudi için olmak üzere 26 saatlik iki mum yakmak “Ner Neşama”

• Tehillim 22'yi okumak

• Kişisel dualarımızı kalpten çıkan kelimelerle anadilimizde söylemek.

Sonrasında rahatlıkla yatağa dönebilir ve erkekler, kadınlar ve hatta çocuklar tarafından yapılabilir. Sabahın ilk ışıkları merhamet kapısından çıkmaktadır bu ışığı evimize ve kalbimize doldurmak için iyi bir fırsattır.

Oruç tutup “Megila”yı okuduktan sonra, akşam güzel bir yemek yemek ve bu nedenle biri Esther Hamalka, diğeri Mordeh'ai Hayehoudi için olmak üzere iki mum ve beyaz bir masa örtüsü ile bir masa kurmak bir başka gelenektir.

Yemeye başlamadan önce şunları yapmak iyidir:

• Tehilim 23'ü okumak

• 120 kez "Baruh Mordehay Ayehoudi" demek

• 24 kez "Beruha Esther Amalka" demek.

Ve yine A-şem 'den bir istekte bulunmak… Purim'de elini uzatan kimse reddedilmez denir. (Çıkmaz demeyin şansınızı deneyin.)

Bilgeler diyor ki: Purim bayramının Yom Kipur'dan manevi olarak daha büyük bir potansiyele sahip olduğunu bilseydik, daha çok isterdik…

GEULA BERAHAMIM- merhamet içinde kurtuluş dileyelim… Bireysel ihtiyaçlarımız, toplumsal sorunlarımız ve dünyamızın içinde bulunduğu belirsiz durum için … Sağlıkla, neşeyle ve en yakın zamanda kalabalık bir şekilde tüm sevdiklerimizle beraber kutlayacağımız nice bayramlara…

Purim Sameah...