Zemach Shabad

Bugün sizlerle yine bir tarihi yolculuğa çıkıyor ve Litvanya Vilnius’a gidiyoruz. Tarih 1864. Litvanya tarihinin ve kültürel mirasının Shabad’ın doğumu ile birlikte taçlandığı yıl. Sadece Yiddiş konuşulan bir evde doğan Zemach Shabad neredeyse tüm hayatını memleketi Vilius’da geçirdi. Yahudi okuluna ve Yahudi Gençlik derneklerine devam etti. 1881 yılında Moskova’ya Tıp Eğitimi almaya gitti. (tıp eğitimi ve 1905 Bolşevik isyanındaki sürgünü memleketinden uzak kaldığı tek zamanlardır.)

Toplumu için çok yönlü çalışma 19. ve 20. Yüzyıl doktorları için olağan bir durumdu. Dr. Zemach da yaşamını Vilnius’da yaşayan vatandaşlarının hayatlarını iyileştirmek için sürdürdü. 1912’de Yahudi Hastanesi’nde çalışmaya başladı. Gündüzleri doktor olarak hastalara şifa dağıtıyordu. Mesai saatleri bitince de Yahudi yaşamı için gönüllü çalışmaları başlıyordu. Yahudi yetimhanesi, okul çocukları için aşı ve dispanser merkezi, okul öncesi çocuklar için bakım merkezleri kurmak hep onun döneminde gerçekleşti. Vilnius’un sağlık sistemini yeniden inşa etmişti. Tüberküloz konusunda önemli çalışmalar yapmış, tedavi yöntemleri geliştirmişti .

Dr. Zemach tıbbi uygulamaların yanında politikada da aktif bir kişiydi. 1919 yılından 1935’de ölümüne dek Vilnius Belediye Meclisi’nde üye ve Vilnius Yahudi Cemaati’nin başkanıydı. Yiddiş diline küçüklüğünden de gelen ayrı bir tutkusu vardı. Yiddiş dili için tıbbi terminoloji oluşturulmasında katkısı oldu.

1935 yılının hemen başında bacağındaki bir enfeksiyonun kan zehirlenmesine sebep olmasından ötürü hayatını kaybetti. Bu ani ölüm tüm Vilnius halkını derinden yaraladı. Cenazesine 30 binden fazla kişi katıldı. Uzupis’deki Yahudi mezarlığına gömüldü. (bu mezarlık 2. Dünya Savaşı sırasında tahrip edildiğinden daha sonra Yeni Yahudi Mezarlığına taşınmıştır.)

Vilnius halkı doktorlarına olan sevgisini göstermek için 1936 yılında kendisinin bir heykelini çocuk dispanserinin önüne yerleştirdiler. Ancak ikinci dünya savaşı sırasında Naziler bu yapıya ve dispansere zarar vermişlerdir. O günkü dispanser bekçisi kendi çocuğunun da hayatını borçlu olduğu doktora saygı ve sevgisinden heykelin kalan parçalarını savaş sonuna kadar evinde saklamıştır. Günümüzde bu kırık heykel Vilnius Yahudi Müzesi’nde sergilenmektedir.

2007 yılında ikinci Dr. Zemach Shabad heykeli bu kez Yahudi Hastanesi’nin önüne dikilmiştir. Doktor heykelde bir kız çocuğuna aşı yapmaktadır. Altında da “herkesin dostu” yazmaktadır.