Sophia Karp - İlk profesyonel Yidiş tiyatro oyuncusu

Sophia Karp 1861 ile 1904 yılları arasında yaşamış Romanya doğumlu bir Yahudi aktris, ilk profesyonel Yidiş tiyatro oyuncusu ve aynı zamanda sopranoydu.

Hayatı 1876 yılında tamamen değişti. Abraham Goldfaden tarafından kurulan tiyatro topluluğu - o zamanlar dünyanın tek profesyonel Yidiş tiyatro topluluğu - 1876 kışında şehre geldiğinde, memleketi Galaţi'de Sophia 16 yaşındaydı. Grup üç kişiden oluşuyordu (Goldfaden, Israel Grodner ve Sokher Goldstein); Yaş ve Botoşani'deki önceki performanslarında çeşitli başka aktörler ve müzisyenlerle işbirliği yapmışlardı ama bu noktaya kadar hepsi erkekti, kadın rollerini bile kendileri oynuyordu.

Oyunu izleyen Sophia o zamanlar annesi ile birlikte terzilik yapıyordu ama izleyicilikten oyunculuğa çok kısa bir sürede geçiş yaptı. Sahnede olmayı ilk andan çok sevmişti, doğal bir yeteneği vardı. Annesi çok karşı çıktı izin vermedi. Daha önce bir kadının üstelik Yahudi bir kadının sahnede olması görülmüş şey miydi? Üstelik 3 erkek ile birlikte rol alması? Oyunculardan ikisi hali hazırda evliydiler. Tek çare ekibin tek bekar oyuncusu Goldstein ile evlenmekti. Tiyatro virüsü tüm vücudunda dolaşıyordu. Evli bir kadına annesinin karışmaya hakkı yoktu. İsmini sahnede daha güzel duyulduğu için Sophie olarak değiştirdi.

1883 yılına kadar aralıksız Rusya İmparatorluğu’unda Yidiş dilinde oyun oynadılar. Aslında daha oynarlardı ama o sene Rus İmparatorluğu Yidiş dilinde oyun ve gösterileri yasaklamıştı. Almanya ve Romanya’da tiyatrolarına devam ederlerken Sophie’nin hayat arkadaşı tüberkülozdan aniden öldü.

12 Mart 1902'de Jacob Fischel ve oyun yazarı Joseph Lateiner ile birlikte New York'ta Büyük Tiyatro'yu kurdu.

Şehrin, ilk Yidiş tiyatrosuydu. Yönetmenler arasında Karp ve Lateiner'in yanı sıra başrol oyuncusu Morris Finkel, komedyen Bernard Bernstein ve besteci Louis Friedsell; Fischel ve L.S. Gottlieb ekip üyelerindendi.

Eşini tüberkülozdan kaybeden Sophie zatüreden öldüğünde sadece 43 yaşındaydı.

Yazarın tüm yazıları için tıklayınız