Bu şabat okuyacağımız Devarim (דברים) peraşası Moşe’nin son söylevinin başlangıcıdır.
Moşe sözlerine, on emrin Tanrı tarafından İsrael oğullarına 40 sene kadar evvel işittirilmesinden hemen sonraki amacın ne olduğunu söylereyerk başlar:
Görün, size bu toprakları verdim. Ad.’ın atalarınız Avraham, Yitshak ve Yaakov’a, onlara ve onlardan sonraki nesillere vermeye yemin ettiği bu topraklara gelin ve onu miras olarak alın. (Devarim 1, 8)
Kaybedilecek vakit yoktur ve vaadedilen topraklara hemen gelip onu kuşatmak gerekmektedir.
Bu arada, yolun hemen başında ve hatta vaadedilen topraklara girmeden evvel, Moşe Tanrı’nın emri ile adalet sistemini de kurar. Kanunlar Tanrı tarafından verilmiştir. Hakimler Moşe tarafından atanırlar.
O zaman hakimlerinize emrederek şöyle dedim: “Kardeşlerinizi işitin ve bir kişinin kerdeşi ile veya bir yabancı ile arsında adilce muhakeme edin. Mahkemede tanışıklık yapmayın, büyüğü ve küçüğü aynı şekilde işitin. Hiç kimseden korkmayın çünkü adalet Tanrı’nındır. Bir konuda zorlanırsanız, bana getirin ve işiteyim.” (Devarim 1, 16-17)
Moşe sözlerine özetle şöyle devam eder.
Kırk yıl kadar evel, vaadedilen topraklara girmek için bütün hazırıklar yapılırken, isteğiniz üzerine, 12 kişilik bir grubu, bu yeni yöreleri tanımak için vazifelendirdim. Bu grubun topraklar ve orada yaşıyan milletler hakında verdiği rapora karşı o neslin tepkisi tüm hesapları değiştirdi. Tanrın’nın vaadlerine rağmen kuşatılması gereken topraklardaki güçlü milletlerle savaşmaktan kaçındınız ve Tanrı’nın sizleri düşmanlarınız tarafından yok etmek için Mısır’dan çıkardığını öne sürdünüz. Mısır’dan çıkalı beri Tanrı’nın mucizelerle dolu yardımının devamına inanmadığınızdan Tanrı o nesli 40 yıl boyunca çölde ortadan kaldırmaya kara verdi.
Telef olacaklarını söylediğiniz bebekleriniz ve henüz iyi ve kötüyü bilmeyen çocuklarınız oraya gelecekler onlara vereceğim ve onlar kuşatacaklar. Ve siz dönün, kızıl deniz yolundan çöle gidin. (Devarim 1, 39-40)
Zannetiğiniz (“düşmanlarınız tarafından yok etmek için”) sizin cezanız olacak (“çölde yok olacaksınız”).
Bu cezayı duyduğunuzda pişman olup, Emori milletinden toprakları kuştmak için savaşmak istediniz. Ancak, Tanrı’nın kararı kesindi. Savaşa çıkmanıza rağmen, ilk andan Tanrıya inanmadığınız için, sonradan gelen cesaretiniz işe yaramadı ve hezimete uğradınız.
Aradan 40 yıl geçmiştir. Eski nesil çölde yok olmuştur. Ve yeni nesil vaadedilen toprakların eşiğindedir. Hatta, Yarden nehrini geçmeden evvel savaşmak gerekmektedir. Bu sefer korkan İsrael oğulları değil onun yolunun üstünde olan Emori ve Başan krallıklarıdır. Savaşlar kesin zafer ve Yarden nehrinin doğu yakasının kuşatılması ile sonuçlanır.
Moşe yeni neslin zaferlerini şu şekilde belirtmeyi uygun görür.
(Emori kralı) Sihon ve bütün milleti, savaşmak için, Yhatsa’da karşımıza çıktılar. Tanrımız Ad. onları bize verdi. Onu, çocuklarını ve bütün milletini vurduk. (Devarim 2, 32-33)
Sanımca, Moşe kırk yıl evvelki hezimet ile şimdiki zaferi birbiri ardından anlatırken, aradaki farkın sadece değişen nesil olmadığını, bilhassa Tanrı’nın koyduğu gayeye kesin inancın önemini belirtmeye çalışır. Eski neslin Tanrı’ya ve kendine inancı zayıf iken, yeni neslin Tanrı’nın koyduğu gayeye inancı ve bağlılığı kuvetlidir.
Moşe, bütün Devarim kitabı boyunce sürecek söylevinin başında bu imanı ve inancı vurgulayarak, İsrael oğullarını onları bekliyen kuşatma zorluklarına karşı cesaretlendirir ve teşvik eder.