2016’da Yahudiler İngiltere’ye dönüşlerinin 350nci yıldönümünü kutladılar. Yahudiler 1070’den beri Adalar’a gelmekle birlikte 1275’de kovulmuşlar ve ancak 1656’da Oliver Cromwell’in daveti sayesinde yeniden yerleşmişlerdi.
20nci yüzyılın başlarında İngiltere’deki Yahudi nüfusu 250,000’e yükselmişti. Bu artışın gerisinde Rusya’da Yahudilere uygulanan pogromların yol açtığı göçler önemli rol oynadı.
Bu yüzyılın ilk yarısında iki önemli siyasi oluşum başı çekiyordu: Muhafazakarlar ve Liberaller. 1945’e kadar Yahudi toplumu oylarını genelde, Lord Balfour’un da üyesi olduğu, Muhafazakar Parti için kullandı.
1945 yılında Yahudiler parti değiştirdiler ve 2nci Dünya Savaşı sonrasında yükselen İşçi Partisi’ne katılımlar arttı. Hatta o yıl yapılan seçimlerde tamamı İşçi’lerden 26 Yahudi milletvekili Parlamentoya girmeye hak kazandı. Bu değişimde 1937 – 1945 döneminde Muhafazakar Parti’li hükümetlerin Yahudileri Filistin’e çok sınırlı kabul etme politikası ana etkendir.
1970’lerin ortalarına kadar İngiliz Yahudilerinin ana sempatileri İşçi Partisi’nedir. Bu durum Muhafazakarların aristokrasi ve küçümseyici nedenlerle Yahudilere daha mesafeli davranmalarının ve genellikle Arap rejimlerine yakın olmalarının sonucudur. 1945 – 73 döneminde İşçi partisinden seçilen Avam Kamarası Yahudi üye sayısı Muhafazakar Parti’den seçilenlerden 3 kat fazlaydı.
2000’den sonra ibre Muhafazakar Parti lehine döner. Yahudilerin zenginleşmeleri ve Muhafazakar’ların İsrail’e yakınlaşmaları rol oynar.
Bir ara 1974’de Avam Kamarasında % 7,2 oranında Yahudi milletvekili vardı. 2010’da dahi 650 üyeli Parlamento’da Yahudi sayısı 24 idi. Nüfus olarak bakıldığında % 0,50 olmalarına rağmen Kamara’da temsiliyetleri 7 misliydi.
Şimdilerde İngiltere’de (Birleşik Krallık) 280,000 civarında Yahudi yaşamaktadır. Son Parlamento’da Yahudi milletvekili sayısı 19’dur (Muhafazakar – 11, İşçi – 8).
Politik açıdan 2016 kritik yıl olmuştur. Referandumda Yahudilerin büyük çoğunluğu Avrupa Birliği içerisinde kalınması yönünde oy vermelerine rağ men İngiliz çoğunluk ayrılma kararı almıştır.
Üstüne üstlük İşçi Partisi’nin başına azılı bir Filistin yanlısı ve İsrail’e pek sevecen bakmayan Jeremy Corbyn seçilmiştir.
Bu gelişmeler karşısında Yahudiler şu kararları almaktalar:
Avrupa pasaportu alanların sayısında artış. Özellikle Almanya’dan 80 yıl önce kaçanların çocuklarının ve torunlarının yeniden bu ülkenin vatandaşlığını almak istemeleri kaygı düzeyini göstermektedir.
İşçi Parti’li Yahudi milletvekilleri, geniş toplumun da destekleriyle, Corbyn’in İşçi Partisi içindeki Yahudi düşmanlığına karşı kesin tutum almasını bekliyorlar.
Bu durum düzeltilinceye kadar İşçi Partisi’ne oy veren Yahudilerin oranı % 15’e geriledi. Son yerel seçimlerde Yahudi seçmenin ağırlıkta olduğu Barnet (Kuzey Batı Londra) bölgesinde İşçi Partisinin seçimi kazanamadı.
İngiltere’de Yahudi toplumu uzun yıllardan beri genellikle huzur içerisinde yaşamış ve düşmanca davranışlara maruz kalmamıştır. Fakat Müslüman kökenli İngiliz vatandaşlarının 3 milyonu geçmeleri, İngiliz Sol’unun anti-İsrail tutumu ve Hizbullah bayraklarının Al-Kuds gününde açıkça dalgalanması Yahudileri tedirgin etmektedir.
Gelecek seçimlerde İşçi Partisi ve Corbyn’in seçilme olasılığı da onları açmaza itmektedir.
Gerçek İngiliz Yahudilerinin bu kaygıları Türkiye’den göç edenleri pek sarsmıyor. Özellikle 30 – 60 yaşları arasında İstanbul’dan Londra’ya yerleşenler için Corbyn’li bir gelecek Erdoğan rejimi ile kıyaslandığında ‘kabul edilebilir’ addediliyor.
En azından çocuklarının eğitimi ve ekonomik güvence itibariyle.