Asser Levy

Bu hafta 17. Yüzyıla geri dönüyoruz. Doğum tarihi kesin olarak bilmesek de Asser’in günümüzde mirası New York City’de görülebilir. Aşağıda detay paylaşacağım.

Asser, henüz Yahudilere’e tam vatandaşlık verilmediği zamanlarda Amsterdam’da dünyaya geldi. Eşinin adı Miriam idi. İkisi birlikte yeni dünya Amerika Birleşik Devletleri’ne 1650’lı yıllarda taşındı. Brezilya Yahudi cemaatinin mevcut cemaat tutanaklarında listelenmemiş olmasına rağmen, bölgedeki Hollanda egemenliğinin sona ermesinden sonra Recife'den kaçan 23 Yahudi mülteciden biriydi.

1655'te koloni valisi Peter Stuyvesant'a Delaware Nehri üzerindeki İsveç kolonisi Yeni İsveç'e saldırması emredildi ve buna göre de tüm yetişkinlerin askere alınması için emirler verdi. Aralarında Asser Levy'nin de bulunduğu birkaç Yahudi askere gitmeye hazır görünüyor, ancak askere gitmeyi istemiyordu. Bu dönemde vali ve konsey sanki onun sesini duydu ve "Yahudilerin asker olarak hizmet etmelerine izin verilmeyeceği, bunun yerine muafiyet için aylık bir katkı payı ödeyecekleri" bir kararname çıkardı.

Sadece Yahudi kimliklerinden dolayı aylık ödemeyi Asser kabul etmedi. Diğer askere gitmek istemeyenler ile eşit ödeme ve hakları talep etti. Bu yaşadığı dönemde bir ilkti. 5 Kasım 1655'te diğer askere gitmeyenler gibi nöbet tutmak veya vergiden muaf tutulmak için dilekçe verdi. Dilekçe, dilekçe sahiplerinin yasadan memnun kalmamaları halinde başka bir yere gidebilecekleri yorumuyla reddedildi. Asser taşınmayı seçti.

Asser günümüz Albany'si olan Fort Orange'da önde gelen bir tüccar olarak yaşamını sürdürdü. Aynı zamanda kendi kolonisindeki ilk lisanslı kasaplardan biriydi. İlk kosher kasabı açtı. Ancak halen “kentli” gözükmüyordu. 1657 yılında Asser Levy, bir kentli olarak kabul edilmeyi talep ederek Albany kentine dava açtı. Yetkililer böyle bir talep karşısında şaşkınlıklarını dile getirdiler ve 21 Nisan 1657'de Yahudilerin kasabalı olarak kabul edilmesini emreden konsey kararı alındı. Vatandaşlık yolunda önemli bir kilometre taşıydı.

Asser, Kuzey Amerika'da ev sahibi olan ilk Yahudiydi.1661’den itibaren New York City’de mülkler edinmeye başladı. Aynı zamanda mahkemelerde arabuluculuk görevi ile bulunuyordu. Diğer zamanlarda ise mutlaka dava edecek bir konu buluyordu. Güvenilirliliği ve zenginliği yaşadığı bölge sınırlarını çoktan aşmıştı. 1671 yılında New York’da ilk Lutheran klisesinin inşaası için borç vermişti. 1678 yılında ise şimdinin Wall Street’inin doğusunda şehrin en büyük mezbahasını açmıştı.

Yazımın başında belirttiğim mirası ise:

Asser Levy Rekreasyon Merkezi, Manhattan, New York'ta 23. ve 25. Caddeler arasında bir park, bir yüzme havuzu ve topluluk odaları içeren Asser Levy Hamamları,

Asser Levy Park , Coney Island, Brooklyn'de halka açık bir park

New York City'deki Manhattan'daki bir ilkokul olan PS 19, Asher Levy Okulu adı ile günümüzde eğitim vermektedir.

Yazarın tüm yazıları için tıklayınız