Eva Fahidi

Bugün sayfamızın konuğu Eva Fahidi. Eva, 22 Ekim 1925'te Macaristan'ın Debrecen kentinde varlıklı bir ailenin kızı olarak doğdu. 1936'da Yahudi aile Katolik oldu ve Éva ile kız kardeşi birlikte manastır okuluna gitti. 1930'ların sonlarında, Yahudi nüfusu toplumdan giderek daha fazla dışlayan daha katı Yahudi karşıtı yasaların getirilmesi sonradan Hıristiyan Fahidi ailesini de etkiledi.

Almanlar 1944 baharında Macaristan'ı işgal ettiğinde Fahidi ailesi gettoya taşınmak zorunda kaldı. Haziran sonunda şehrin Yahudi nüfusu bir tuğla fabrikasına sürüldü ve çeşitli nakliye araçlarıyla Auschwitz'e gönderildi. Fahidi ailesi, 27 Haziran 1944'te, onları Auschwitz/Birkenau'ya götüren son nakildeydi. Varışta Éva Fahidi, her ikisi de gaz odalarında öldürülen annesinden ve kız kardeşinden ayrıldı. Babası kısa süre sonra kamptaki koşullar nedeniyle öldü.

1944 Ağustos'unun ortalarında Fahidi, diğer 999 Macar Yahudi kadınla birlikte, Buchenwald Toplama Kampı'nın bir yan kampına nakledildi. Allendorf yakınlarındaki Münchmühle'de mermi üretme işinde çalışmaya zorlandı.

Mart 1945'te bir ölüm yürüyüşündeyken Fahidi, Amerikan birlikleri tarafından kurtarıldı. Eva Fahidi, 4 Kasım 1945'te Debrecen'e döndü. Başka insanlar ailesinin evini ele geçirmiş ve girişini reddetmişti. Kendi başınaydı.

Macaristan Halk Cumhuriyeti'nde Fahidi, rejimin beklentilerine uydu ve Nazi dönemindeki deneyimlerini kamuoyuna açıklamadı. Macar komünistlerine katıldı ve daha iyi bir toplum umdu. Ancak rejim, miras kalan mülklerini burjuva kökenleri nedeniyle kamulaştırdı. Bir sanayi işçisi olarak çalıştı ve Fransızca bilgisi sayesinde Macar çelik şirketinin dış temsilcisi oldu. Evlendi ve o zamandan beri Budapeşte'de Pusztai-Fahidi soyadıyla yaşıyor. Almanlarla tanışmaktan kaçındı. Bir daha asla Almanca konuşmak istemedi, ancak Alman yazarların eserlerini okumaya devam etti.

1989'da Stadtallendorf yönetimi, Macar gazetelerinde Münchmühle uydu kampındaki eski mahkumlar için bir reklam yayınladı. Fahidi kendisini Almanya'ya çevirmen olarak gitmeye ikna etti. Ekim 1990'da Stadtallendorf'ta belediye temsilcilerinin eski mahkumlardan af dilediği bir toplantı haftasına katıldı. O zamandan beri siteyi düzenli olarak ziyaret ediyor, dersler, röportajlar veriyor, diğer çağdaş tanıkları sorguluyor ve okul derslerine rehberlik ediyor.

Temmuz 2003'te, 1944'te gelişinin tam yıldönümünde, Auschwitz imha kampının anıtlarını da ziyaret etti. O zamandan beri Oswiecim'deki gençlik buluşma merkezindeki gruplarla düzenli olarak konuşuyor. Ona göre orada yaşadığı ve 2003 yılına kadar sustuğu dehşeti anlatmak, onun için ilaç: “Artık ondan istediğim kadar bahsedebilmek gerçekten beni rahatlatıyor... Yoksa delirecektim.”

O zamandan beri Eva Fahidi anılarını yazıyor.

Kendi anılarını yazdığı kitabı ilk olarak 2004'te Almancaya çevrildi ve 2011'de yeniden basıldı.

2011 yılında Fahidi, eski toplama kampı gardiyanları Hans Lipschis ve Johann Breyer aleyhindeki ceza davalarında ikincil kovuşturmada tanık olarak ifade vermeyi kabul etti. 1944'te Auschwitz-Birkenau'da SS-Totenkopfverband Sturmbann'ın üyeleri olarak, her ikisi de Macar Yahudilerinin öldürülmesine, muhtemelen Fahidi ailesinin seçiminde de yer aldı. Ona göre, failleri cezalandırmak değildi ilk hedef, hikayelerin duyulması, gerçeklerin ortaya çıkmasıydı.

2015 yılında yaşadıklarını bir dans performansı ile anlattı.

2019 yılında Fahidi adına Holocaust anmasında bir sergi düzenlendi.

Halen gücü elverdiği ölçüde soran herkese hikayesini kalan son tanıklardan biri olarak anlatmaya, röportajlar vermeye devam ediyor.