İngiltere, İsrail bakımından bir hayli garip bir tutuma sahip. Halkının çoğunluğu, özellikle büyük kentlerde yaşayanlar ve yüksek eğitimliler, İsrail’i pek sevmezler. Dış politikasının Arap yanlısı olması dışında, liberal medyanın (Guardian, BBC vb) Filistinlilerin durumlarına üzülmeleri ve İsrail ordusunu ‘acımasız’ bulmaları da var.
Nitekim Ekim 2015’te yapılan bir ankette İsrail, İngiliz vatandaşlarının % 62’si tarafından ‘olumsuz’ görünmesine ragmen (%19 olumlu) % 52’lik bölümü ise ‘’İsrail İngiltere’nin müttefiki’’ olarak kabul ediyor.
Fakat İngiliz ulusu da aydınlar ve sade halk olarak ikiye ayrılırsa, entelektüellerin genel antipatisi gazete sayfalarından, tiyatro oyunlarına kadar geniş bir yelpazeyi bulur. Toplum ise dindarlıkları ölçüsünde Yahudiler’e sempati besler ve onların ‘vatan’larına dönüşlerinin İsa’nin 2nci gelişiini etkileyeceğine inanmalarına kadar uzanır.
Yönetici elitler ve 2nci Dünya Savaşından bu yana gelen hükümetler ise İsrail’i önemsemişler ve ilişkilerin canlı tutulmasına özel gayret göstermişlerdir.
Unutmayalam, 1956’de Başbakan Anthony Eden ve Fransa Başbakanı Guy Mollet, Ben Gurion ile Sevres’de (Fransa) buluşup gizli bir protokol ile İsrail’in Sinai harekatının başlamasına onay verdiler.
Birleşik Krallık (UK) ordusu ve istihbarat birimleri ile İsrail Savunma Kuvvetleri ve güvenlikçileri arasındaki sıkı bağlar son 10 yılda daha da artmıştır. Hatta İsrail, İngiltere’nin içinde yer aldığı ‘’5 Gözler’’ (5 Eyes – diğer 4: ABD, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda) istihbaratları arasındaki güçlü işbirliğinin yazılmamış ortağı durumundadır.
Brexit’le (UK’in AB’den ayrılması) birlikte yeni bir ortam doğmaktadır ve bu konjonktürün İsrail’le ticari ve askeri ilişkileri daha da yakınlaştıracağını öngörüyorum:
AB tarihsel olarak Filistin davasını savunma ve finanse etme konularında Batı’da ön plandadır. Bu tutumun gerisinde kısmen geçmişte Filistin terör örgütlerinin Avrupa ülkelerine dokunmamaları arzusu olduğu kadar, içlerinde barındırdıkları Müslüman kesimin hassasiyetlerine saygı duymak da vardır. Ayrıca Arap dünyasından iş almak da ek neden olabilir. Brüksel’den uzaklaşmak müşterek alınan siyasi kararlarda İngiltere’nin serbestiyetini sağlayacaktır.
Son yıllarda İsrail’e en fazla yakınlık besleyen Doğu Avrupa ülkeleri (Polonya, Çekya, Macaristan, Romanya) AB’nin ‘dikte’ eden tutumundan bunalarak Brüksel’den ‘bağımsızlık’ akımına kapıldılar. Bu grup ile UK arasında serbest piyasa, Rusya’ya katı tavır, Batı (Hıristiyanlık) değerlerinin savunulması gibi ortak noktalar bulunuyor. Hatta Avrupa Birliği’ni dengelemek için dahi İsrail’le yakınlaşma düşünülür. UK ile Doğu Avrupa ülkeleri arasında ilişkiler güçlenecektir.
AB’den ayrılacak İngiltere 3ncü ülkeler ile ticari işbirliğine fevkalade gereksinim duymaktadır. Bir yanda Hindistan, Çin, Güney Amerika varsa, öte yanda İsrail ile hem tarım hem de sibergüvenlik alanlarında artan işbirliği beklenmektedir. Şu anda dahi UK – İsrail ticareti yıllık 7 milyar dolara yaklaşmaktadır.
Bu yakınlaşmanın tek engeli bulunuyor: İşçi Partisi lideri Corbyn’in gelecek seçimlerden muzaffer çıkması. Jeremy Corbyn 30 yıldan bu yana uslanmaz bir Filistin savunmacısı, ABD düşmanı ve aşırı sol liderlerin sağlam dostu. Kendi partisinde İsrail düşmanlığı öyle yükseldiki anti-semitizm suçlamalarına dahi maruz kaldı.
Tabii Corbyn’in de iktidara geçmesi durumunda İsrail’le ilgili gerçekleri (istihbarat, teknolojik işbirliği, terör örgütlerine karşı mücadele) daha yakından görmesi ve fikirlerini yumuşatması beklenir.