Öldürmeyeceksin...

Geçen hafta okuduğumuz Tora'nın Yitro peraşasi bizlere toplum olarak yaşadığımız çok önemli bir mucizeyi anlatır: 10 Emrin alınması... "Halk Ben seninle konuşurken duyacak ve sana da ebediyen inanacaklar". (Şemot 19:9) seninle konuştuğum sırada onların bunu kendi kulaklariyla duymalarıni istiyorum bu sayede ileride bir gün bir kişi çeşitli yollarla mucize olarak algılanabilecek şeyler gerçekleştirir, halka Sinay Dağı’nda verdiğim Tora'yı bırakıp başka düşünceleri takıp etmelerini isterse kimse ona inanmayacaktır. Yahudilere putlara tapmaları, Şabat’ı ihlal etmelerinde sorun olmadığını iddia edenlere karşı her nesilde iyi bir cevap olacaktır: Moşe'nin gerçekleştirdigi kadar büyük mucizeler olsa bile Tanrı Tora'yı vermesi söz konusu olduğunda Moşe'ye bile körü körüne güvenmemeyi ve bir aracı ile değil toplum olarak kendi kulaklarımızla duymamızı sağladı. Bu yüzden Tora'nın doğru olduğundan eminiz ve eğer Tanrı yeni bir inanç ve kavram vermek isterse en az Sinay Dağı’nda yaptığının aynısını tekrarlamalıdır. Tüm Yahudileri toplamalı ve bize bizzat bildirmelidir (Ramban, Sefer mitvot Agadol. Bkz ibn ezra meam loez).

Yahudi inancının bu temel bilgisini hatırladıktan sonra gelelim 6. Emre: Öldürmeyeceksin...

Herhangi bir insanı hiçbir suçu yokken öldürmek yasaktır. Tanrı’nın bu dünyayı insanların çoğalıp yerleşmeleri için yarattığı açıktır. Bu sebeple insanların dünyanın amacı olan insanı öldürmesi bir anlamda dünyayı yikmaları kesinlikle yasaktır. Zira tek bir insanı bile katletmek tüm dünyayı yok etmekle eşdeğerdir. Aynı şekilde Talmud da yazılı olduğu gibi bir insanı kurtarmak da dünyayı kurtarmak anlamına gelir.

Geçtiğimiz hafta Türkiye'de yaşanan deprem hepimizi derinden etkiledi. 99 depremini canlı olarak yaşayan kişiler olarak belki bazılarımızın yeniden deprem sürecine ait korku ve kaygılarının ortaya çıkmasına sebep oldu. Depremin şiddeti 10 şehirde büyük kayıplar yaratmaya ve 14 milyon insanı direk ama daha fazla insanı da dolaylı yoldan etkilemeye yetecek büyüklükteydi. Yeruşalayim'de bile o saatlerde uyanık olan birinin hissedebileceği bu sarsıntı şu an itibariyle 20binin üstünde kişinin ölümüne sebep oldu...

Öldürmeyeceksin ...cinayet yasağı On emire eklenmeyi gerektirmeyecek kadar açık ve bariz bir kural gibi düşünülebilir. Nitekim cinayet yasağı, Noah’ın soyu için Yahudi olmayanlara verilen 7 mitsvadan da biridir. Bu yasak birçok ilkel toplum için bile sıradan bir kural olarak görülebilir. Oysa hahamlarımız cinayet dışındaki kavramlarla da başka davranışlarla da öldürmemiz gerektiğini belirtir.

Yazarın tüm yazıları için tıklayınız