Hesap verme yükümlülüğü

Bu şabat okuyacağımız Pekude (פקודי) peraşası halkın, Mişkanın yapımında kullanılması için, bağış olarak getirdiği madenler hakkında Moşe’nin verdiği hesabın teferuatı ile başlar.

Teruma peraşasında Tanrı Moşe’ye halktan bazı maddeleri bağış olarak getirmesini söylemesini istemişti. Vayakel peraşasının başında, Moşe bu isteği halka aktarmıştı ve halk cömertçe bağışları getirmişti. Bu bağışlara ek olarak, Ki Tisa peraşasının başında, bir cins vergi olarak 20 yaşından büyük her erkeğin yarım şekel (מחצית השקל) getirmesi gerektiği söylenmişti. En nihayet Vayakel peraşasında Mişkan ve içindeki kutsal eşyaların yapımı anlatılmıştı.

Kohenlerin elbiselerinin dikişine geçmeden evvel Moşe halka hesap vermeyi uygun görür. Hesap beyanında o dönemde değerli sayılan madenlerden ne kadar getirildiğini ve bunların hangi amaçla kullanıldığını belirtir Moşe.

İş için gerekli bütün altın, kutsal iş için bağış edilen altın, 29 kikar ve 730 kodeş şekeli idi. (Şemot 38, 24)

Bu cümlede altından yapılan veya altınla kaplanan kutsal eşyalar (מנורה, שולחן, ארון הברית, מזבח הקטורת) kısaca “kutsal iş” olarak belirtilir. Kikar aşağı yukarı 33 kilogramlık bir tartı birimidir. Şekel olarak belirlenen iki değişik tartı birimi vardır. Normal şekel takriben 10 gram iken, kodeş şekeli bunun iki katıdır (takriben 20 gram). Buna göre kutsal eşyaların yapımı için toplam 970 kilogram civarında altın kullanılmıştır. Bir tona yakın bu denli altın miktarı bizlere çok görünse de, Mısır’dan çıkan erkek sayısını göz önüne alırsak (600,000 ergin erkek) bu, aile başına 2 gramdan daha az bir miktardır. İsrael oğulları bu altını, herhalde, Mısır çıkışından evvel, Tanrının emri üzerine Mısırlı komşularından borç olarak almışlardı (Şemot 12, 35).

Halkın getirdiği gümüş 100 kikar ve 1757 kodeş sekeli idi. (Şemot 38, 24)

Moşe bu miktardaki gümüşün Mişkan çadırının direklerini birbirine bağlıyan bir cins oturak (אדני כסף) yapımında ve ayrıca bu direkleri birbirine bağlamak için kullanılan çengelleri yapmak için kullanıldığını belirtir. Takriben 3300 kilogramlık bu gümüş miktarı bağış olarak değil de bir nevi vergi olan ve 20 yaşından büyük herbir erkek başına alınan yarım şekellerin toplanmasından elede edilmiştir. (Yarım şekellik bu vergi, Mişkan ve de ardından Bet-Amikdaş kurulduktan sonra da uygulanmıştır. Bu para ile, bütün halk adına, hergün adanan kurbanlar satın alınırdı.)

Bağış edilen bakır 70 kikar ve 2400 şekel idi. (Şemot 38, 29)

Bağış olarak getirilen bakır (takriben 2120 kilogram), Mişkan’ı çevreliyen avlunun direklerini birbirine bağlamak için (אדני נחשת), kurban mabedi ve onun tabanındaki bakırdan örülmüş ağı ve de diğer bazı aletlerin yapımında kullanılmıştır.

Ne Tanrı ne de halk Moşe’den hesap vermesini veya bu hesabın teferuatını istememiştir. Talmud bilginlerimiz, Moşe’nin bu davranışını, halka ait değerler ve paralarla uğraşan kimseler için kayıtsız bir yükümlülük olarak görmüşlerdir.