Altı Milyona Ne Oldu ?

“Gerçek şu ki, sevgi, insanın arzulayabileceği nihai ve en yüksek hedeftir ... İnsanın kurtuluşu sevgi ve sevgidir.” Victor Frank

2005 yılında Birleşmiş Milletler, Uluslararası Holokost Anma Günü için farklı bir tarih belirledi, 27 Ocak - Sovyet Kızıl Ordusu'nun Auschwitz-Birkenau toplama kampını özgürleştirdiği gün 1945'te - ancak İbrani takviminde 27 Nisan Yom HaShoah tarihi, 8 günlük anma töreninin belirlenmesi tarihi olarak devam ediyor. Bu tarih aynı zamanda Varşova Gettosu Ayaklanması'nın yıldönümüne de bağlıyor.

Doğumla başlayan yaşam serüveninde hayat acısı ile tatlısı ile bize bir çok şey yaşatır, insanı hayata bağlayan en önemli kavram ise ‘Anlamdır’, eğer hayatımızda anlam yok ise yaşam bize boş gelir, hayat ile ilgili bir anlama sahip olmak bize sevinç ve yaşama gücü verir, hedeflediğimiz anlam için çalışırız, ama hayat her zaman çok kolay gelişmez, kişi düştüğü şartlarda anlam bulmakta zorlanabilir, geçtiğimiz günler ‘Holokost’ anma günü idi, o unutulmaz acıları ve kayıpları bire bir yaşayan Victor Frankl’ın, kütüphanemin baş köşesinde duran, 50 dilde 16 milyondan fazla satılan, ve 20.yy en etkin kitabı sayılan kitabı elimde…

"İnsanın Anlam Arayışı"

Viktor Frankl, Adolf Hitler, Naziler 1938'de Avusturya'yı işgal ettiğinde genç, başarılı, Avusturyalı psikiyatrist, nörologdu. Frankl Yahudiydi, 1942'de, hamile karısı Tilly, ebeveynleri, erkek kardeşi - Viyana'dan Çekoslovakya'daki Nazi tarafından işletilen bir "gettoya" ve ardından toplama kamplarına sürüldü.

Karısından ayrılan, kimliğinden, insanlığından sıyrılan Frankl, Nazi işgali altındaki Polonya'daki kötü şöhretli ölüm kampı Auschwitz de dahil olmak üzere dört farklı toplama kampında üç yıl geçirdi. Her gün aşağılanmaya, yoksunluğa, şiddete maruz kaldı, sayısız arkadaşının, hastalık, açlık, umutsuzluğa yenik düştüğüne tanık oldu. Frankl, hayatta kalmasını, çilesinden önce geliştirmeye başladığı psikanaliz yöntemine borçluydu.

Yaklaşımını logoterapi veya "anlam terapisi" olarak adlandırdı; bu, insanların her an anlam ve amaç duygusu bularak yaşamın doğal acılarının ve hayal kırıklıklarının üstesinden gelebileceği inancına odaklanıyor. Kamplardaki yoğun, uzun süreli acıları boyunca Frankl, teorisini nihai teste tabi tutmak zorunda kaldı. Hayatta kalmasını, karısının sevgisinde, işinin tatmininde bulduğu anlamı sıkıca kavramaya borçluydu.

II. Dünya Savaşı'nın sonunda kamplar özgürleştiğinde, Frankl, Viyana'ya döndü, burada sevgili Tilly de dahil olmak üzere tüm ailesinin Naziler tarafından öldürüldüğünü öğrendi. Teselli edilemez bir acı idi yaşadığı, tekrar çalışmalarına döndü, 1946'da anonim olarak, daha sonra İngilizce'ye çevrilen, "İnsanın Anlam Arayışı" olarak yeniden yayınlanan "Toplama Kampında Bir Psikologun Deneyimleri" ni Almanca olarak yayınladı.

İnsanın gerçekte ihtiyaç duyduğu şey, gerilimsiz bir durum değil, ona layık bir amaç için çabalamak ve mücadele etmektir.

Frankl, kamplara ilk getirildiğinde, paltosunda gizlenmiş logoterapi hakkında bir kitap için bitmemiş el yazmasını taşıyordu. El yazması, tüm kişisel eşyaları gibi, ondan alındı, imha edildi.

Frankl, "İnsanın Anlam Arayışı"nda, kamplardaki işkenceci varlığının ortasında, zihnini karısı Tilly'nin düşünceleriyle, kitabını sayfa sayfa, bölüm bölüm hatırlama göreviyle nasıl meşgul edeceğini anlattı. Hayatta kalmasının "nedeni" iki yönlüydü: Tilly'sini tekrar görmek ve kitabını bitirmek. Frankl'ın hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğu amaç duygusu buydu.

Logoterapide psikolog, hastalarının önemli acı veya üzüntünün ortasında bile kendi amaç duygularını tanımlamalarına yardımcı olmaya çalışır.

Frankl'ın en büyük davası, en düşük seviyesi, toplama kamplarındaki üç yılı boyunca değil, serbest bırakıldıktan sonra gerçekleşti. O zaman sevgili karısının, ailesinin geri kalanı ve birçok yakın arkadaşı gibi öldüğünü öğrendi.

