İsrail’in Kuruluş Mucizesi – 1948’de İç Savaş (Ocak – 15 Mayıs)

(Yazarı sesli dinlemek için tıklayınız)

Aradan 100 yıl da geçse İsrail’in ilk kuruluşunda 1948-49 Bağımsızlık Savaşı’nın tüm olumsuzluklara rağmen kazanılmış olmasının büyüleyici bir hikayesi var. Bu öykünün diplomatik yanını ve Amerikan bürokrasisine rağmen nasıl ilerleme sağlandığını birkaç hafta önce yazmıştım.

Bu kez 29 Kasım 1947 Birleşmiş Milletler’in kararından sonra Filistin’li Araplar ile Yişuv (kuruluşdan önceki Yahudi toplumu) arasında meydana gelen iç savaşı yazıyorum. Bir sonraki yazımda 15 Mayıs 1948’den hemen sonra Arap ordularının işgaline yeni kurulan İsrail’in nasıl direndiğini anlatacağım.

1948-49 Arap – İsrail mücadelesi Yahudi Devletinin ilk savaşı olmanın dışında en yüksek ölü sayısına (5800 İsrail’li veya nüfusun %1’i) yol açan ve kazanılma olasılığının İsrail’li komutanlara göre tamamen ortada (% 50-50) değerlendirildiği bir mücadeleydi.

Bilindiği gibi Birleşmiş Milletler oylamasına giden yol İngiliz Mandasının artık Filistin’i yönetme kabiliyetlerinin kalmadığını kabullenmeleri ve UNSCOP (United Nations Special Committee on Palestine) adlı kuruluşun hazırladığı raporun sonuçları idi. Londra yönetiminin bölgeden ayrılmasının esas nedeni Yahudi Soykırımı sonrası yükselen uluslararası baskı ve Avrupa’da ölüm kamplarından kurtulan yüzbinlerce Yahudi’nin Filistin’e göç arzularına engel olunmasıydı.

Fakat hızlandıranlar ise yeraltı Yahudi örgütlerinin, IZL (Irgun Zvai Leumi – Irgun) ve LHI (Lohamei Herut Yisrael – Stern çetesi), terör estirmeleri denilebilir. 1946 - 47 boyunca yüzlerce İngiliz asker ve subayının öldürülmesi, 22 Temmuz 1946’da Kudüs’de King David Oteli’nin bir kanadının bomba ile tamamen imha edilmesi ve 91 kişinin hayatlarını kaybetmeleri İngilizler için bardağı taşıran damlalardı.

Neticede İngiliz Hükümeti ellerini kaldırdı, olayı Birleşmiş Milletler’e havale etti ve Filistin’in bir Arap, bir de Yahudi devleti olarak ikiye bölünmesini öngören karar 2/3 çoğunlukla alındı.

İngiliz Mandasının kaldırılacağı 15 Mayıs 1948’e doğru önce Filistin’li Araplar ile Yahudiler arasında iç savaş başgösterdi. İngiliz Genelkurmayına göre bu mücadeleyi 1’e 2 gücünde (630.000’e karşın 1,2 milyon) üstünlük içeren Arapların kazanması gerekiyordu. Hem sayıca fazla, hem alan olarak daha geniş topraklara sahip, hem de tüm komşulardan rahatlıkla sızan gönüllü ve silahlarla donanmış “Arapların Yahudileri alt etmeleri zaman meselesiydi”.

Öyle olmadı! Morallerin yüksekliği dışında Yişuv’un uluslararası finans ve silah edinme deneyimi, eğitim düzeyleri ve taktik bilgilerle donanım, tüm güçlerin tek noktadan yönetilmeleri can alıcı üstünlükler sağladı.

Yahudi Toplumunun sivil lideri David Ben-Gurion Aralık 1946’da savunma şefliğini de üstlenmişti. Başından beri esas savaşın İngilizlere veya yerel Araplara karşı değil, bağımsız Arap ülkelerinin ordularına karşı verileceğini belirledi.

1948 harbinin ilk dönemi olan “iç savaş”da en büyük risk Tel Aviv-Kudüs yolunun Arap militanlar tarafından kesilmesi ve Batı Yeruşalayim’de yaşayan Yahudilerin aç kalmalarıydı. Nisan 1948 başlarında Ben Gurion taktik değiştirdi ve Haganah (Yahudi askerler) güçlerinin savunma konumundan saldırı stratejisine geçmelerini emretti.

Nahşon Planı’nın amacı Kudüs’e yeni bir yol açarak Yahudi nüfusa gıda yardımı yapmaktı. Hat boyunca yer alan düşman olabilecek Arap köylerinin boşaltılması talimatı da verildi. Nahşon aslında “D Planı’’nın (Tohnit Dalet) ilk aşamasıydı. Esas objektif Yahudilerin bulundukları yöreleri güçlendirmeleri ve Arap-Yahudi ortak yaşanılan bazı kentlerde (Telaviv-Yafa, Hayfa, Taberiye – Tiberias, Batı Yeruşalayimin Arap semtleri) Haganah’ın hakimiyet kurmasıydı.

Bu süre zarfında “Deir Yassin faciası” (Nisan 1948) yaşandı ve “Yahudi terör örgütlerinin Arap köylülere katliam” yaptıkları iddiası geniş olarak tanıtıldı. Arap liderlerin gerçeğinden çok daha fazla ölü olduğu demeçleri yüzlerce Filistin Arap yerleşiminin boşalmasına ve “zafer orduları ile birlikte köyünüze dönersiniz” propagandasına kurban gitti.

15 Mayıs geldiğinde iç savaş Haganah tarafından kazanılmış, Birleşmiş Milletler kararında öngörülen topraklardan daha fazlası ele geçirilmiş ve müşterek yaşanılan şehirlerde yerel Arap nüfusun gücü kırıldığı gibi yüksek oranda göçe neden olunmuştu.

Fakat esas sınav Arap Ordularının 15 Mayıs 1948’de bağımsızlığını ilan eden İsrail’e saldırılarıyla başlayacaktır.

Yazarın tüm yazıları için tıklayın