Antisemitizme karşı tek ses…

Hiç şüphe yok ki 22 ve 23 Ocak günleri Yeruşalayim’de gerçekleşen ve 50 dünya liderinin katıldığı Uluslararası Holokost Forumu birinci derecede önemli tarihi bir olaydı. Kıta Avrupası’nda, ABD’de ve dünyanın diğer pek çok ülkesinde giderek tırmanan antisemitizme, faşizme ve ayırımcılığa karşı tam bir dayanışma sergileniyor ve “Bir daha asla” deniyordu.

(İYT İnternet sitesinde yer alan 23 Ocak tarihli haber niteliğindeki yazıda Uluslararası Holokost Forumuna geniş şekilde yer verilmiştir.)

https://www.turkisrael.org.il/single-post/2020/01/23/D%C3%BCnya-Holokost-Forumu-Yeru%C5%9Falayim%E2%80%99de-ger%C3%A7ekle%C5%9Fti

Ağırlıklı olarak Libya ile ilgilenen Türk basını, antisemitizme karşı uluslararası bir duruş sergileyen söz konusu forumu önemsiz bir habermiş gibi geçiştirirken, ne derece etkin olduğunu bilmediğim “Diriliş Postası” adlı gazetede de, “Hepsi ikiyüzlü” başlığı altında; “Dünya liderleri, Müslümanların öldürüldüğü, esir alındığı, sakat bırakıldığı, evlerinin yıkıldığı işgal altındaki Kudüs’te, 1939-1945 arası tarihlerde yaşanan ‘Yahudi Soykırımı’ için düzenlenen anma toplantısına katıldı” denmektedir. Oysa beni, Türkiyeli bir Yahudi olarak üzen, ne yazık ki bu forumda Türkiye’nin hiçbir şekilde temsil edilmemiş olmasıydı.

Her şeyin eleştirilebildiği bir ülkede demokrasi var demektir. Tabi ki İsrael’de televizyonda forumu eleştirenler, Yad Vaşem’de gerçekleştirilen törende esas kurbanlara, Holokost kurtulanlarına az yer verildiğini söyleyen yorumcular da oldu…(*) Keza, İsrael’de halen 200 bin Holokost kurtulanının bulunduğu ve bunların bir bölümünün yaşamlarını çok zor koşullar altında sürdürdükleri yönünde tenkitlere de yer verildi. Kısmen doğru olan bu görüşlerin törenin önemini azaltmadığı ortada…

Bir de olayın perde arkasını kavramaya çalışalım. Uluslararası Holokost Forumu İsrael Devletinin inisiyatifi ile düzenlenmedi. Organizasyonun baş mimarı bir Rus milyarderi olan ve Putin’e de yakınlığı ile bilinen Avrupa Yahudi Kongresi Başkanı Moshe Kantor idi. Kantor, ilkin Putin’in onayını aldıktan sonra İsrael Dışişleri Bakanlığı ve Yad Vaşem Müzesi ile ilişkiye geçti. BM Genel Kurulu’nun 2005 yılında “Uluslararası Holokost Anma Günü” olarak kabul ettiği 27 Ocak tarihinden birkaç gün önce 22-23 Ocak’ta bu denli geniş çaplı bir organizasyonun düzenlenmesi pek kolay değil, hatta riskliydi de…

Rusya, Auschwitz’in kurtarılmasında Kızıl Ordunun rolünün önemsizleştirildiği gerekçesi ile 2015 yılında Polonya’da gerçekleşen törene katılmayı ret etmişti. Putin, Polonya’yı Nazilerle işbirliği yapmış olmakla suçladı. Polonya da bu yıl Uluslararası Holokost Forumuna katılmayı ret etti ve Cumhurbaşkanı Andrzej Duda; “Stalin Hitler ile anlaşmış olmasaydı Holokost gerçekleşmezdi” suçlamasında bulundu.

50 ülkenin liderlerinin bu tarihte katılımlarını sağlamak bayağı bir marifet gerektiriyordu. Moshe Kantor bir yandan bu zor girişimde başarılı olurken, diğer yandan da Putin’i organizasyonun merkezine yerleştirmeyi ve bir ölçüde Polonya’yı önemsizleştirmeyi başardı. Bu Putin’in Kantor’dan beklentisi, hatta yerine getirmesini talep ettiği koşul muydu, onu bilemeyiz. Ancak olaylar bu yönde gelişti…

Yad Vaşem’de düzenlenen tören öncesinde Nazi kuşatması altındaki Leningrad’ta açlık ve yokluktan yaşamını yitiren bir milyon kişinin anısına gerçekleştirilen anıtın açılışı Rusya’nın 2. Dünya Savaşı’ndaki rolünün altını çizerken, Putin de Yad Vaşem’deki konuşmasında kamplarda yaşamını yitirenlerin yüzde kırkının Rus Yahudi’si olduğunu belirtti.

İsrael Devlet Başkanı Reuven Rivlin de Kızıl Ordu’ya Auschwitz’i kurtardıkları için teşekkür etti ve “tarihi tarihçilere bırakalım” derken Polonya ile Rusya arasındaki karşılıklı suçlamaların bu görkemli olayı gölgelememesi gerektiğini ima etti.

Sonuçta tüm medeni ülkelerin liderleri antisemitizme, ırkçılığa ve ayırımcılığa karşı mücadelede bir araya gelirken İsrael Yeruşalayim’de bu denli prestijli bir forum düzenleyerek konumunu güçlendirmiş, Rusya ise bölge ve dünyadaki ağırlığını bir kez daha ortaya koymuş oldu.

(*) Yad Vaşem yetkilileri yerlerin sınırlı olduğunu ve 70 Holokost kurtulanına yer ayrıldığını belirttiler. Törende 8 yıl Auschwitz’te kalan Yad Vashem Kurulu Meclis Başkanı Rav Yisrael Meir Lau da bir konuşma yaptı.