On bir yıl önce Suriye’deki nükleer reaktörün İsrail tarafından yok edildiği herkes tarafından bilinmekteydi. Ancak geçtiğimiz hafta ayrıntıların televizyon kanallarında ve basında açıklanması üzerine İsrail ile bir kez daha gururlandık.
Türkiye basınında “Sonunda itiraf etti” manşeti ile yansıtılan bu olay niye özellikle şimdi gün ışığına çıkartılıyordu. İsrail acaba İran’a gözdağı mı vermek istemişti?
Gerçek şu ki, dönemin başbakanı Ehud Olmert’in anılarını içeren oldukça kalın, 900 sayfalık kitabın bu operasyonu içeren bölümünün güvenlik nedenleri ile yayınlanmamasına ilişkin yasağın mahkemece kaldırılması konunun yeniden gündeme gelmesine yol açtı. Yılların suskunluğu bozuldu; harekete katılan bir pilot, “bu güne kadar eşime bile söylememiştim” şeklinde açıklamada bulundu.
Kuzey Kore tarafından inşa edilen bir tesiste, Suriye’nin plütonyum üretmek üzere olduğuna dair bilgiler, iki yıllık bir gecikme ile ilkin İsrail askeri İstihbarat Birimi (AMAN), sonrasında da başında Meir Dagan’ın yer aldığı MOSSAD’ın eline geçmişti.
Konu Başbakan Ehud Olmert, Başbakan Yardımcısı Tzipi Livni, Savunma Bakanı Amir Peretz ve üst düzey askeri yetkililer tarafından büyük gizlilik içinde görüşüldü. Olmert, Bush’u bilgilendirdi. ABD başkanının nükleer reaktörün varlığı konusunda en ufak bir bilgisi yoktu. ABD istihbaratı uyumuştu. Ancak yine de Bush, Irak fiyaskosundan sonra politik yollardan çözüm aranmasını ve konunun Güvenlik Konseyinde ele alınmasını önerdi. Olmert, Bush ile aynı görüşte değildi ve muhtemel bir operasyonun gizli tutulmasını rica etti.
İsrail, atom reaktörünün soğutulması için Suriye’de bir su kanalı yapımına başlandığını tespit eder. Plütonyum ısındığı takdirde girişilecek bir imha hareketi, Fırat Nehri’nin radyasyon ile kirlenmesine neden olacak ve tüm bölgeyi tehdit edecekti. Artık beklemek mümkün değildi.
Karar arifesinde İşçi Partisinde seçimleri Ehud Barak kazanır ve koalisyon protokolüne göre Amir Peretz’in yerine savunma bakanı olarak toplantılara katılır. Eski bir genelkurmay başkanı olan Barak hiçbir tutarlı gerekçe ileri sürmeden operasyonun ertelenmesini savunur. Bir toplantıda Barak görüşünü bildirmeye çalışan Hava Kuvvetleri Komutanı Eliezer Shkedi’ye; “Sen sus ve yerine otur!..” diye çıkışır.
Son sözü söyleyecek olan ise Ehud Olmert’tir ve “Başbakan benim” diyerek savunma bakanını susturur, dönemin Genel Kurmay Başkanı Gabi Ashkenazi’nin de olumlu görüşü sağlanarak oy birliği ile Güvenlik Kabinesi “vur” emrini verir. 2007 yılının 5 Aralık günü saat 22.30’da İsrail Hava Kuvvetlerinin 8 askeri uçağı havalanır ve 6 Aralık günü sabaha karşı saat 2.30’da atom reaktörünün imha edildiği haberi karargâha ulaşır. Başbakan Olmert sevinçle General Shkedi’yi kucaklar.
Operasyonun tamamlandığı ve tesisin tamamen imha edildiği haberi ABD Başkanı Bush’a ulaştığında danışmanlarına Olmert için; “ Cesur biri, onu bunun için seviyorum” diyecektir.
Ancak tehlike tamamen geçmemiştir. Suriye’nin savaş ilan etmesinden korkulmaktadır. O dönemde İsrail-Türkiye ilişkileri henüz bozulmamıştı; Olmert, Tayyip Erdoğan’ı telefondan arar ve kendisinden Beşar Esad’a; İsrail’in Suriye ile çatışmaya girmeyi düşünmediğini, ancak yanı başlarında bir nükleer reaktöre izin vermeyecekleri mesajını iletmesini rica eder. Esad tepkisiz kalmayı tercih eder, terk edilmiş askeri bir binanın bombalandığını halkına duyurur.
Operasyon sonrasında reaktörü bombalayan boş bir füze kovanı Türkiye sınırına yakın bir yerde bulunur. Türkiye’nin genelkurmay başkanı Yaşar Büyükanıt, Gabi Ashkenazi’yi telefonda arar. Ne cevap vereceğini bilemeyen İsrail Genelkurmay Başkanı şoktadır, telefona yanıt vermez. Erdoğan kızgındır; “nasıl oluyor da İsrail genelkurmay başkanı Türkiye genelkurmay başkanına cevap vermemektedir?..”
İsrail açıklamada bulunur; “Türkiye sınırına düşen cisim, bir uçağın yedek yakıt deposudur.” Türkiye sınır ihlali nedeni ile özür dilenmesini ister. Olmert bir an bile tereddüt etmeden özür diler ve sorun kapanır.
Ehud Olmert anılarını aktarırken; “geleceğimi yok edebilirler, ancak geçmişimi silemezler” demektedir. Gerçekten dönemin başbakanı Olmert hapiste yatmasına rağmen İsrail tarihinin parlak bir başarısına imza atmış ve seçim öncesinde Irak nükleer reaktörünün imhasında Menahem Begin’in yaptığı gibi bu başarıyı açıklayarak siyaset malzemesi yapmamıştır.
HAG SAMEAH