Ünlü şair Hayim Nahman Bialik
20. yüzyıl Yahudi edebiyatçıları arasında en çok öne çıkan isimlerden olan Hayim Nahman Bialik, 9 Ocak 1873 tarihinde Rusya İmparatorluğu’na bağlı İvnitsa şehrinde doğdu.
Üç kardeşi daha olan Hayim henüz çocukken ölen babası iş adamıydı.
Bialik şiirlerinde çocukluğuna ve geride kalan yetim çocuklara yer vermiştir. Babasının ölümünün ardından küçük Hayim’i büyütme görevini Ortodoks büyükbabası üstlenmişti.
Büyükbabasının yanında geleneksel Yahudi dini eğitimini alan Hayim Bialik, aynı zamanda Avrupa edebiyatını tanımaya başladı.
15 yaşında okuduğu bir makaleden etkilenerek büyükbabasını, kendisini Litvanya’daki Volozhin Yeşivası’na göndermesi için ikna etmiştir. Bialik’in amacı, Rabbi Naftali Zvi Yehuda Berlin önderliğindeki bu Talmudik yeşivada hem Yahudi dini eğitimini güçlendirmek hem de Avrupa edebiyatına daha da yakınlaşmaktı.
Ancak Yahudi Aydınlanma hareketi Askala ile karşılaşan Hayim Bialik’in yeşiva macerası fırtınalı olacaktı.
Örneğin HaMatmid adlı eserde Bialik’in, Yeşiva öğrencilerinin adanmaşlığına hayranlığı ile aynı zamanda onların dar hayatlarını küçümsemesine yer verdiği görülür.
18 yaşındaki Hayim Nahman Bialik; Rusya İmparatorluğu’nda o dönem modern Yahudi kültürünün merkezi olan ve aralarında Mendele Mocher Sforim ile Ahad Ha’am’ın olduğu aydınların yanına, Odessa’ya doğru yola çıktı.
Odessa’da Rusça, Almanca ve edebiyat öğrenen ve tek başına olan Bialik, yaşamını kazanmak için İbranice dersler verdi. Amacı, Berlin’deki Ortodoks Rabinik Okul’a katılmaktı.
1892 yılında, Siyon’a özlemi anlatan Bialik’in ilk şiiri El Atsipor (Kuşa) yayınlandı. Editörü Yehoshua Raynitzky, Ahad Ha’am ile çeşitli çalışmalar yayınlamıştı. Raynitzky, Bialik’i Odessa Yahudi edebi çevrelerine soktu ve Siyonist bakışını şekillendirdi.
Aynı yıl, büyüdüğü şehre dönen şair dedesini ve büyük abisini kaybetti. 1893 yılında ise Manya Averbuch ile evlendi. Bir süre muhasebecilik yapıp başarısız olunca 1897 yılında o dönem Rusya İmparatorluğu’nun parçası olan Güney Polonya’da küçük bir şehir olan Sosnowiec’e yerleşti.
Kömür ticareti ve İbranice öğretimi ile ekstra para kazanmaya çalışan şair, yaşadığı banliyö hayatı nedeniyle sıkıntılar yaşadı.
1900 yılında döndüğü Odessa’da para kazanabileceği öğretmenlik işine başladı.
Yüzyılın ilk 20 yılında şair, Siyonist aktivitelerine ve edebi çalışmalarına devam etti. Bu sırada ünü de artmaya başladı. Bu dönem, Bialik’in Altın Dönem’i olarak anılmaktadır.
1901 yılında, ilk şiir koleksiyonu Varşova’da yayınlandı. 1904yılında bu şehre yerleşen Bialik, Ahad Ha’am tarafından kurulan HaShiloah dergisinde editörlük yapmaya başladı ve bu görevini 6 yıl boyunca sürdürdü.
1903 yılında Bialik, Yahudi Tarih Komisyonu tarafından Odessa’ya Kişniev Pogromları kurbanları ile görüşme yapma ve bir rapor hazırlaması amacıyla gönderildi. Bu görüşmelerin sonucunda Bialik efsanevi şiiri ‘’Katliam Şehrinde’’yi yazdı.
Editör Ravnitzky ile birlikte Moriah adlı bir Yahudi yayın şirketi kuran şair, Shakespeare’in Julius Caesar’ını, Wilhelm Tell’i, Don Quixote’u ve Heine’in şiirlerini İbranice’ye çevirdi.
1899-1915 yilları arasında Bialik, modern Yidiş edebiyatının en iyi ürünlerinden sayılan 20 Yidiş şiirini yayınladı. 1908-1911 yılları arasında Ravnitzky ile birlikte Bialik, Sefer Haaggadah adlı 3 ciltlik halk hikayeleri ve Talmud sözleri eserini yayınladı. Bu eseri daha sonra ustalık çalışması olarak anılacaktı.
Ortaçağ düşünürü İbn Gvirol’un şiirlerini de okuyucuya kazandıran ünlü şair, Mişna’nın modern yorumuna başladıysa da sadece Zeraim kısmını bitirdi.
Hayim Nahman Bialik, 1919 yılında Odessa’da Dvir adlı yayın şirketini kurdu. Şirket halen İsrael’de Kinneret Yayıncılık adı altında faaliyetlerini sürdürmektedir.
Moriah şirketi komünistler tarafından kapatılana kadar Odessa’da yaşayan şair daha sonra Polonya’ya, Türkiye’ye ve Almanya’ya yerleşti. Yaşadığı Berlin’de Dvir’i tekrar faaliyete sokup ilk İbranice bilim dergileri yayınladı.
1924 yılında ise yayın şirketi Tel Aviv’e taşındı ve Bialik hemen tanınmaya başladı. Şair, 1925’te açılışı yapılan İbrani Üniversitesi’nin yöneticileri arasında yer aldı. 1927’de ise İbrani Yazarlar Birliği’nin başına geçti.
1933 yılında 60. doğum günü ülke çapında kutlandı.
4 Temmuz 1934 tarihinde Viyana’da hayatını kaybeden ünlü edebiyat ustası Hayim Nahman Bialik, A.B.D.’li genç yıldız Mayim Bialik’in aile ağacının üst sıralarında yer almaktadır.