Kİ-TİSA - EVLİLİĞİN SIRRI

Yahudiler, Yahudileri sayamaz. Bir minyan için bile olsa…….

Bu haftaki Tora bölümünün konusu yüzyıllardır devam eden bir geleneği yansıtır. Nüfus sayımı için herkesin “YARIM ŞEKEL” katkıda bulunması.

Kral Davut, geleneksel yöntemlerle Bene-Yisrael’in nüfusunu saymaya kalktığında bütün halkı bir veba salgını vurur. Bugün bile sinagoglarda on kişilik yeter sayının (minyan) mevcut olup olmadığını belirlemek için Kutsal Kitaptan on kelimelik bir ayetin sözleri kullanılmalı. Eğer ayeti tamamlayabilirsek “Bingo! Bir minyanımız var.” demektir.

Avraam’ın hizmetkarı Eliezer “YARIM ŞEKEL” (beka) ağırlığında altın bir küpe (nezem) aldı ve (Yishak’ın müstakbel eşi  Rivka’ya) verdi. (Bereşit 24:22)

Tora'da okuduğumuz ilk evlilik Adem ile Havva'nın evliliğidir. Tanrı'nın Kendisi gelini yarattı, onu mücevherlerle süsledi ve damada getirdi. İnsan emeğiyle gerçekleşen ilk evlilik örneği ise Yishak'a gelin arayışının anlatıldığı bölümdedir.

Bu evlilik hazırlığı ile ilgili ayrıntılardan biri, Avraam’ın uşağı olan Eliezer’in “Yarım şekel” ağırlığındaki bir küpeyi (hızma) Rebeka'ya hediye olarak sunmasıdır. 

Kadim Bilgeler bunun, her Yahudinin “Kutsal Alanın” inşası için yaptığı yarım şekel katkıya bir gönderme olduğunu açıklar. Tıpkı Tanrı'nın Moşe’ye verdiği talimat gibi….

Herkes ruhunun fidyesini Aşem'e verecektir. . . . Bunu verecekler: . . . yarım şekel…… bir şekel yirmi gera’dır; Aşem'e adak olarak yarım şekel [verilecektir]. .  Zengin yarım şekelden daha fazlasını, yoksul da daha azını vermemelidir.  (Şemot 30:12-13)

NEDEN YARIM ŞEKEL? 

Tora yasası, bir mitsvanın (İlahi emrin) amacının “TAMİM – BÜTÜN” olmasını emreder. Kusurlu bir hayvan Aşem'e sunu olarak getirilemez, kusurlu bir etrog kabul edilen Dört Türe dahil edilemez. Bir dilim yerine bir somun ekmek üzerine dua okumak tercih edilir.

Peki, o halde Tora neden her Yahudinin Aşem için yapılacak olan konut (Mişkan) için yarım şekel katkıda bulunmasını emrediyor?

Üstelik "yarım şekel"e atıfta bulunmasına rağmen bir şekelin yirmi geradan oluştuğunu açıklaması daha da kafa karıştırıcıdır.

Yani her Yahudi “Ruhunun Fidyesi” olarak on gera bağışlıyordu. On, tamlığı ve mükemmelliği ifade eden bir sayıdır. Tora'nın On Emir'den oluşması, dünyanın On ilahi kelamla yaratılmış olması ve Aşem'in suretinde şekillenen insanın ruhunun da on nitelikten oluşması gibi…..

Tora, on gera vermeyi emretmek yerine, yirmi gera şekelin yarısını vermenizi söylüyor. On rakamından bilinçli olarak kaçınıyor ve içimizdeki İlahi meskene olan katkımızın “YARIM” unsurunu vurguluyor.

Çünkü evliliğin özü budur. Eğer eşlerden her biri evliliğe kendisinin tam bir varlık olduğu duygusuyla yaklaşırsa, en iyi ihtimalle yalnızca iki ayrı, kendine yeten yaşam arasında bir "İLİŞKİ" kurabileceklerdir. 

Ancak evlilik bundan çok daha fazlasıdır. Kabalistler karı kocanın iki farklı bedende doğan tek bir ruhun erkek ve dişi yönleri olduğunu açıklarlar.

Uzun yıllar boyunca, genellikle birbirlerinden çok uzakta ve birbirlerinin varlığından tamamen habersiz, ayrı hayatlar yaşarlar. Ancak İlahi takdir, onları düğün çatısı (Hupa) altında yeniden bir araya getirmenin bir yolunu bulur ve onlara yeniden BİR olma fırsatını verir.

Sadece özünde bir değil, aynı zamanda bilinçli düşüncelerinde - hislerinde ve fiziksel yaşamlarında bir.

Bu kavuşmayı yaşayabilmek için her bir eş kendisini tam değil, bir ortak  olarak ve diğer parçasını arayan bir varlık olarak görmelidir. Bu nedenle Tanrı’nın yeryüzündeki yuvasını inşa etmek için yirmi gera olan şekelin yarısına katkıda bulunmalıyız . 

Birliğin lüks değil zorunluluk olduğu bir çağda yaşıyoruz. Birbirimizden kopmadığımızdan emin olmalıyız. Ancak görüşlerin uygunluğu gerçek birlik ile karıştırılmamalıdır. Birbirimizin farklılıklarına değer vererek ortak özümüzün farkında olmalıyız

Aynı şekilde Bene-Yisrael (Şehina) potansiyelini tam olarak gerçekleştirse bile Aşem olmadan ilişkimizin yarım olduğu hissi bize nüfuz etmesi gerekir.

Bu nedenle zengin ya da fakir herkesin eşit katkıda bulunmasının emredildiğini okuyoruz. Yarım şekelimin (her birimizin) gerekli ve değerli olduğunu bilmek ne büyük bir lütuf. 

“Bir şeyi gizlemek TANRI'nın izzetidir, fakat bir meseleyi araştırmak ve ortaya çıkarmak Kralların Şerefidir.” (Özdeyişler 25:2)

Sevgilerimle  -  Shabat Shalom

Rabi. Yishak BİLMAN (z”l)  &  Moşe PASENSYA

Yazarın tüm yazıları için tıklayınız