Shafiq Ades

Bugün sayfamız bir anti kahramanı ağırlıyor. Bilmeden bir halk kitlesinin kaderini değiştiren Shafiq Ades 1900 yılında Irak, Basra’da dünyaya geldi. Yahudi ebeveynlere sahipti ama evde Yahudi kültürü ile büyümedi. Hatta ilerleyen yaşlarında kendini Basralı olarak tanıtırken Yahudi Kimliğinden söz etmek aklına bile gelmezdi.

Irak'ta Ford acentesini kurdu ve yönetiminde yer aldı. Aynı zamanda İngiliz ordusu tarafından Irak'ta bırakılan askeri metal hurdaların satın alınmasında Naji Al-Khedhairi adlı bir Müslüman ile ortaklık kurdu ve kullanılabilir parçalar Irak hükümetine satıldıktan sonra kullanılmayan parçaları da hurdacılara sattı.

Ülkede, Ades, yüksek profilli Iraklı ileri gelenler ve yetkililerle ticari ve kişisel bağlar kurdu.1948'de Irak'taki en zengin Yahudi’ydi. Ades’i o dönemi inceleyen tarihçiler tarafından, “herhangi bir çizgiden ideologlara, en azından Siyonistlere ayıracak zamanı olmayan” bir “siyasi pragmatist” olarak tanımlandığı bilgisini de buraya ekleyeyim.

Ades’in kendisi için rüya gibi olan hayatı Temmuz 1948’de tamamen değişti. Ades, hem Siyonist hem komünist hem de İsrael’e kaçak otomobil ihracı ithamları ile tutuklandı. Jet hızıyla avukatsız olarak sadece üç gün süren askeri mahkemede yargılandı. Tüm mal varlığına el koyuldu, beş milyon Dinar tazminat ödemesine ve idam cezasına çarptırıldı. Müslüman ortağına hiçbir suçlamada bulunulmadı.

Ades, 23 Eylül 1948'de Basra'da asıldı. Irak'ın her yerinden 12.000 izleyici sözde "hain"in asılmasına tanık oldu. Yetkililer cesedini saatlerce meydanda bıraktı. Ertesi gün, yakın çekim fotoğrafları Irak gazetelerinin ön sayfalarında yer aldı. Boynu kırılmıştı, cesedi dışkı birikintisinin üzerinde sallanıyordu. Yılan, Hain, Casus, Siyonist, Yahudi olarak damgalandı, milyonlar değerindeki mülküne Savunma Bakanlığı tarafından el konuldu.

Yaşanan gelişmeler Irak Yahudi cemaati için şoktu.

1948 Eylül’ü sonrası Yahudilerin devlet dairelerinde çalışması yasaklanmıştı. Çanlar çalıyordu, yüzyıllar süren Iraklılığın sonuna geliniyordu. Ades’in asılsız iddialar ile sözde yargılanıp vahşice katledilmesi Iraklı Yahudiler ’in yeni kurulan İsrael’e göçünün fitilini ateşledi. Bilmeden, istemeden onun sayesinde birçok insan yeni bir ülkede yeni bir hayata başladı