Günün birinde telefonunuz çalar ve “Yakında kalp krizi geçirebilirsiniz. Hemen hastaneye başvurun!” şeklinde bir mesaj ile karşılaşırsanız,
Veya henüz diyaliz makinesine bağlanmadan ve böbrek yetmezliği belirtileri ortaya çıkmadan bu konuda kalıtımsal (genetik) özellikler taşıdığınız bildirilir, tıbbi kontrolleri yaptırmanız sizden istenirse hiç şaşırmayın...
Çoğumuza kimi zaman; “bu yıl kan tahlillerinizi veya mamografinizi yaptırmadınız” şeklinde uyarılar gelmiştir… Belli kontroller veya aşıların zamanında yapılması için telefondan vatandaşların arandığı başka bir ülke var mı bilemiyorum?
Sağlık kuruluşlarındaki yapay zekâ sağlığımızla ilgili verileri depolamakta, ülke düzeyinde hastaların durumunu ve sağlık risklerini değerlendirmektedir. Bu sayede halk sağlığında bir hekimin ulaşabileceğinden çok daha kapsamlı tanılara dayanarak önleyici tedbirlerin, teşhis ve tedavi yöntemlerinin uygulanması mümkün oluyor. Belki yukarıdaki örneklerde olduğu gibi biz henüz hasta olduğumuzu bilemeden doktor veya tedavi ayağımıza gelecektir.
Korona döneminde, sağlık alanında yapay zekâ teknolojisi daha da yaygınlaştı. Nöbetçi hekimler robotun ekranından hastaları görebilmekte, onlarla konuşmakta ve gerekli tedaviyi iletebilmekteler. Dünyaca ünlü, İsraelli tarihçi Yuval Noah Hariri’nin geleceğe ilişkin öngörülerinin epidemi nedeniyle hızlandığını, sadece tıp alanında değil, pek çok sektörde hayata geçmekte olduğunu gözlemliyoruz.
İsrael teknolojik açıdan dünyanın en gelişmiş, en ileri sağlık sistemine sahip ülkelerinden biridir… Aşılanmada dünya lideri konumda olmasında en önemli etkenlerden biri sağlık kurumlarının çok gelişmiş birer alt yapıya sahip olmaları. Dijital dağıtımın kusursuz işlemesi sayesinde aşılanma bu denli düzenli ve hızlı ilerleyebildi. Aşının Amerika ve İngiltere’de üretilmesine rağmen bu ülkelerde nüfusa oranla aşılanmış kişi sayısının İsrael’in bu derece gerisinde kalmasının başkaca bir açıklaması yoktur.
An itibariyle İsrael’de, 1,8 milyon kişi ikinci, 3,2 milyon kişi de birinci aşısını yaptı. Pek çok ülkede 70 yaş üstü kişilerin ve risk gruplarının yeni yeni aşılanmasına geçilirken, İsrael’de genç nüfus bile aşı kuyruklarında sıra bekliyor. İlkin 16-18 yaş arası gençlerin ve bir süredir 18 yaş üstü her yaştakilerin aşılanmasına başlandı.
Aşı yarışında İsrael’in başarısında sağlık kurumlarının güçlü alt yapısının yanı sıra Başbakan Netanyahu’nun aşıyı erken tedarikinde gösterdiği dirayet ve beceri de büyük rol oynadı.
Ne yazık ki madalyonun diğer yüzü bu denli parlak değil... İngiltere ve Güney Afrika kaynaklı mutasyon, alınan önlemlere ve kapanmaya rağmen İsrael’de ağır vaka sayısının düşmesini engelliyor. Hastanelerde yer olmadığından saatlerce ambülanslarda bekletilen hasta görüntüleri insanın içini burkuyor. Hadassa hastanesi başhekimi Zeev Rotstein çaresizlikten televizyon ekranlarında gözyaşlarını tutamadı.
Politik çekişmeler tedbirlerin acilen karar altına alınmasını önlüyor. Ve bunun sonucu olarak da insanlar ölmekte. Sadece son bir ay içinde 1.200 kayıp verildi.
Teknolojik alanda, high tech’te bu denli ileri, gurur duyduğumuz, eşsiz doktorlara, iş insanlarına, bilim adamlarına sahip olan İsrael bu durumda olmayı hak etmiyor…