NOAH: O bir tsadiktir

Tora’yı okumaya ve öğrenmeye başlayan birinin öncelikle karşılaştığı hikâyeler beraberinde sayısız soru işaretini de getirir. İlk aşamada okunmaya başlayan yaratılış hemen ardından Adam ve Hava arasındaki ilişki, anlaşılması neredeyse imkânsız olan Kayin ve Evel arasında dünyanın ilk cinayetinin gerçekleşmesi, insanın varlığının bir başarıdan ziyade başarısızlık öyküsü olduğunu anlatır. Tanrı imajında yaratılan insanın sadece on nesil sonra dünyayı yok olacak derecede kötülüğe boğması önemli bir soruna işaret eder. Bu sorunda Midraş Tanhuma’nın deyimiyle metal paralar arasında parlayan gümüş bir paraya rastlanır. Noah.

Noah bir tsadiktir. Buna kimsenin itirazı yoktur. Noah tufan öncesindeki tsadik konumunu tufan sonrasında ‘tam – kusursuz’ olarak sabitleştirir. Her tsadik gibi hataları vardır. Teilim “Ki lo yitsdak lefaneha kol hay / Hiçbir canlı Sen’in karşında kusursuz dürüst değildir” derken herkesin hata yapmaya açık olduğunu öğretir. Öyle ya Tanrı imajında yaratılan ve altı yüz bin Neşama’yı bünyesinde barındıran Adam bile hata yapmıştır. Adam kendisine sunulan teşuva fırsatını da geri çevirmiştir. Kayin kardeşini öldürdükten sonra kendisine sorulan “Kardeşin nerede?” sorusunu son derece kat’i ama nefret dolu bir söylemle yanıtlamıştır. “Aşomer ahi anohi / Kardeşimin bekçisi miyim?” Bütün bu gözlemler Avraam’ın nesli gelene kadar insanoğlunun başarısız olduğunun bir göstergesi olarak karşımızdadır. Başarı olduğu kadar başarısızlık da insanoğlunun yaşadığı tecrübelerden biridir. Bu başarısızlıklardan ders alınması halinde ileride karşılaşılacak sınavlarda olumlu sonuç elde edilmesi daha olanaklıdır.

Söz konusu insanoğlu ve başarı hikâyeleri olunca sözünü etmeden geçemeyeceğimiz bir davranışı da burada ekleyelim; eleştirmek. Hepimizin kolaylıkla, bazen fütursuzca bazen de keyifle yaptığı bir davranış şeklidir eleştirmek. Eleştiriler bazen serttir ama düzeltmeye yöneliktir. Bazen yumuşak gibi gelir ama ya anlamsızdır ya da yıkıcıdır. Bazen de serttir; hem yıkıcı hem de kişinin çalışma isteğini yok etmeye yöneliktir. Hele üzerinden yük atmak için edilen ‘başarı hepimizin başarısızlık senin’ gibi laflar vardır ya bunlara söylenecek söz bulmak hiç de kolay değildir. Bilgeler, Pirke Avot eleştiri yapmaya hazırlananlara şu öğüdü verir: “Kendini arkadaşının yerine koymadan asla onu yargılama.”

Noah da eleştiriden nasibini fazlasıyla almış bir kişidir. Kendi nesli için dua etmemiş olması, sonra yaptığı teşekkür kurbanlarını daha önce yakarmak amacıyla yapmaması, sadece Tanrı’nın söylediklerini yaparak insanlığa yön vermek için zamanın peygamberi olarak bir şeyler yapmaması gibi. Bu eleştiriler Noah’ın yanlışlarını ortaya döker ama onun bir tsadik olduğu gerçeğini değiştirmez. “Noah iş tsadik.”

Kaynak:Salom/Rav İzak ALALUF