Kongo’lu Moise…

“Gezgin Yahudi” nitelendirmesi vardır Yahudi ulusu ile ilgili. Fransızca bilenler için “Le Juif Errant…” Tarih boyunca oradan oraya sürüklenmişler, kovulmuşlar, kıyımlardan kaçıp güvende olacakları yaşam alanları aramışlar Yahudiler çok eskilerden beri… O zamandır dünyanın farklı bucaklarında, çok uzak diyarlarda yaşayan Yahudiler var günümüzde… Bu hafta okuduğum bir makalede Kongo’da çok ünlü bir Yahudi’nin varlığını şaşkınlıkla öğrendim. Kısaca anlatayım sizlere…

Kongo’daki dindaşımızın adı Moise Katumbi. Afrika’daki güçlü siyasetçilerin çoğu gibi Moise Katumbi’nin de birçok sıfatı var. Kongo demokratik cumhuriyetinde muhalefet partisi başkanı, ayrıca Afrika’nın en kuvvetli futbol takımlarından biri olan Mazembe’nin başkanı… Şimdilerde Moise Katumbi, Nazi Avrupa’sından kaçıp Kongo’ya sığınan Yahudi bir mültecinin oğlu kimliğiyle ilk Afrikalı hükümdar olmaya çok yakın görünüyor.

“Katumbi ne biçim soyadı? Yahudi soyadına hiç benzemiyor” dediğinizi duyar gibiyim. Çok doğru. Moise Katumbi’nin babası Nissim Soriano bir Yunanistan Yahudi’si. Nazilerin adayı işgalinden az önce yaşamakta olduğu Rodos’tan kaçmış ve o dönemde bir Belçika sömürgesi olan Kongo’ya sığınmış. Tabii ki çaresizlikten… Çünkü o dönemde, İkinci Dünya Savaşı yıllarında birçok ülke sığınma talebinde bulunan Yahudilere kapılarını kapıyorlardı.

Geride kalan kalabalık Soriano ailesinin tüm fertleri, Nissim’in annesi ve babası dahil, Holokost’ta yaşamlarını yitirdiler. Nissim ile kaçmayı başaran iki kız kardeşi de Kongo’ya sığınma olanağını buldular.

Balıkçılık alanında bir iş kuran genç Nissim Soriano’nun Kongo gibi bir ülkede evlenecek Yahudi bir kız bulması pek mümkün değildi. Yerel kabile şeflerinden birinin kızı ile evlendi, çiftin iki çocuğu oldu. Bu evlilikten doğan Moise’in Yahudiliği tabii ki tartışma konusu. Hatta ülkeye daha uyum sağlamak için Soriano soyadını, Kongo’da daha geçerli olabilecek Katumbi olarak değiştirmiş.

Moise kendini Yahudi olarak tanımlamasa da Yahudiliğe ve İsrael’e sıcak bir yaklaşımı var. 2018’den beri Moise’in en yakın arkadaşı ve sırdaşı Bruxelle’den Kongo’ya görevli giden din adamı Rav. Menachem Margolin… Moise kendini ona yakın hissediyor, düşüncelerini onunla paylaşıyor.

Halka yönelik konuşmalar yaptığında Afrikalı siyasetçi Moise Katumbi, Yahudi kökenlerini sık sık açığa çıkarmaktan çekinmiyor. Hatta kendinden bahsederken; “Katanga’nın Moses’i halkını yönetmek için geri döndü” şeklinde (Moshe Rabenu’yu anımsatan) sloganlar kullanıyor. Moise Katumbi, ülkenin 21 bölgesinden biri olan ve zengin mineral kaynakları ile bilinen Katanga bölgesinin belediye başkanlığını yapmıştı.

Atletik yapılı, usta bir tenisçi ve futbol oyuncusu olan Moise’i yakından tanıyanlar kıvrak bir mizah anlayışına sahip, becerikli ve zeki bir kişi olduğunu bilirler. Evli ve altı çocuk sahibi siyasetçimiz yerel lisanın dışında Fransızca ve İngilizceye ana lisanı kadar hakim.

Kongo’da geleceğin lideri gözüyle bakılan Moise Katumbi siyasi konuşmalarında partisinin “Together for Change” (Değişim için birlikte) adına ve ilkesine gönderme yaparak reform ve değişimden söz ediyor her zaman.

Demedi demeyin, yarın bir gün Afrika’nın bu oldukça sorunlu ülkesi Kongo’ya Moise Katumbi başkan oldu diye duyarsanız eğer, bu yazdıklarımı hatırlayın… O Yunan Yahudi’si Rodos’lu Nissim Soriano’nun oğlu Moise’dir…