Ç A Ğ R I

Çağrım halen Türkiyede lise öğrenimi gören gençlere ve onların yarınına ilgi duyan herkese.

Değişik haber ve bilgi kaynaklarından edindiğim izlenimlere göre son yıllarda Türkiyede üniversite öğrenimlerini yurt dışında yapmayı yeğleyen gençler artıyor.

Nedenleri bu yazının konusu değil.

Diğer liselerdeki durum hakkında ayrıntılı bilgim olmamakla beraber, Şalom okuyucusu olmam nedeniyle Ulus lisesi mezunları arasında da, diğer gençler gibi, yurt dışında okumayı yeğleyenlerin azımsanmayacak bir oranda olduğunu biliyorum.

Yine Şalom’daki haberlerde dikkatimi çeken bir nokta bu öğrencilerin sadece onda biri kadarının İsraeldeki üniversiteleri seçmeleri. “Big Mistake!” diye iddialı bir yorumda bulunmak istemem, ama YAZIK.

Nedenlerini, duygusal, siyasal, ırk ve din gibi konulara hiç girmeden objektif, somut verilerle sıralamaya çalışayım.

Muhakkak ki pek çok öğrenci için üniversite seçimi ilerde seçecekleri mesleği ve belki de yaşayacakları ülkeyi belirleyecek bir sıçrama tahtasıdır.

Mesleğin iyisi, kötüsü yoktur. Sahibine namus ölçüleri içersinde yaşamını sürdürebilecek her meslek şereflidir. Ancak özellikle mesleklerini ve geçimlerini yaşamlarının çok önemli bir parçası olarak görmek isteyeceklerin günümüzde yönelmeleri gereken yolların başında geleni barizdir: Hitech, namı diğer, yüksek teknoloji. Bilgisayar, start-up, yapay zeka, dijitalleşme, siber, big data, bulut uygulamaları, fintech, biyotech gibi tüm kavramlar bu alana giriyor.

Ve belki biraz iddialı kaçacak ama bu konuda en iyi geleceği sağlayabilecek ülkelerden biri, belki de en iyisi, halen yaşamakta olduğum İsrael.

Neden mi?

Çünkü;

İsrael ekonomisiyle ilgili her forumda gündeme gelen konu hitech sektörüne eleman gerektiği. Burda bir hatırlatma yapayım. Hitech’te çalışacak her kişinin illa da bir “süper teknik zeka” olması gerekmiyor. Sektörde pek çok teknik olmayan çalışana da gereksinim var. (Kendimden örnek vermeyi sevmiyorum ama oğullarımdan ikisi bu sektörde ve ikisi de bilgisayarcı veya teknik konularda eğitim almış değil)

İsrael’in bir ikinci adı: Start up nation.

Daha onbeş gün evvel Hayfa’daki Technion Enstitüsü AI / Yapay Zeka öğrenimi konusunda Avrupa birincisi seçildi.

Bu sene Ekim ayında Çin’in en prestijli üniversitelerinden “UIBE” nin İsrael şubesi Petah Tikva’da öğretime geçecek. İngilizce ve Çince yapılacak öğretim mezunlarına yarının ülkesi Çin’in kapılarını açacak!

Ülkenin saygın ekonomik yayınlarından “Kalkalist”in 28.7.2021 tarihli sayısında çıkan bir habere göre, İsrael’de 2026 yılında hitech alanında yüz bin, (100 000) ilave çalışana gereksinim olacak. Şimdi bu elemanların nasıl temin edilebileceği konusu tartışılıyor yetkili çevrelerde. Önümüzde beş sene var: tam bir üniversiteye girip mezun olma süresi.

2021 yılının sadece ilk yarısında Playtika ve IronSource’un da aralarında bulunduğu onbir yeni İsraelli yüksek teknoloji şirketinin borsada toplamayı başardığı toplam miktar dokuz milyar doların üstünde!

2021 yılında, son yıllarda kurulup da piyasa değeri bir milyar doları aşmış, (yani unicorn olmuş!) o kadar çok şirket var ki bunların piyasaya açılıp bu parayı toplamaları artık medyada haber bile olamıyor.

Bu tip şirketlerin hemen hepsinde çalışanlara hisse opsyonları verildiğinden, piyasaya açılan her şirket anında bünyesinden yüz, yüzelli tane yeni, genç milyoner çıkartabiliyor.

Kız öğrencilere de birkaç haberim var:

İsraelin Bilim, Yenilikçilik ve Teknoloji Bakanı bir hanım.

Microsoft İsrael’in AR GE genel müdürü bir hanım.

Amdocs’un COO ve CFO’su yine bir kadın.

Facebook, Sodastream, Credit Suisse ve AIG şirketlerinin genel müdürleri de yine hanım.

O zaman neden Ulus mezunlarından çok küçük bir kısmı İsraeli seçer ki?

Niye kazan kazan durumuna dönüştürülebilecek bir fırsat kaçırılır ki?

Burada konuyla ilgili olabilecek tüm yetkililere iş düşüyor sanırım.

Lise öğrencilerine İsrael’deki öğrenim ve iş olanaklarını anlatmak bu yetkililerin görevi olmalı.

İsrael ve Türkiye’deki bağış ve yardımseverler bu yolu seçecek öğrencilere maddi ve manevi desteği sağlamalı.

İsraelin son derece başarılı hitech alanındaki kurumlarına eleman lazım.

Geleceklerini hangi alanda kuracaklarına henüz karar verememiş pek çok gence eğitim lazım, iş lazım.

Sonuçta bu ikisini birleştirip kazan kazan modeline dönüştürecek girişimcilere, yetkililere gereksinim var.

Görüşüme katılıp çağrıma cevap vermek isteyenler: Sıvayın kollarınızı!