Türkiye’li Yahudiler ile Laiklerin Görüş Ayrılıkları

(Yazarı sesli dinlemek için tıklayınız)

Cumhurbaşkanı Erdoğan Türk Yahudi Toplumu ve “İslam Ülkeleri Hahamlar İttifakı” üyelerini 22.12.2021’de Külliye’de kabul ettiğinde laik kesimden birçok arkadaşımız ve hatta Yahudi dostlarımızdan bazıları bu toplantıya şiddetle karşı çıkmışlar ve “Bu kadar baskıyı göz ardı ederek Recep Tayyip’e destek vermeleri doğru mu?” diye sorgulamışlardı.

Haklılar! Benim de ilk tepkim: Ülkede yüzlerce gazeteci hapiste, Osman Kavala 4 yıldır demir parmaklılar ardında, ifade özgürlüğü daraltılmış, laik yaşam tarzına kasıt var… üstelik her fırsatta İsrail’e çatarak “siz öldürmeyi çok iyi bilirsiniz” diyen Erdoğan’ın davetine neden icabet ediyorsunuz? Nerede Yahudiliğin özgürlükçü, insancıl, dünyayı tamir etmek isteyen (Tikkun Olam) felsefesi?

Tabii bu davetin ardında Erdoğan’ın meşhur u-dönüşü manevralardan birine hazırlandığı ve İsrail ile ilişkilerinin düzeyini yükseltme niyetini henüz sezmemiştik. İsrail Devlet Başkanı Yitshak Herzog’un yakında gerçekleşmesi beklenen ziyareti, Hahamlar buluşmasına aracılık edenlerin Yeruşalayim Dışişleri ile temasta olduklarını gösteriyor .

Öyle de Türkiye’li Yahudilerle Türk laik arkadaşları arasındaki görüş ayrılıkları bir nebze yukarı tırmandı, bu vesileyle. Halbuki aralarından su sızmazdı. Ayni okullara gitmişler, uzun yıllar arkadaşlıklar kurmuşlar, birlikte tatillere çıkmışlar, ortaklıklar yapmışlar, hatta yüzlerce evlilik sayesinde birbirlerinin hayat yoldaşı olmuşlardı.

Genelde Türk Yahudilerinin yaşam tarzları ve hayat felsefeleri laik dostlarından farklı değil. Fakat bazı esas meselelerde görüş ayrılıkları önemli ve zamanla bu mesafe açılıyor:

· İsrail – Yahudiler için bu ülkenin esenliği, güvenliği ve ‘’son sığınak’’ olması tartışılmaz. Oraya göç etmemiş olanlar hükümetlerinin politikalarını eleştirmekten dahi sakınırlar, zira İsrail vatandaşı değiller ve bu hakkı kendilerinde görmezler.

Oysaki bazı laikler için İsrail’i kınamak aylık ödevleri arasındadır. Birçoğumuzun oy verdiği CHP’nin İsrail’i haklı bulan veya koruyan bir demecini hiç duydunuz mu?

· Amerika – Şaşılacak bir şekilde Amerikan okullarını bitirenler dahi Washington DC’nin Batı ittifakının kalkanı olmasını, kültürünün yaygınlığını, Türk siyasetine etki etme arzusunu eleştirmekten hoşlanırlar. Tabii tüm bu olumsuz fikirler birçoğunun göç etmek için can attığı Birleşik Devletler’e yerleştiklerinde ortadan kalkar.

Türkiye’li Yahudiler ise genellikle bu eleştirilerden kaçınırlar, Rusya ve Çin karşısında tüm handikaplarına rağmen Amerika’yı tercih ederler.

· Recep Tayyip Erdoğan – Tüm İsrail karşıtlığına, yandaş gazetelerin antisemit makalelerine ve dünya Yahudilerini “faiz lobisi” olarak hedefe almasına rağmen Cumhurbaşkanı’nın Türk Yahudi Toplumu ile ilişkileri bir telefon kadar yakındır. Hem merhum Bensiyon Pinto zamanında, hem bugün. RTE için Türkiye’dekiler “İyi Yahudiler”dir, korunmalıdır… Batı’dakiler için ayni düşünceleri paylaşmaz.

Laik kesimin ise Erdoğan’a olan husumeti sarsılmazdır ve giderek keskinleşmiştir. Her türlü ilişki, davet ve yakınlıktan uzak kalınır.

· Vatanseverlik – Türk Yahudileri ülkeyi severler, burada mutludurlar fakat milliyetçi değillerdir. Katı vatanseverlere göre Türkiye’nin daha fazla küreselleşmesine, özgürleşmesine ve Avrupa’lılaşmasına açıktırlar.

Laiklerin bir kısmı ise hala Sevr sendromundan (Batı’nın Türkiye’yi parçalama ve zayıflatma hedefi) kurtulamadıkları gibi Avrupa ile Amerika’ya şüphe ile bakmaya devam ederler. Kürtlere daha fazla haklar verilmesine “beka” açısından yaklaşırlar ve kesin karşıdırlar.

Tüm bu düşünce farklılıklarına rağmen laik kesim Yahudileri takdir eder, çalışkan ve dürüst bulur, İsrail’in bilimsel ve teknolojik gelişmelerini benimser, birçok Sefarad Yahudi’nin Avrupa vatandaşlığını almış olmalarını buruklukla izler ve yurttan ayrılmalarını istemezler.

Türk Yahudileri ise geniş toplumu kazanmak için Türkçe’ye bihakkın vakıf olmanın ötesinde, Cemaat gelenek ve yemeklerini tanıtmak amacıyla programlar düzenler, Türkiye’yi olumlu tanıtmak için yurtdışında çaba gösterir ve Türkiye’de yaşamanın en cazip yanlarından birinin laik dostlarının varlığı olduğunu bilirler.

Yazıların sorumluluğu yazarlara aittir.

Yazarın tüm yazıları için tıklayın