Aaron Aaronsohn

Sayfamız bu hafta Aaron Aaronsohn’u, Sara’nın ağabeyini ağırlıyor.

Aaron Aaronsohn, 1876 yılında Romanya’da doğdu. 6 yaşında iken o zamanlar Osmanlı İmparatorluğu toprağı olan Filistin’e ailesi ile birlikte göç etti. Ailesi birinci Aliyah dalgası ile gelmiş öncülerden. Zikhron Yaakov’un kurucuları arasında yer aldı Aaronsohn’lar. Aaron küçük yaşlarından itibaren toprağa çok ilgiliydi. Evde İbranice ve Yidiş konuşuluyordu. Sokakta geçirdiği zamanlarda ise İngilizce, Arapça, Osmanlıca, Fransızca ve Almanca öğrenmişti.

Tarıma, toprağa olan ilgisi sayesinde burslu olarak Fransa’ya tarım okumaya gitti. Tarım teknolojilerinde uzmanlaştı. Pazarlama konusunda doğuştan yetenekliydi. Bu yeteneğini tarım bilgisi ile birleştirdi. Orak makineleri, tırmıklar, biçerdöverler gibi alet ve makinelerin ithalat ve satışı için bir şirket kurdu. Bununla yetinmedi, kaymaktan tereyağı yapmak için santrifüj ve gübre satmaya başladı. (Henüz 1900lerin başında olduğumuzu hatırlatırım :))

Gelecekte kurulacak İsrael devletinin olanaklarını maksimumda yapabilmesi için o zamanki Filistin’i karış karış gezip botanik olarak inceledi ve toprağı haritaladı. 1906 yılında Hermon Dağı’na yaptığı bir araştırma gezisinde buğdayın anası (Değişime uğramadan tarihi ilk buğday) “ triticum dicoccoidis” keşfini gerçekleştirdi. Bizim bildiğimiz dilde ise Siyez Buğdayı bu ana buğdayın kalıntısı.

Bu keşif onu dünya çapında tanınan bir botanikçiye dönüştürdü. O da bunu bağış toplamak için bir fırsata dönüştürdü ve 1909 yılında botanik kütüphanesi kurdu.

1915 yılında Osmanlı İmparatorluğu’na danışman olarak görev yaptı. 1915 Mart’ında Ortadoğu çekirge istilası altındaydı, ekinler yok oluyordu. Kasım 1915 yılında çekirge istilasını kontrol altına alınmasında büyük katkı sağladı. (Bu gezileri fırsata çevirip bölgeyi ayrıntılı haritalandırdı.)

1917 yılında ABD’ye Chaim Weizmann tarafından gönderilmişti. Yolda kız kardeşi Sara’nın başına gelenleri öğrendi.

1918 yılında tarım alanlarını sulama sorununu gündeme getirmişti.

1919 yılında ise Fransa’ya giderken uçak kazasında şaibeli bir şekilde öldü. İngiliz hükümeti bu ölüm ile ilgili katkısını ne reddetti ne de kabul…