top of page

KÖKLERDEN KÖKLERE: TEREZİN’DEN GÜNÜMÜZE TU B'ŞVAT



 

1943'te Terezin Gettosu'na bir akçaağaç fidanı kaçırıldı. Bu ağacın dikilmesine yardım eden genç bir kız şunları yazdı:

Nazilerin bizden alamayacağı üç şey vardı.

Bakışlarımız için mavi gökyüzünü üstümüzden alamazlardı.

Avlumuza akan güneş ışığını  çekemediler,

ağacımızı ve bizi besleyen.

Ama hepsinden önemlisi, Görünmez Tanrımızı alamadılar.

kalplerimizin derinliklerinde gömülü kalanlar.

 

Prag'ın kırk mil dışında,duvarlarla çevrili Terezin Kalesi'nde,1941 sonbaharında Naziler,SS tarafından yönetilen,Çek jandarmaları tarafından korunan ve dahili olarak bir Yahudi konseyi tarafından yönetilen bir getto kurdular.Terezin,diğer gettolara benzer görünse de,aslında Nazi gündemini Avrupa Yahudileri'nin tecrit,zulüm ve ortadan kaldırılması için test ederken,aynı zamanda Uluslararası Kızıl Haç'ın ziyaretleri için ''Model Getto'' olarak da kullanılan benzersiz bir deneydi.Onları sürekli olarak gettoya inandırmak, Nazilerin ''temiz'' bir toplum hedefini istenmeyen unsurlardan korumanın önemli bir parçasından başka bir şey değildi.

 

Aşırı kalabalık,açlık,hastalık ve umutsuzluk günlük yaşamın ayrılmaz bir parçasıydı.Sürgünler sürekli  bir gerçeklikken,gönüllü öğretmenler kendilerini çocuklara ve ailelere anlamlı ve hatta eğlenceli anlar yaşatmaya adadılar.Birçok gettoda olduğu gibi Terezin'deki Yahudiler de eğitim ve kültür faaliyetlerini sürdürmek için her türlü çabayı gösterdiler.Pavel Friemann'ın ''Başka Bir Kelebek Görmedim''adlı şiiri,ünlü sanatçı ve bilim adamlarını, çocuklara ders vererek onları okumaya,çizmeye ve yazmaya teşvik etti.Çocuklar oyun oynadılar ve gazete hazırladılar. Yahudi mirası ve dini de dahil olmak üzere gizli dersler gelişti.

 

Siyonist Gençlik Hareketi liderleri,büyük ölçüde laik izleyicilere kendi Yahudi kimlikleriyle gurur duymaları konusunda ilham verdi ve öğretti.Bu nedenle,insanlığını koruma çabaları,sanattan gazetelere ve operalara kadar,sürekli bir insanlık akışı gelip Terezin'i terk ederken,Doğu'ya Nazi imhalarına doğru sürekli bir sınırdışı edilme korkusuyla yaşayan 50.000'den fazla yahudiye kadar büyüdüğü için,bu projeler sürekli tasarlandı.İstatistiklere göre:141.000 kişi  oradan geçt.Getto'da 33.456 kişi öldü.88.202 kişi sınır dışı edildi,1945'te 16.832 kişi serbest bırakıldı.

 

İrma Lauscher,Terezin'deki gönüllü öğretmenlerden biriydi ve Yahudi geleneklerine ve bayramlarına olan sevgisini ve takdirini Terezin sakinleri ile paylaştı.Ocak 1943'te İrma,İsrael topraklarının ağaçların yeni yılı olan Tu B'shvat'ın atalarının bayramını kutlayarak çocukların moralini yükseltmeye karar verdi.Bir ağaç fidanını gettoya sokması için Çek muhafızlarının birine rüşvet verdi.Ağaç fidanı jandarmanın botunun içinde kampa taşındı.Fidan orada hapsedilen çocuklar tarafından hayata döndürüldü.Gettodaki çocuklarla dans edip şarkı söyleme töreni düzenlendi ve birlikte ağaç fidanını diktiler.Çocuklar ağaçlarını beslediler,onun hakkında şiirler yazdılar ve ondan ilham aldılar.Ona Etz Hayim-Hayat Ağacı dediler.

 

Terezin'de hapsedilen 15.000 çocuktan sadece 150'si hayatta kaldı. Savaştan sonra, Ela Weissberger geri dönen ve ağacı hala canlı bulan bir avuç çocuk arasındaydı.Ağacı özenle krematoryumun yanına naklettiler ve  İşaya'nın (Yeşayahu) şu peygamberlik sözlerini içeren bir mezar taşı hazırladılar.Taşta ''Ağacın günleri nasıl halkımın günleri olacaksa!''

 

Boyu  18 metreden fazla olan bu Etz Hayim'e ithafen bir şiir yazılmıştır.

Eve, Theresienstadt’a döndüm.

Bu tepenin en yüksek yerinde nöbet tutuyorum.

Hafifçe hareket eden bu ağaç tarafından,

Çocukların isimlerini dişlerimizi gıcırdatarak

Yavaş yavaş bana...her gece.

Burayı gözetliyoruz. Bu ağaç ve ben.

Theresienstadt'ın  çocuklarına göz kulak oluyoruz.

Hala şarkılarını dinliyoruz.

Şşş-hh-h.. duyuyor musun?

 

Ela,Terezin'deyken,dünya çapında sahnelenen bir çocuk operası olan Bundibar'da sahne aldı ve genellikle Ela'nın özel konuk olarak katıldığı bir opera oldu.2001 yılında Tu B'shvat'ta Ela ve Cincinatti Operasının kadrosu,Terezin'in çocukları onuruna İbrani Birliği Koleji'nin arazisine bir hatıra akçaağaç fidanı dikti.Ela Weissberger,yağan yağmurların sonucu,sellerin Çek kırsalının çoğunu tahrip ettiğini ve Terezin'deki 'Çocuk Ağacını' kökünden söktüğünü keşfettiğinde,orayı daha önce ziyaret eden bir öğrencisinin Terezin'den getirdiği tohumları hatırladı ve umutla,tohumlardan her hangi birinin hala canlı olup olmadığını sordu.Mucizevi birşekilde,tohumlar Cincinatti Khron Konservatuarı'ndaki bir kuluçka makinesinde büyüyor ve hayat vermeye devam ediyor.

 

Etz Hayim Terezin ağacının mirasını sürdürün ve ''İsrael Sonsuza Kadar Vakfı ''tarafından Tu B'shvat seder ülkesinin bu özel kutlaması için İsrael'e, evinize  ağaç dikin.


SARA YANAROCAK


IYT dip not :

İfade edilen görüşler İYT web portalının editöryal politikasını yansıtmayabilir.

Yazarların düşünceleri sadece kendilerini bağlar.










Etiketler:

Comentários


Bizi Takip Edin
  • Facebook Basic Square
  • Twitter Basic Square
  • Google+ Basic Square
WhatsApp Image 2020-09-08 at 20.52.59 (1

İLETİŞİM

Telefon                           :+97236582936
Mail                                :turkisrael@gmail.com

 

KÜNYE

İYT Web Sitesi Künyesi:
Editör                             :Av.Yakup Barokas
Grafik Tasarım              :Şemi Barokas 
                                          Ovi Roditi Gülerşen

© 2018 by Turkisrael.org

bottom of page