HULA VADİSİ, KUŞ CENNETİ, RALLI MÜZELERİ…
Neşe, Kahkaha, Lezzet, Kültür ve Keyif Harmanı…
Merhaba sevgili okuyucularım, İtahdut Yotsei Turkiya (İYT) derneği çok başarılı bir etkinliğe daha imzasını attı.
Geçtiğimiz cumartesi günü, 60 kişilik bir toplulukla birlikte, kuzeyde, Qiryat Shmona yakınlarındaki “Agamon Hula”, Hula Vadisi’ni, suni gölünü ve kuş cennetini ziyaret ettik. Hula Vadisi’ni, daha önce defalarca turist olarak geldiğim, daha sonra da 2 yıl evvel yerleştiğim İsrael’de, hiçbir zaman görmek nasip olmamıştı. Bu ilk sefer, beni de oldukça çok etkiledi. Çiftliklerde kullanılan traktörlere bağlanan, madeni, oturma yerleri olan ve amfiteatr şeklinde yapılmış vagona bindik. Bütün yolcular ve rehber de dahil olmak üzere tarlalar arası bir yola çıktık. Hula Vadisi’nin üzerinde kurulmuş olan çiftlikler, tarlalar ve binlerce göçmen kuş bu tablonun doğa harikası atmosferini bize yansıttı. İsrael’in kuş göç yolları, bu vadinin tam üzerinden geçiyor. Kuşlar bu rotayı takip ederek ülkeyi terk ederken, mevsim dönüşlerinde yine aynı yollardan geri geliyorlar.
KKL-JNF kuruluşu, uluslararası saygınlık kazanan bu kuş parkının gelişmesine önayak oldu. Yılda iki kez, en az beş yüz milyon kuşu, su kuşları, av kuşları ve ötücü kuşların hepsini bir arada görme imkanı bulunuyor. Ekolojik dengeyi bozmamak için, Hula Gölü Parkı’nda özel motorlu taşıtlara izin verilmiyor. Giriş ücretsiz. Ayrıca orada dolaşmak isteyenlere, aile bisikleti, golf arabası veya “Mystery Vagon” (Gizemli Vagon) dedikleri bizim bindiğimiz araçlara ücret ödeyip gezebiliyorsunuz.
Tarlaları, kuşlar tarafından ciddi şekilde zarar görmüş olan yerel çiftçiler, onlarla birlikte yaşamanın yolunu bulmuşlar. Çevre kuruluşlarıyla birlikte çalışıp, tarlalarının bir kısmını kuşlar için tahsis ettiler ve kış aylarında belirlenen yerlerde, kuşlara her gün 2 ton mısır dağıtıyorlar ve özellikle turnalar diğer tarlalara dadanmıyorlar ve zarar en aza inmiş oluyor.
Farklı çeşitlerde ve boyutlardaki kuşlar harika. Gökyüzünde toplu olarak ”V” harfi şeklinde ritmik uçuşlar yapan atmaca ve kartallar, adeta bir uçak gösterisine taş çıkartıyorlar. Aile halinde uçuşan kuşlar, minik yavruların başına dikilen anne kuşlar, balıkçıllar, flamingolar, telli turnalar ve daha türlü çeşit kuşlar… Kuşların aleminde de hiyerarşik bir düzen var. Grupların liderleri var.
Vagondan indikten sonra, etraftaki yüzlerce piknikçi halkın ve cıvıl cıvıl çocukların arasına karıştık ve kahve molası verdik. Otobüse bindikten bir süre sonra yine aynı bölgede, bir butik otelin restoranında açık büfe harika, lezzetli etler, balıklar, sebzeler ve salataların ardından, tatlılar, meyveler ve kahvelerle mükellef bir biçimde ağırlandık. Sonra ver elini Caesaria (Keysarya).
Caesaria durağında bizi iki harika müze bekliyordu. Ralli-1 ve Ralli-2 müzeleri. Ünlü işadamı ve hayırsever Harry Recanati tarafından yaptırılan ve sahip olduğu tüm sanat koleksiyonunu buraya hibe eden Recaneti, kendi ülkesi ve halkı olan İsrael’i muhteşem bir armağanla taçlandırdı.
