Sevgililer Günü’nün arifesinde...

Hiç düşündünüz mü, insanoğlunun tüm hareketlerini ne(ler) yönlendirir acaba? Bana kalırsa, evrendeki tüm gelişmeler, salt iki etkene bağlanabilir – ve bunlar, egoizm ve cinselliktir...

Egoizm veya bencillik -adı üstünde - bireyin kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmesidir. Felsefi açıdan egoizmin kuramı, kişilere devinim kazandıran en önemli etken olduğunu belirtir – ve kavramsal olarak, bireyin asal amacının sadece “kendi iyiliği için” eylemlerde bulunduğunu savlar. İnsanoğlunun motivasyonları başka türlü açıklanamaz!

Cinsellik öğesi ise, ilk kez Sigmund Freud tarafından ortaya atılmış, beşeri eylemlerin ikinci önemli etkenidir. Çığır açan Avusturyalı/Yahudi psikanalistin bu bağlamda tanımladığı libido, insanın ana sorun kaynağı olarak görünen, bastırılmış duyguları insan benliğinde ateşleyen terimdir. TDK sözlüğünde de "İnsanın davranışlarının temelini oluşturan cinsel içgüdü" olarak tanımlanır. Freud’a göre libido, içgüdüsel enerjidir. Dahası, yaratıcı hayatı teşvik edebilir; keza Yahudilikte de “çoğalma” eyleminin dürtülerinden biridir! Freud’un diğer bir saptamasına göre bu yaşama içgüdüsü, “eros”tan başka bir şey olmasa gerek...

Eros’a gelince: Grek mitolojisinde Afrodit ve Ares’in oğulları, adını genç aşk tanrısı Eros’dan alan bu sözcük, eski Yunanca’da "arzulu aşk" anlamına gelip, daha sonra kullanılagelen erotizm kavramının da kökenidir. Eros’un tam karşıtı ise, gene aynı dilde bencil ve arzulu bir nitelik taşımayan agape, yani (herhangi bir kişisel çıkar içermeyen) yüce sevgi kavramıdır!

Skolastik Hristiyanlığın da “Tanrı sevgisi” olarak adlandırmayı yeğlediği agape tanımından, çağdaş Yunanca’da (αγαπω olarak yazılan) “agapo” sözcüğüne geldiğimizde ise, aşk kavramına varırız...

İşte böylece ulaştığımız “aşk”, içinde libido etkenini bulundurmakla birlikte, egoizm ile hiçbir bağlantıda değildir!.. Diğer bir deyişle, insanoğlunun kendi çıkarlarını hiç ama hiç düşünmeden beslediği tek duygu, aşktır. Bunun ne değerli bir kazanım olduğunu, ancak bu çapta aşık olanlar bilir!

Bu olguyu, çeşitli tüketim dürtü ve eylemleriyle tüm dünyada kutlanan Sevgililer Günü’nün arifesinde düşündürmek için, sevgilerimle...

***

Bu kısa yazı bilimsellikten uzak olduğu için, herhangi bir dipnot vermekten kaçındım. Öte yandan, ilgili okurların bakabileceği iki internet kaynağını da belirtmeden edemiyorum...

Stanford Encyclopedia of Philosophy: https://plato.stanford.edu/contents.html

The Internet Encyclopedia of Philosophy: https://iep.utm.edu/home/about/

Yazarın tüm yazıları için tıklayınız