Ada Vapurunda

“Makam,mevki,rütbe,ünvan; bunların hepsi cekettir. Ceketi asar bir yere gideriz. Arkamızda sadece insanlığımız kalır.” Doğan Cüceloğlu- Psikolog, Akademisyen,Yazar

Doğru zamanda, doğru yerde. Bir sabah, ada vapurunda…. Hani bazen güzel bir davranışa tanık olursunuz, sadece gözlemlemek bile şifa gibi gelir. Yan etkileri saadet mutluluk, neşe, umut olan bir ilaç gibi... Güzel bir yaz sabahı, işte öyle bir şey oldu:

Oğlumla bir sabah Büyükada’dan Kabataş’a neredeyse iki saatte varacak olan vapura bindik. Denizi, adaları seyrederiz diye düşünerek göze aldık o uzun yolculuğu. Nostalji yapmak ve özlem gidermek için değerdi doğrusu. İnsanları gözlemlemek gibi bir niyetim yoktu. Güverte çok rüzgarlı olduğundan içeri geçmek zorunda kaldık. Karşısında yer bulabildiğimiz vapurun büfesi ilgi çekiciydi. Tam önünde halat, vapur gibi denizcilik temalı heybeler asılıydı. Ayrıca, karton çay- kahve bardaklarının üstündeki vapur çizimleri çok hoş bir hava vermişti. Büfeyi incelerken çekinerek çayın ücretini soran bir adam dikkatimi çekti. Yanında duran, oğlu tahmin ettiğim çocuk buzdolabından ısrarla bir içecek istiyordu. Adam oğlunu kırmak istemiyor ama tedirgin gözüküyordu. Sonunda üç çay ve bir kola için büfe görevlisine parayı uzatınca görevli bozuk para olmadığını ancak kredi kartı ya da istanbul kartı alabileceğini söyledi. Mahçup bir ifadeyle bunların bulunmadığını söyledi. Büfe çalışanı “ siz şimdi keyifle için sonra bozuk paramız çıkarsa verirsin “dedi ve sevgi dolu bakan siyah gözleriyle ekledi: “olmadı ikramımız olur, ne olmuş ki?” Karşısındaki “emin misin?” gibilerinden bakınca büfe çalışanı ısrar etti. Mahçup adam kabullenip üç çayı aynı anda taşımaya kalkınca da “ aman dikkat et yanarsın birini burda bırak onu kenara alıyorum devrilmesin” dedi.

Hikayem bu kadar…Bazen anlık iyilik davranışlarıdır yaşamımıza değer katan, bütün kötülükleri unutturan, iyi gelen, umut veren bu ufacık hareketlerdir. Gerçek oradaydı; bir ada vapurunda, doğal ve hakiki bir yerde. Sonrasını bilmesem de, bir başka deyişle para alındı mı, çay döküldü mü bilemiyorum ama sıcak bakışlı esmer büfecinin özenli,şefkatli,dikkatli yaklaşımı günümü güzelleştirdi. İyi davranışın iyilik yapılanın yanında iyilik yapan kişiye olan getirileri senelerdir biliniyor. Psikoloji biliminde bu konuda yapılan birçok araştırmaya göre; iyilik yapınca , vücuttaki bizi hoşnut eden , memnun olduğumuzu hissettiren serotonin hormonu seviyesi yükseliyor. Ayrıca, bir çok araştırmaya göre yardım etmek beyindeki ödül merkezini harekete geçirerek kortizol seviyesini yükseltiyor. Bunun sonucunda stres düzeyi düşüyor. Norveç ve Almanyada 2018’de yapılan ve on iki Avrupa ülkesini kapsayan bir araştırmaya göre gönüllü işlerde çalışan insanların çalışmayanlara göre daha mutlu olduğu ortaya çıktı. 2019’da yapılan bir başka araştırmaya göre iyilik yapıyor olmanın getirisi olan iyi hissetmek iyilik yapılan kişinin tanıdık olup olmamasına bağlı değildi. İyilik yaptığımız kişi ister bir yakınımız, ister hiç tanımadığımız biri olsun eşit derecede bizi mutlu ediyor. Yedi gün süren bir deneyden sonra bilim insanları güzel bir davranışın ister yabancıya ya da sevdiğimize olsun ve benim deneyimlediğim gibi bir iyiliğe tanık olmanın getirdiği mutluluğun eşit olduğunu buldular.

İyi davranış derken büyük fedakarlıklar yapmak da gerekmiyor. Seni görüyorum, duyuyorum, sen değerlisin duygusunu vermek, içten bir hatır sorma, zaman ayırma, yanında olma gibi hareketler çok değerli.Sevindirerek sevinmemiz, mutlu ederek mutlu olmamız mümkün.

Bunca işin ve sıkıntının içinde zor gelebilirse de, kabalaya göre ekstra gayret göstermek kendi zor zamanlarımıza rağmen maddi ya da manevi iyilik yapmak daha büyük iyiliktir. Gandhi’nin ifade ettiği gibi “karanlığın ortasında aydınlık ısrar ve azimle var olmayı sürdürür.” Karanlık zamanlarda nice aydınlığa sebep ve tanık olma dileğiyle..

Kaynak:

“A range of kindness activities boost happiness” Lee Rowland, Oliver Scott -Journal of Social Psychology April 2018

Yazarın tüm yazıları için tıklayınız