Geçtiğimiz hafta Mısır esaretinden kurtuluş sonrası çölde aldığımız Tora’yı içeren haftalık peraşayı okuduk. Bu bölüm 10 emir diye adlandırdığımız tüm Yahudi halkı olarak Tanrı’nın iletişime geçtiği çok özel tarihsel bir an olarak toplumsal hafızamızda yerini aldı. Bu yazıda 10 emiri ilişkiler üzerinden kısa kısa görmeye çalışacağız.
1.Seni Mısır'dan çıkaran Tanrı 'yım…
Yaratılış, Tanrı’nın Tora’yı halkına vereceği anın gelmesiyle başka bir anlam kazanır.
İbranice Mısır מצרים kelimesi darlık anlamına gelen צר kelimesini içerir. Her türlü darlığımızda bizi kurtaracak olan Tanrı'dır. İnsan yaratılışının en anlam kazandığı an da “Hupa” altından geçtiği ve ruh eşiyle Tora’yı yaşamak ve sonraki nesillere aktarmak için yaptığı evlilik törenidir.
2. Ben'den başka Tanrı'm olmayacak…
Tanrı inancı olması, insanın kendine başka Tanrılar yaratmaması için her zaman bir engel değildir. Paraya, beğenilmeye, şöhrete, güce tapan insanlar da vardır. Hupa altından geçen her bir çift birbiri için sonsuza dek "tek" olmayı hayal eder. Bunun yanında düşünceleri ve fiziksel davranışlarıyla başkaları tarafından beğenilmek de hoşuna gidebilir. Zamanımızı, güzelliğimizi, paramızı en çok kime ayırıyoruz?
3. Tanrı'nın ismini boş yere kullanmama…
İlişkilerde iletişim çok önemlidir. İletişimin sağlıklı olması için sevginin dile getirilmesi, saygının da şartlar ne olursa olsun kaybolmaması gerekir.
4. Şabatı hatırla ve kutsa…
Haftanın fiziksel uğraşlarından uzaklaşarak maneviyatımızı güçlendirdiğimiz, Tanrı'ya yaklaştığımız haftanın yedinci günü olan Şabat gibi, ilişkilerdeki sevgiyi arttıracak, rutinin dışına çıkabilecek zamanlar yaratmak önemlidir. Telefondan, çocuklardan, iş yerindeki sorunlardan, aile içindeki problemlerden uzaklaşarak geçirilecek birkaç saat ilişkinin güç toplaması için bir fırsat olabilir.
5. Anne babaya saygı…
Biyolojik olarak bizleri dünyaya getiren maddi ve manevi olarak büyümemizi sağlayan anne babalara yaptıkları için hürmet göstermek normal görülebilir. Kayınpeder ve kayınvalide de “Hupa” altından geçtiğimiz andan itibaren ilişkinin içerisindeki dengelerde yerini alır. Fikirlerini almak (her zaman uygulamayacak olsak da) ve özellikle oğullarını/kızlarını övmek onlarla ilişkinin dengede kalabilmesi için birkaç ipucu olabilir
6. Öldürmeyeceksin…
Eleştiri bir ilişkide öldürücü güce sahip olabilir. Kral Selomo'nun dediği gibi "Hayat ve ölüm dilimizin ucundadır ". Yapıcı olmayan eleştiriler bizi o anda rahatlatır gibi görünse bazen unutulmayan, telafi edilemeyen yaralara sebep olabilir. Eleştiri yapmadan önce olumlu bir cümle ile başlamak, övgü ile dengelemek, sıradan şeylere bile teşekkür edebilmek
7. Zina yapmayacaksın…
Sadece arkadaşız, sınırları biliyoruz diyen kaç kişi ilişkisinde hataları davranışlarıyla istemediği noktalara gelmiştir. Zina sadece aldatma ya da fiziksel yakınlaşmanın ötesinde eşimizin hak ettiğini vermemek olarak da yorumlanabilir. Eve geldiğinde telefonda olmak, konuşmak yerine surat asmak, kapıda güler yüzlü karşılamak yerine pijamayla karşılamak gibi…
8. Çalmayacaksın…
İki gönül bir olursa diye başlayan birçok ilişkide iki elmanın yarısı pazarlık ve hesap ilişkilerine girdiği zaman sorunlar için yeterli ortam yaratmaya başlar. Ben bu kadar harcadım, senin ailen bana böyle dedi, geçen Pesah annenlerdeydik … bunu yapmazsan küserim, hep ben mi yapacağım…
9. Yalancı şahitlik etmeyeceksin…
İyi bir gözle yargılamak, şu anda sinirliyim başka zaman konuşalım diyebilmek, evin içinde olanları herkese, her yerde anlatmamak...çocukların ve yakın ailenin yanında tartışmamak...yanımızda değilken bile eşimiz hakkında olumlu konuşmak, övgüler yapabilmek..
10. Başkasının malına göz dikmemek…
Sürekli başka çiftlere bakmak, sosyal medya paylaşımlarına bakarak ne kadar mutlular diye düşünmek… onun kocası şöyle, evleri böyle karşılaştırmalarına girmek. Geçmişte takılı kalarak, onunla evlenseydim daha mutlu olurdum diye hem bugünün hem de geleceğin mutluluğunu gölgelemek...
Farklı bir bakış açısıyla, ilişkiler üzerinden 10 emiri incelemeye çalıştım. Evlerimizde huzur ve mutluluk eksik olmasın. Bekarlarımızın da ruh eşlerini bularak en yakın zamanda hupa altından geçebilmesi dileğiyle…