KEDOŞİM - KUTSAL ELDİVENLER

Moşe PASENSYA
6 May
3 dakikada okunur

Bir göle yağmur yağdığında çok ilginç bir şey olur. Balıklar, suyla çevrili olmalarına rağmen yağmur damlalarını içmek için yüzeye çıkarlar. Suyun içinde yaşarlar ama yine de o yeni damlaları içebilmek için yukarı doğru yüzerler.

Yahudi Halkı için de durum aynıdır. Tora üç bin yıldan uzun bir süre önce verilmiş olsa da, Yahudi zihni ve ruhu kadim bilgeliğin sözlerini duymayı ve içmeyi özler.

Bu haftaki Tora bölümü “KUTSAL OLACAKSINIZ” çağrısıyla açılıyor. Bu emir, kutsallığın ne olduğunu incelememizi zorunlu kılar. (Vayikra 19:1-2)

Bu bir DUYGU mu? Bir DENEYİM mi? Bir insan kutsallığı özlemekle kutsal olabilir mi?

Bilgeler, insanın Tanrı'ya bağlanma yeteneğini merak ettiler. İlahi Varlığa bağlanmak mümkün mü?

Tanrı ateşe benzetilir. Birisi yanmadan ateş yaklaşabilir mi? Aslında sorulan şey, kişi, Kutsal Olan'ın niteliklerini takip edebilir mi?

18. yy büyük bilgesi Vilnalı Gaon, diğer inanç disiplinlerinin “CENNET” gibi Yahudiliğin ise “TOPRAK” gibi olduğunu söyler. Birçoğunun amacı bu dünyayı aşmak iken Yaakov’un Çocukları bu dünyayı yükseltmek ve bunu yaparken de kendini mükemmelleştirmenin yollarını arar.

Şehirden ayrılan bir sonraki trene binmesi gerekiyor. Aceleyle platformdan aşağı iniyor. Tren düdük çalıyor. Kalkmak üzere. Vagonun kapısını açmak için eldivenini çıkarması gerekiyor. Bunu yaparken aniden eldiven elinden kayıyor, tren ile platform boşluğu arasından havada yüzer gibi süzülerek düzgünce rayların üzerine konuyor.

Yapabileceği hiçbir şey yok. Ya treni kaybeder ve eldiveni kurtarır ya da eldiveni bırakır ve treni yakalar.

Siz olsanız ne yapardınız? Treni kaçırıp eldiveni mi kurtarırdınız? Yoksa eldiveni bırakıp treni mi yakalardınız?

Mussar hareketinin (ruhsal gelişime rehberlik ederek farkındalığı, bilgeliği ve kişisel dönüşümü teşvik eden hareket) büyük figürlerinden biri olan bu kişi aniden diğer eldivenini çıkarıp rayların altına fırlatır.

Yazılı Tora’ya bakarsanız, 'HAKLAR' kelimesini bulmakta zorlanırsınız. Ama 'YÜKÜMLÜLÜKLER'le doludur.

Bir efendinin bir köleye olan yükümlülükleri; bir çocuğun ebeveynlerine olan yükümlülükleri; yetimlere, hastalara, din değiştirenlere olan yükümlülükleri; insanın Tanrı'ya olan yükümlülükleri.

Ancak 'haklar' Tora’nın pek de bahsetmediği bir şeydir. Neden?

Amerika’nın Kuruluş Beyannamesinin açılış dizelerinde ifade edildiği gibi ( “…tüm insanlar eşit yaratılmışlardır ve Yaratıcıları tarafından devredilemez bazı haklarla donatılmışlardır...” ) insanların haklarını açıklayan bir hukuk sistemi kurabilirsiniz veya yazılı Tora gibi yükümlülükleri açıklayan bir kod yazabilirsiniz.

Aynı yere varacaksınız. Çünkü yükümlülükleriniz olduğu ölçüde haklara ihtiyacınız olmaz ve tam tersinde sonuç aynı olacaktır.

Ama büyük bir farkla. Hukuk sistemini haklar üzerine kurarsanız insanları “ALAN” konuma getirirsiniz; yükümlülükler üzerine kurarsanız insanları “VEREN” konuma getirirsiniz.

Tora, veren bir millet yaratmak ister; trenin altına diğer eldivenini de atarak onu bulan kişiye tamamlanmış bir çift eldivene sahip olma şansı veren bir millet…….

Kutsal Kitaptaki (Tora) yükümlülükler fizikseldir. Çünkü amacı bedeni eğitmektir. Yaşamın amacı sadece ruhsal bilince ulaşmak değil, öncelikle rafine eylemler sahibi olabilmektir.

Bu nedenle, meditasyonla değil, mitzvotlarla çalışılır. İncelikle belirlenmiş, kutsanmış eylemlerle….

Yüzümüzü pek de hoşlanmadığımız komşumuza karşı gülümsetebilmek için eğitmek. Dili olumsuz sözler söylemekten alıkoymak. Başkalarını lehte yargılayabilmek için zihni eğitmek. Kalbi Tanrı'yı sevmek üzere eğitmek.

Evet…… “Uzak Doğu disiplininde bir keşişin paraya dokunmaması ve bu dünyanın rahatlığı olmadan yaşaması zordur” diye düşünenler olabilir.

Ancak bir ihtiyacı karşılamak üzere biriktirilmiş ve her kuruşuna ihtiyaç duyulan bir paranın veya koca bir ay çalıştıktan sonra alınan maaşın bir bölümünü hayır kurumlarına bağışlamak daha da zordur.

Evet ….. Sessizlik ve inzivada yaşamak zordur. Ancak aile hayatının kargaşası ve dikkat dağıtıcı olaylar arasında Tanrı'ya ve kişinin en yüksek ideallerine odaklanması daha da zordur.

Yahudilikte kutsallık…………. BİR VERME EYLEMDİR.

Sevgilerimle - Shabat Shalom

MOŞE PASENSYA