Bunca yıl Tel Aviv’de yaşamış olmama rağmen İstanbullu bir misafirim önermese idi belki David Ben Gurion’un binlerce kez önünden geçtiğim sokaktaki evini ziyaret etmeyecektim. Bilmem kaçınız gezdi?
Bu nedenle bu hafta ele alacağımı belirttiğim yazımdan vazgeçip izlenimlerimi aktarmak istedim. Ev Ben Gurion sokağında çift katlı, kapıdaki tabelaya bakmazsanız önünden geçip gideceğiniz son derece mütevazı bir ev.
Günümüzde Ben Gurion sokağı Tel Aviv’in en gözde sokaklarından biri… Ancak şu anda müze olarak halka açık olan evin bulunduğu yer 1930 yılında işçilerin oturduğu bir mahalle idi. Ev, 1931 yılından Ben Gurion’un Sde Boker’e yerleştiği 1968 yılına kadar İsrail’in ilk başbakanı ve ailesi tarafından ikamet yeri olarak kullanıldı.
Ev sonradan çalışma odası ve kütüphane olarak eklenen üst kat dışında salon, yemek odası ve iki odadan oluşuyor. Giriş katındaki yemek odası ve salonun bir kenarında yer alan çalışma masası aynen korunmuş. Yine ilk katta yer alan kızı Renana’nın küçücük yatak odası Mivtza Kadesh sırasında penceresine beton taşları örülerek sığınak olarak kullanıldı. Hatta Ben Gurion, Moshe Dayan ile toplantılarını bu odada gerçekleştirdi. Eşi Paula’nın yatak odasında ise pek çok aile fotoğrafı bulunuyor.
Evin en ilginç yerlerinden biri mutfak… Girişindeki masada Ben Gurion’un her sabah kahvaltı ederken haberleri dinlediği transistor radyo yer alıyor. Mutfakta Amcor buzdolabının yanında, tezgâhın üstünde bulunan terazinin hikâyesi ise oldukça ilginç.
Paula eşinin dengeli beslenmesine çok dikkat eder ve yiyeceklerini tartarak hazırlardı. Ölümünden sonra kızı, babasına istediği gibi yiyebileceğini söyleyince Ben Gurion; “Ben yine günde bir kez onun anısına istediği şeyleri yemeye devam edeceğim” yanıtını verir.
Sonradan genişletilen üst katta Ben Gurion’un yatak odası ve birinden diğerine geçilen kütüphane odaları bulunmaktadır. Ben Gurion çok az uyur ve alt katta yatan eşi ile odasını paylaşmazdı. Yatak odasında yanı başındaki komodinin üzerinde her zaman Tevrat yer almaktaydı, halen orada duruyor. O; “Biz Tora’yı iki bin yıl koruduk, o da bizi iki bin yıl koruyacak” derdi.
Dört odadan oluşan kütüphanede eski Yunanca, Latince, İngilizce, İbranice, Fransızca, Almanca ve Türkçe lisanında 20 bin kitap bulunmaktadır. Ayrıca Sde Boker’deki evinde de beş bin kitabı vardır. Ben Gurion her bir kitabı tek tek kataloglayarak tasnif etti. Hiç kimsenin o kitaplara dokunmasına izin vermedi.
David Ben Gurion İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde sadece iki yıl okumasına rağmen pek çok üniversitenin onursal doktorasına sahip oldu.
Kütüphane odalarından biri sadece uzak doğu inançlarına ayrılmıştır. Kendisi Nirvana’ya ulaşmadığını ancak ilgi duyduğu doğu felsefesi sayesinde nefsine hâkim olmayı öğrendiğini belirtir. Jimnastik yapmaya elverişli bir vücuda sahip olmayan Ben Gurion’un ileri yaşlarında dahi amuda kalkıp başı üzerinde uzun süre durabilmesinin sırrı da bu olsa gerek…
Kütüphanenin bir odasında ise askeri kitaplar yer almaktadır. O geçmişte vuku bulan ve 20.yy’da gerçekleşen pek çok savaş hakkında yazılan eserleri okuyarak yeni kurulacak devletin savunma stratejisinin temellerini oluşturdu.
Ben Gurion’un evin üst kattaki çalışma odasının masası onun el yazısı ile alınmış notlar ve kitapları ile dolu. Adeta orada çalışıyordu da beş dakikalığına dinlenmek için kalkmış izlenimini veriyor insana… Aharon Zisling, Yehuda Leib Maimon ve Moshe Sharett ile Megilat HaAtzmaut’u (Bağımsızlık Bildirgesi) bu masada kaleme aldı. Ve bu evdeki masasından kalkıp bildiriyi halkına duyurmaya gitti. Bu evden eşi Paula ile birlikte ayrılarak Rothschild Bulvarda yer alan eski Tel Aviv Müzesi’nin bulunduğu binaya yöneldi ve İsrail Devleti’nin kuruluşunu ilan etti.
Ben Gurion’un evinin her yanını kulaklıklardan verilen bilgiler sayesinde, köşe bucak, tüm ayrıntıları ile tanıma fırsatını buluyor, tarihe mal olmuş bu kişinin ve ailesinin özeline giriyor, ailenin bir parçası oluyorsunuz adeta…
Dünya tarihine geçen liderler kolay yetişmiyor…