Arthur Szyk

Mücadele sadece topla tüfekle olmaz. Herkes kendi gücü ile direnişe katılmalıdır. Geçtiğimiz çağın en önemli çizeri Arthur Szyk doğrular için renkleri ile, kalemi ile ve fırçasıyla savaşmıştır.

16 Haziran 1894’de Rus işgali altındaki Polonya’nın Lodz kentinde doğdu. Henüz altı yaşında okul öğretmenlerinin yeteneğini keşfetmesiyle ailesi onun doğru eğitimi alabilmesi için Paris’e yolladı. Dönemin popüler stüdyosu Académie Julian’da öğrenim gördü. 1912 ile 1914 yılları arasında doğduğu kentin hiciv dergisi Smiech’te çok sayıda karikatürü yayımlandı. Polonyalı bir Yahudi olarak dini ve milliyeti ile gurur duyuyordu. Eserlerinde antisemitizme karşı çıkıyordu.

1914 yılında kendi gibi sanatçı başka Polonyalı Yahudi sanatçılar ile birlikte Filistin’e yolculuğa çıktı. Orada ilk defa gelecekte kurulacak devlet için çabalayan Yahudi yerleşimciler ile bir araya geldi. Bu olay onun ileriki yaşamını şekillendirecekti.

1921 yılından itibaren ağırlıklı olarak Fransa ve Polonya’da yaşamaya başladı. Ancak Polonya’nın Almanlar tarafından işgalinden hemen önce politik havanın geriliminin yükseldiği 1937 yılında İngiltere’ye taşındı.

İkinci Dünya Savaşı’nın başlangıcına hemen tepki göstererek siyasi karikatürlerine ağırlık verdi. Arthur’u İkinci Dünya Savaşı sırasında aktif olarak çizen diğer karikatüristlerden ayıran en önemli tarafı, eserlerinde düşmanın sunumuna odaklanmasıydı. Bu savaşın sonuna kadar da böyle devam etti. Onun için; çizimlerinin yayımlandığı Times Dergisi’nde eserleri Almanların gaddarlığı, Rusların vahşeti ve Yahudilerin çektiği acıları dünyaya anlatmak için bir kapı oldu.

Amerika Birleşik Devletleri’nden G.P Putnam 1940 yılında bu çalışmaları kendi ülkesinde de yayımlamayı teklif etmiştir. (Rivayete göre ABD’nin savaşa girmesinde bu karikatürlerin gerçekliğinin etkisi olmuştur.)

Aralık 1940’da eşi ile birlikte Amerika’ya gitti ve ülkeyi Nazizmin Polonya’da yaptıklarını anlatmak için kuzeyden güneye gezdi. Gezileri sırasında çizmeye, çizdiklerini renklendirmeye devam etti. Savaş yıllarında yirmi beş sergi düzenledi. Ama asıl ününü Amerikalı askerlere borçludur. Çizdiği posterler savaş üstlerinde çok popüler oldular. 1948 yılında Amerikan vatandaşlığına geçti.

13 Eylül 1951’de bir kalp krizi sonucunda yaşamını yitirdi. Cenazesinde Rav Ben Zion Bokser yaptığı konuşmada, “Arthur Szyk büyük bir sanatçıydı. Yeteneğini tarihe faydalı olabilmek için var gücüyle kullandı. O büyük bir adamdı, adaletin savunucusuydu, insanlık için savaşıyordu. Sanatı onun aracıydı ve onu zekice kullandı. Onun silahı kalemiydi.” Aynı törende söz alan yargıç Simon Rifkind ise, “aslında Arthur hiç ölmedi, eserleri ile hep aramızda olacak” diyerek sanatçıyı övdü.

Ancak sanatçı 1960larda yavaş yavaş unutulmaya, nadiren eserleri Amerikan sergilerinde yer bulmaya başladı. İşte tam da böyle bir zamanda 1991 yılında Arthur Szyk Sociey’nin kurulması ile sanatçı adeta yeniden doğdu.

Nisan 2017’de 450 resim, çizim ve eskizden oluşan Ungaz koloksiyonu Kaliforniya Üniversitesi Magnes Yahudi Sanatı ve Yaşamı Komisyonu tarafından Taube Philanthropies’in bağışıyla satın alındı ve sergilenmek üzere Arthur Syk Sociey’e verildi