Left to right: Linda Munuhin, Yair Dalal, (credit: David Blumenfeld) and Yehezkel Kojaman (credit: Liam Sharp), photos taken for the Iraqi Jewish Voices Project.https://www.timesofisrael.com/as-iraqi-jewish-voices-die-out-a-project-seeks-to-preserve-their-rich-history/
Bir avuç akademisyen, Holokost kurtulanı Aşkenazların tanıklıklarının kayıt altına alındığı gibi, Doğu ülkeleri (Mizrahim) Yahudilerinin anlatılarını kayıt altına alıyor. Bu projenin başını çeken kişilerden biri olan İsrailli yazar Tamar Morad, “Doğu Yahudileri dünya Yahudi nüfusunun yarısını oluşturdukları halde tarihlerinin kişiler tarafından anlatımı dijital ortamda yer almıyor” demekte. ‘The Iraqi Jewish Voices Project’ (Irak Yahudilerinin Sesi Projesi) siyah beyaz fotoğrafları, tarihi belgeleri, Irak’ın son Yahudilerinin anlatılarını ve göç serüvenleri üzerine söyleşileri kapsıyor.
Aşkenaz bir aileden gelen Tamar Morad eşinin Irak’tan göç etmiş babası ve büyükbabasının anlatılarını kayıt ederek işe başladı. Bu ülkeyi terk etmelerinden önce Yahudilerin Irak’ta nasıl yaşadıklarını ilk ağızdan dinledi. Anlatmak isteyenlerin sayısı giderek çoğaldı. Morad bu projeyi Miami Üniversitesinde Yahudilik ve Teoloji profesörü Henry Green ile birlikte sürdürüyor.
Irak Yahudilerinin Sesi Projesi kapsamında, sadece Irak’ta değil Cezayir, Mısır, Lübnan, Libya, Fas, Suriye gibi diğer Arap ve Müslüman ülkelerinde yaşamış çok sayıda kişinin tanıklıkları kayıt altına alınıyor. Söyleşiler İngilizce, Fransızca ve İbranice lisanlarında sürdürüldüğü gibi, Yahudi Arapçası, Ladino ve Haquetia gibi Yahudilerin bir zamanlar konuştukları lisanlarda da yapılıyor.
Kaynak: Şalom Dergi