Pesach Burstein

Bugün sayfamız yaşadığı döneme damga vuran Amerikalı komedyen, şarkıcı, şair, tiyatro yönetmeni ve yazarı Pesach Burstein’i ağırlıyor. Doğumu Pesah bayramı arifesinde 1896 yılında gerçekleşiyor. İsmi de bayrama atfen Pesach oluyor. Kaderin cilvesi yine Pesah bayram arifesinde1986 yılında ölüyor.

1901 yılında ailesi ile Polonya’dan Ukrayna’ya babasının giyim dükkanı için taşınıyorlar. Ancak onun kanında oyunculuk var. Bunu gerçekleştirebilmek için evinden ayrılıyor. Gezici bir Yiddiş Tiyatro Grubuna katılıp turneye çıkıyor. Ancak 1. Dünya Savaşı başlamış tüm şiddeti ile devam ediyor. Bu dönemde Ruslar tarafından tutuklanıyor. 1921 yılında ise ailesinin ölüm haberini alıyor. Mins yakınlarında kötü giden bir soygun ve kaybedilen ebeveynler...

Bu olay kaderini değiştiriyor ve 1923 yılında yeni bir başlangıç yapmak üzere Amerika Birleşik Devletleri’ne gidiyor. Boris Thomashefsky ile Colombia Records için tam 20 yıllık bir sözleşme imzalıyor. Şarkılar Yiddiş dilinde tüm ülke genelinde büyük bir üne kavuşuyor.

1939 yılında kendisinden 22 yaş küçük Lillian Lux ile evleniyor ve onunla Polonya’ya turneye gidiyor. Ülkedeki huzursuzluğu iliklerine kadar hissediyor ve Eylül ayında Polonya’nın işgalinden günler önce Amerika’ya geri dönüyorlar. Manhattan’da Yiddiş Tiyatro sahnesi kurup gösterilerine orada devam ediyorlar. Bu dönemde ailelerine ikiz çocukları da katılıyor. İkizler de gösterilerinin doğal birer üyesi olarak sahne alıyorlar.

Savaş sonrası dönemde Yiddiş dilindeki nüfusun dünya çapında azalması onları da performanslarını sergileyecekleri sahne ve seyirci bulmakta zorluyor. İsrael’e taşınıyorlar ve orada tiyatrolarını kuruyorlar. Yeni kurulan ülke İbranice dilini yaygınlaştırmak amacıyla Yiddiş dilindeki performans sanatçılarından ek vergi almaya başlayınca onlar da kendi sahnelerini kapatmak zorunda kalıyorlar. İşte tam da böyle bir dönemde İtzik Manger ile radyoda uzun soluklu bir dizide görev aldı.

Doğumunun yüzüncü yıldönümünde ise yönetmen Arnon Goldfinger Bursterin ailesinin yaşamları kariyerleri hakkında bir belgesel hazırladı: The Komediant.

Pesach Burstein,1980 yılında eşi Lillian ile birlikte otobiyografisini Yiddiş dilinde kaleme alır. Kitap daha sonra İbranice ve İngilizceye çevrilmiştir. 1986’da ölümünün ardından İsrael’de toprağa verildi.