Hillel Yaffe

Sıtmayı yenen Siyonist doktor; Hillel Yaffe

Hadera’da hizmet veren hastaneye adını veren Doktor Hillel Yaffe, 1864 yılında Ukrayna’nın küçük bir köyünde doğdu. Tüccar olan babası, ona geleneksel Yahudi eğitimini vermişti. Hillel Yaffe, örgün eğitimi sırasında tıpa ve Siyonist harekete merak saldı. Ukrayna’daki öğrenimini tamamlayınca, tıp eğitimi almak üzere Cenevre’ye gitti. Hillel Yaffe daha sonra Paris’te göz sağlığı konusunda uzmanlık kazandı ve bu alanda yaptığı çalışmalarını yayınlayarak alanda saygınlık kazanmaya başladı.

1891 yılında o zamanki Osmanlı İmparatorluğu’na gitti. Burada, uzmanlığı ile ilgili lisans sahibi oldu ve buradan da Yafo’ya gemi ile ulaştı.

Yaffe, yıllardır hayalini kurduğu İsrael topraklarına ulaştıktan sonra kızkardeşi ile beraber Fransa’da öğrenim görmüş olan Rivka Glickstein ile 1898 yılında evlendi ve çiftin üç çocukları oldu. Bu çocuklardan Yirmeyahu, Yahudi askeri birliğinde kaptan olarak görev yaptı. 1. Dünya Savaşı’nın ardından ise kimya alanında doktorasını tamamladı. Çiftin tek kız çocuğu olan Sarak ise İngiktere’de mimarlık okudu ve daha sonra eğitim alanında İsrael Ödülü’nü kazanacak olan Joseph Bentwich ile evlendi. Üçüncü çocukları Yaakov ise babasının yolundan giderek tıp okudu ve tropik hastalıklar konusunda uzmanlaştı.

Kaderin bir cilvesi, yeğeni Yigael Gluckstein, adanmış bir Troçkist oldu, İngiltere’ye göç etti, İngiliz Sosyalist İşçi Partisi’ni kurdu ve Tony Cliff adını kullanarak Sosyalist camiada ikon haline geldi.

Hillel Yafe önce ülkeyi dolaştı, Tiberya’da iki yıl yaşadıktan sonra Zihron Yaakov’a yerleşti. Özellikle sıtmadan muzdarip Hadera sakinlerine sunduğu hizmetleri ile tanındı. Hadera’yı sık sık ziyaret ederek bu hastalığın önüne geçmeye çalıştı. Bir kısım hastaları iyileştirmeyi başarmış olsa da bu hastalıktan ölüm oranı yüksek kaldı. Doktorun tek başına canla başla verdiği tedavi hizmetinin Hadera’ya yeterli gelmediği iyice belirginleşti.

Yaffe, sıtmayla savaşta öncelikle Hadera çevresindeki bataklıkların kurutulmasına ve topraktan çokça su çeken okaliptüs ağaçlarının ekimine öncelik verdi. Bugün Tel Aviv’den kuzeye giden trene bindiğinizde, Hadera girişindeki okaliptüsleri görebilirsiniz.

Hadera’da yaşayanlar ve Yaffe’nin Baron Rotschild’den yardım istemesi üzerine Afrika’dan getirtilen yabancı işçiler bataklıkları kurutmaya ve su birikintilerinin Hadera Akarsuyu’na ulaşması için kanallar açmaya başladılar.

Avrupa’ya giderek sıtma konusunda daha detaylı araştırmalar yapan Hillel Yafe, Anopheles cinsi bir sivrisineğin hastalığın sebebi olduğunu öğrendi ve yine Baron’un gönderdiği işçiler ile sinekleri öldürttü, pencerelere teller astırttı.

Bu dönemde Hillel Yaffe, Doğu Avrupa’da kurulan ve en büyük bağışçılarından biri çay üreticisi Wissotzky olan Hovevei Zion’un temsilcisi olması için bir davet aldı.

Yaffe, İsrael topraklarında Yahudi bir devletin kurulmasına olan inancı sayesinde tıp ile politik hareketini birleştirdi. Doktor, sıtma ile savaşında örgün politik yapılanmanın kendisine yardımcı olacağının bilincindeydi. Hovevei Zion’un temsilcisi olma işini Kabul ettiğinde Yafo’ya taşındı. Bu sayede Hadera’daki çalışmaları için daha fazla para toplayabildi. Avrupa’ya yaptığı seyahatler sayesinde de ilk İbranice okulu finansal çıkmazından korumayı başardı.

Sıtma teşhisi ve tedavisi konusunda bir otorrite haline gelen Hillel Yaffe, pek çok çalışmasını yayınladı ve 1900 yılında hastalık konusunda Paris’te bir konferansta konuşmacı olarak yer aldı.

Gerekli çalışmalar ve öngörülerle, salgın hastalıkların önlenebileceğini, azaltılabileceğini göstermek için çalıştı.

İsrael topraklarında 1902 yılında başlayan kolera salgınına karşı savaşmak üzere Türk hükümeti (Osmanlı İmparatorluğu) tarafından görevlendirildi. Doktor, hastalıklı kişilerin karantinada olmasına karar verdikten sonra salgın durdu.

1903 yılında Hovevei Zion’dan ayrılan ve Yafo Hastanesi’nde çalışmaya başlayan doktor, zatürree oldu ve iyileşmek için Avrupa’ya seyahat etti. 1907’de İsrael topraklarına dönen Yaffe, Zihron Yaakov’daki hastaneyi işletmeye başladı. Yaffe’nin toplum sağlığı konusundaki engine ve eşsiz bilgisi onun, pek çok tıp çalışanı yetiştirmesini sağladı.

1919 yılında Zihron Yaakov’dan Haifa’ya giden ve bu şehre yerleşen Doktor, çalışmalarını öldüğü 1936 yılına kadar yayınlamaya devam etti.

Hille Yaffe vasiyeti üzerine Zihron Yaakov’a gömüldü.

Adını almış olan ve 1957 yılında kurulmuş olan Hadera’daki Hillel Yaffe hastanesi, Zihron Yaakov’dan Netanya’ya kadar çevrede yaşayan 380 bin vatandaşa hizmet vermektedir.