"Yani şimdi yapayalnızım," diye yazdı Frankl 1945'te bir arkadaşına. "Kampta, en alçak noktaya ulaştığımıza inanıyorduk - ve sonra geri döndüğümüzde, hiçbir şeyin hayatta kalmadığını, bizi ayakta tutan şeyin yok edildiğini, aynı zamanda tekrar insan olurken daha da derine, daha da sınırsız bir acıya düşmenin mümkün olduğunu gördük."

Geriye dönemeyenler

Frankl sık sık "aramızdaki en iyilerin geri dönmediğininden bahsediyor, yani nezaketi seçen, başka bir kişinin açlıktan ölmemesi için son ekmek kırıntılarını veren mahkumlar, eve dönmeyenler. Kendi hayatta kalmalarının ötesinde bir şeye karşı bir sorumluluk seçtiler ve bu onlara anlam kattı.

Frankl, arkadaşlarına yazdığı mektupta, karısının ölümünden sonra hayatın tüm zevkini kaybettiğini itiraf etti, ancak temel inançlarına sırtını dönmedi: "Hayatın o kadar anlamlı olduğunu giderek daha fazla görüyorum ki, acı çekerken ve hatta başarısızlıkta bile hala anlam olmalı."

Hayat sizi her şeyden mahrum bıraksa bile, hala özgürlüğünüze sahipsiniz.

Frankl hala seçme özgürlüğüne sahipti ve logoterapi hakkındaki bitmemiş kitabına odaklanmayı seçti ve bu da "İnsanın Anlam Arayışı" olacaktı. Ve zamanla, Frankl başka bir harika arkadaşıyla, Gabriele adında bir kızı olan ikinci karısı Elly ile tanıştı ve 39 kitap daha yazdı.

Frankl, tüm Alman veya Avusturya halkının Nazi rejimi tarafından işlenen suçlardan suçlu olduğunu söyleyen "kolektif suçluluk" kavramının açık sözlü bir eleştirmeniydi. Frankl özgürlüğe, sorumluluğa inandığından, yalnızca suçlara doğrudan katılanların suçlu olduğuna ve cezalandırılmayı hak ettiğine inanıyordu.

"Frankl kamplardan her şeyi affetmeye ve unutmaya hazır olarak çıkmış değildi ama, suçluluk, sorumluluk, yükümlülük arasında güçlü bir ayrım yaptı."

Yukarıdaki alıntı "İnsanın Anlam Arayışı" ndan geliyor. Bağlamından koparıldığında, Frankl'ın Auschwitz'deki Nazi muhafızları hakkında hüküm vermekten bahsettiği anlaşılıyor, ancak bu doğru değil. Burada, kendi hayatta kalmalarını sağlamak için gardiyanlarla "koklayan" veya gizli anlaşma yapan mahkûm arkadaşlarından bahsediyor. Çaresiz durumdaki insanlar umutsuz şeyler yaparlar.

"İnsan olmanın bir ayrıcalığı ve insan varlığının bir bileşeni, kendini şekillendirme ve yeniden şekillendirme yeteneğine sahip olmaktır. Başka bir deyişle, suçlu olmak insanın bir ayrıcalığı ve suçluluğun üstesinden gelme sorumluluğudur."

"Hiç kimse, onu sevmediği sürece başka bir insanın özünün tam olarak farkında olamaz."

Frankl, her insanın eşsiz ve yeri doldurulamaz olduğunu öğretti. Logoterapi, diğer psikoloji okullarından farklı olarak, bir ruhun varlığını, beden ve zihnin ötesinde var olan bir bireyin gerçek özünü kabul eder. Her insanın ruhunda eşsiz doğası ve kullanılmayan potansiyeli yatar.

Frankl'a göre bu gerçekleşmenin anahtarı sevgidir.

Frankl özgürlüğe inandığı için, herkesin değişebileceğine inanıyordu. Frankl'ın bir Holokost inkârcısıyla uzun bir yazışma sürdürdüğünü, adamı kendi gözleriyle yaşadığı ve tanık olduğu dehşetin gerçekten doğru olduğuna ikna etmeyi umduğunu söylüyor. Frankl'ın o adamın içindeki potansiyel iyiliği görmesi, çoğumuzun yapabileceğinden daha yüksek bir sevgi derecesi gerektiriyordu.

.

Viktor Frankl'a 1940'ların başında ABD'ye göç etmesi için vize teklif edildi. Bunu reddetti çünkü Nazi işgaliyle tek başına yüzleşmek için yaşlı ebeveynlerini geride bırakmak anlamına gelecekti. Savaştan sonra Viyana'ya döndü ve Viyana Nörolojik Sağlık Merkezi'nin yönetici direktörü olarak tanınmış bir konuşmacı ve yazar oldu. Frankl 1997 yılında Viyana'da öldü.

Hayatımızdaki anlamın hiç eksilmemesi dileği ile…

RahelÇela Behar

Yazarın tüm yazıları için tıklayınız