Emerich Roth

Bu hafta sayfamız Emerich Roth’u ağırlıyor. Roth, Çekoslovakya'daki (Bugünkü Çekya) Veľká Sevljuš'ta 1924 yılında şimdiki Ukrayna Vynohradiv kentinde doğdu ve sadece 15.000 nüfuslu şehirde dört küçük kız kardeşiyle birlikte büyüdü. Kent küçük, nüfus az olunca gerçekten herkesin birbirini tanıdığı bir ortamda yaşadı. İkinci Dünya Savaşı’nın başlaması, Naziler’in şehirlerine ulaşması ile ilk iş 3.000 Yahudi önce derme çatma bir gettoya taşınmaya zorlandı. Ardından da aşırı kalabalık canlı hayvan arabalarında su ve yiyecek olmadan birkaç gün süren bir tren taşımacılığından sonra, tren Auschwitz-Birkenau'ya ulaştı.

Roth'un annesi ve küçük kız kardeşlerinden ikisi Magdalena (12) ve Judit (10) hemen gaz odalarına götürülürken babası, ve diğer kız kardeşleri Edit (17), Elisabeth (15) ve Emerich'in kendisi çalışma kamplarına götürüldü. Babası, savaşın sonundaki ölüm yürüyüşlerinden birinde öldürüldü ve kız kardeşi Edit ise başka bir kampta öldü.

Beş farklı toplama kampında yaşam mücadelesi verdi. Savaş sonrası sadece o ve kız kardeşi Elisabeth hayatta kaldı.

Savaştan sonra Emerich kötü durumdaydı mental ve fiziki olarak. 1.75 metre boyunda ve sadece 34 kilo ağırlığındaydı. Hastanedeydi, tek başınaydı. Tanıdığı kimin sağ, kimin ölü olduğunu bilmiyordu. Hastane yatağında tek başınaydı. Ne kadar sonra olduğunu hatırlamadığı bir süre sonunda kendi ile aynı soyadlı birinden - sonrasında uzak bir kuzeni olduğunu öğreniyor- bir mektup aldı. Mektup, kız kardeşinin hayatta kaldığını ve İsveç'te olduğunu belirtiyordu. Kendi küçük dünyasında bir mucize yaşıyordu. İyi olmak için bir sebep bulmuştu kendisine: kız kardeşinin yanına ulaşmak!

Roth, Aralık 1950'de İsveç'e geldi. Kızkardeşi ile buluştu. Savaş ve tüm yaşananlar ikisini de çok değiştirmişti. Geçmiş hakkında konuşmamayı, yaşadıklarını anlatmamayı tercih ettiler.

Yarım kalan eğitimine devam etti Roth. 30 yıl sosyal hizmet uzmanı olarak çalıştı. Hayat aktı, o geçmişini konuşmadan yaşadı. Ancak 1992'de Stockholm'de düzenlenen bir Nazi gösterisi onu büyük ölçüde etkiledi. O bu filmi görmemiş yaşamıştı. Sempati düzeyinde başlayan ilginin sonuçlarını iliklerine kadar hissetmişti.

Sessizliğini bozdu. 1993'ten itibaren ırkçılıkla mücadele amacıyla İsveç'te 1.600 okulu ziyaret etti. İsveç’te Holokost’tan Kurtulanlar Derneği'nin kurucularından biri oldu. 1994 yılında, gençler için şiddet ve yabancı düşmanlığına karşı duran ve kar amacı gütmeyen Emerich Vakfı'nı kurdu.

Emerich är mitt namn: Hatet, förnedringen, kärleken (Emerich's My Name: Hate, Humiliation, Love) dahil olmak üzere şiddet ve ırkçılık konulu birkaç kitap yayınladı. Ayrıca birçok belgesel ve eğitici filmde rol aldı.

22 Ocak 2022’ye kadar hiç susmadan anlattı. Öldüğünde 97 yaşındaydı.

Yazarın tüm yazıları için tıklayınız