“Yahudi Aklı”

Koronalı günleri geride bırakıyoruz. Yeni hasta sayısı bir süredir sıfıra yakın -günde 10 gibi-. İki buçuk ay önce öngörülen korkutucu tablo gerçekleşmedi. Belki de bir mucizeden söz edebiliriz. Belki de tedbirler zamanında alınmamış ve halk kısıtlamalara tam bir itaat göstermemiş olsaydı durum farklı olabilirdi. Belki de pandeminin ağır şekilde vurduğu Batı ülkelerine oranla İsrael’in oldukça genç bir nüfusa sahip olması sonuçta etkili oldu. Veya bölgesel iklim koşulları daha az zayiata yol açtı…

Her halükarda virüsün dünyamızı uzun süre terk etmeyeceği belirtiliyor. Maske, sosyal uzaklık gibi kısıtlamalarla yaşamaya alışacağız.

Ben İsrael’de virüse karşı savaşta bu denli başarılı olunmasını, özür dileyerek, Yahudi aklına bağlıyorum. Pek çok ülkenin orduları lojistik destek vermekle meşgulken 13 Mart günü başbakanlık konutunda komutanlarla bir toplantı yapıldı. Ve gizli cephanelikleri kilometrelerce öteden ortaya çıkaran, teröristleri yataklarında ele geçiren veya kazılan mağaraları deşifre eden teknolojilerin bu kez yeni düşmana karşı, Covid-19’un belirlenmesinde kullanılması kararlaştırıldı. Bu defa Demir Kubbe (Kipat Barzel) Gazze’den gelen roketlere ve Hizbullah’a karşı değil farklı, çok daha acımasız bir düşmana karşı koruma görevi yüklenecekti.

Savunma güçlerindeki elitlere katılan high tech alanında IQ’leri üst düzeyde yetkin kişiler ve üniversitelerden bilim insanları kendilerine sunulan lazer, cyber teknolojisi, casus hava araçları, elektronik savunma sistemleri gibi pek çok olanaktan yararlanarak Koronavirüse karşı bir koruma sistemi gerçekleştirmekle sorumlu tutuldular. Bütün hastanelerin verileri tek bir merkeze bağlandı.

Bazı buluşların günümüz gereksinimlerine uyum sağlamalarına çalışıldı. Örneğin uzaktan mağaraları belirleyen termik kameralar bu defa virüse yakalanan hastayı belirlemede kullanıldı. Doğal sürecinde bir iki yıl içinde ortaya çıkabilecek start up’lar birkaç hafta içinde hayat buldu. Bu bulgular yakın bir gelecekte yaşamımızın ayrılmaz parçası olacaklar.

Covid-19’un termometresine dönüşecek olan çubuğun içine üflemek, sonucun anında pozitif veya negatif olduğunu göstermeye yetiyor. Deneme aşamasında olan bu buluş, sonuçların birkaç günde alındığı test kitlerinin yerini tutacak gibi görünüyor. Oyunun kurallarını tamamen değiştirecek... Bu test daha evvelce civcivlerin erkek veya dişi olduklarını belirlemede kullanılmaktaydı.

Belli mekânlara yerleştirilen ve Covid-19’un kokusunu alan (virüsün de bir kokusu var) sensörler sayesinde örneğin havaalanı gibi kritik yerlerin temiz olup olmadığı denetlenebilecek. ELBİT, epidemolojik araştırmayı gerçekleştirebilecek ve hangi hastanın kimlerle ilişkide bulunduğunu anında ortaya çıkaracak sistemler geliştiriyor.

Dıştan İpad’li bir elektrikli yer süpürgesine benzeyen robota RAFAEL’in ürettiği beyin yerleştirildi. Tel Haşomer Sheba Medical Center’da uygulanmaya başlanan bu teknik sayesinde bazı hastaların bakımı, doktor ve hastabakıcıları tehlikeye atmaksızın bu robotlar tarafından yerine getiriliyor.

Yuval Noah Harari, “21. Yüzyıl için 21 Ders” adlı kitabında şöyle der: “Yapay zekâ ürünü doktorlar milyarlarca insana, özellikle de mevcut durumda hiçbir sağlık hizmeti almayanlara çok daha iyi ve ucuz bir sağlık hizmeti sağlayabilir”. (sh.38) Galiba o günler öngörülenden de yakın.

Savaşlar, bazı felaketler çok acı kayıplara yol açmakla birlikte bir yandan da medeniyetin ilerlemesine ön ayak olurlar. Ne var ki bu dönemin sonrasında teknoloji alanında ileri ülkelerin arayı daha da açacağı, medeniyetler savaşının daha da keskinleşeceği anlaşılıyor.