Ralli-1 Müzesi üç katlı. Zemin İtalyan tuğlaları ve mavi-beyaz mozaik karelerle döşeli… Ortam, avizeler, tavanlar ve merdivenler İspanyol tarzı. En üst kat ünlü sürrealist ressam ve heykeltıraş Salvador Dali’nin eserlerine ayrılmış. Muhteşem heykeller ve tabloların seyrine doyum olmuyor. Dali, zaman kavramına iyice takılmış olmalı ki, özellikle bronz heykellerinde bolca, eriyip akan saatlerini kullanmış. Yan salondaki tabloların çoğu Yahudi metaforları ve tarihini akla getiriyor. Aralarında İspanyol engizisyonlarını, coğrafi keşiflerini ve Yahudilerin katledişlerini ve kovuluşunu (Expulsion) tasvir eden bir çok tablo var. Bu tabloların hepsi Güney Amerikalı sanatçılara ait eserler. Orta katta yine Güney Amerikalı sanatçıların yağlı boya tabloları var.
Bodrum katı ise, yarı Romalı, İsrael Kralı Herod’un dönemini gün ışığına çıkartan, arkeolojik kazı buluntularını ve planlarını içeriyor. Amfora, çanak çömlek ve Fransa’daki Louvre Müzesi’nde gerçekleri teşhir edilen Roma heykellerinin en çarpıcı olanlarının replikaları duruyor. “Milo Venüsü, Diana ve Athena heykelleri, Giyinik Venüs” vb. Bahçede misafirler için dinlenme bankları ve Güney Amerikalı sanatçılara ait dev bronz heykeller var. Ralli-2 Müzesi, mekan olarak çok ilgi çekici. Endülüs Bölgesindeki kurulmuş olan, Granada’nın en ünlü tarihi şaheseri Alhambra Sarayı’nın bir iç avlusu olan “El Patio De Los Leones” çeşmesinin replikası bahçenin tam merkezinde duruyor. Bu eser, fıskiyeli bir çeşme olup, üzerindeki 12 aslan heykeli, Yaakov’un 12 oğlunu, yani İbranilerin 12 kabilesini temsil eder. Bahçede ünlü Sefarad düşünür ve sanatçıların, Spinoza, Maymonides, ibn Gvirol, Yehuda Halevi’nin dev heykelleri var. Ayrıca o dönemin ünlü kişilerinin büstleri de var. Binanın dış fasadı Alhambra sarayının iç galerilerinden birinin ön yüzünün tıpkı yapımı. Cumbaları, kafesli ahşap pencereleri, duvar ve tavan frizleri ve kabartmaları mükemmel birer taklit.
İçeride Yahudi tarihinden (Tanah) ve Tora’dan hikayeleri betimleyen muhteşem yağlı boya tablolar var. Avraamın, oğlu Yitshak’ı kurban etme sahnesi (Akeda),Ester ve Ahaşveroş, Lod ve Kızları, Samson ve Dalila, Noah ve Gemisi ve daha birçok öyküyü yansıtan tablolar. Benim gibi bir sanat divanesi için orası rüya gibi bir müzeydi.
Müzeden beynim ve ruhum sarhoş bir şekilde ayrıldım. Uzun zamandır bu denli çok güzel ve değerli sanat eserini bir arada görmemişim. Uzun sözün kısası müze çıkışı, son durağa geldiğimizde neşeyle birbirimize veda edip, evlerimize doğru dağıldık.
İtahdut Yotsei Turkia’nın, bir yıl içinde düzenli aralıklarla tekrarladığı bu geziler, biz Türk Yahudilerine hem büyük bir kültür aktarımı sağlıyor, bunun yanı sıra da insanların tanışıp kaynaşmasına vesile oluyor.
Bu satırlarımda, derneğe, yöneticisine, tüm enerji ve sevgilerini, aşk ve arzuyla sunan gezi komisyonu, Soli, Moşe, Ezra ve Megi’ye, görevlerini yaparken, tüm yüreklerini ortaya koydukları için sonsuz sevgi ve takdirlerimi gönderiyorum.