Ekşi Mayalı ekmek çılgınlığı!

Rahel Cela BEHAR
10 Haz
3 dakikada okunur

Ekşi maya (İbranice: se’or), Yahudi tarihinde ve mistik düşüncede yalnızca fiziksel bir mayalama aracı değil, aynı zamanda ruhani ve sembolik anlamlar taşıyan güçlü bir metafordur. Özellikle Kabala'da ve rabbinik literatürde ekşi maya, hem yaratıcı potansiyeli hem de içsel bozulmaya açık yapısı nedeniyle çift yönlü bir sembol olarak değerlendirilir.

Yetzer Hara (Kötü Eğilim) ile Bağlantısı:

Rabbinik metinlerde ekşi maya, insanın içindeki yetzer hara - yani kötü eğilimle - özdeşleştirilir. Tıpkı mayanın küçük miktarda tüm hamuru etkileyip kabartması gibi, küçük bir kötü eğilim de tüm ruhu etkileyebilir. Bu nedenle, Pesah’ta (Hamursuz Bayramı) evden tüm ekşi mayanın temizlenmesi, sadece fiziksel bir temizlik değil, aynı zamanda içsel bir arınma ve ego’dan kurtulma anlamı taşır.

Zıtların Birliği:

Kabala'da maya, sınırlı ile sınırsız olanın kesişme noktasını temsil eder. Maya, şekilsiz olan hamura bir form verir, onu kabartır; bu süreç Tanrı’nın yaratıcı nefesiyle (nefesh) ilişkilendirilir. Ancak bu aynı zamanda maddi arzuların da bir temsili olabilir. Dolayısıyla ekşi maya, hem yaratıcı gücü hem de dünyevi sınavı içinde barındırır.

Pesah ve Mesianik Arınma:

Pesah’ta maya yasaklanır çünkü bu dönem, Mısır’daki kölelikten ruhsal özgürlüğe geçişi temsil eder. Mistisizmde bu, Mesih çağının saf, arınmış bilincine ulaşmayı simgeler. Maya, geçmişin yüklerini ve benliğin şişkinliğini (gurur, kibir) temsil eder. Onun yokluğu, kişinin ego’dan sıyrılıp saf Tanrısallıkla birleşmeye hazırlığını gösterir

Merhaba sevgili okuyucularım;

Bugün sizinle bir ekmek tutkunu olarak ekşi maya- sourdough ile tanışana kadar yaşadığım süreçten bahsedeceğim.

Uzun süredir marketlerden pakete girmiş hemen hiç birşeyi alıp tüketmeyeli yıllar oldu. Yoğurt, peynir, ekmek ve daha fazlasını evde kendim yapmaya çalışıyorum.

Çünkü ne yersek ne tüketirsek biz oyuz, şekerli, unlu, tuzlu mamulleri hemen hemen hayatımdan çıkaralı yıllar oldu. Bu durum vazgeçemediğim ürünleri kendim daha sağlıklı nasıl yapabilirim sorusunu da beraberinde getirdi.

Mesela vazgeçilmezim ekmek, Taze ekmek ve tereyağı bana hayat zevki veren ikili. Ama beyaz ekmeğin sağlığımız üzerindeki olumsuz etkileri bilinen bir gerçek.

Marketten aldığımız ekmeğin içinde sağlığa faydalı olmayan bir yığın katkı malzemesi olduğunu öğrendikçe, yıllar oldu ki dışardan ekmek almıyorum.

Ekmek yaparken ekmeğin kabarıp puf puf olmasını sağlayan bildiğiniz gibi mayadır. Ben de ilk zamanlarda marketten aldığım kuru mayayı yaptığım ekmeklerde kullandım. Sonuç fena olmamıştı, ama gelgelelim benim mayaya karşı hassasiyetimin olduğunu hazır mayalı ekmek kullanmaya başladıktan sonra farkettim, migrenim sıklaştı, miğdemde ağrı yaptı.

Diyeceksiniz ki o zaman ekmeği kes. İşte onu istemedim, ekmek peynir domatesin ve zeytin dörtlüsünün keyfi; sıcak ekmeğe sürülmüş terayağının ısırdıktan sonra damağıma verdiği hazdan vazgeçmek mi asla!

Ve ekmeği nasıl sağlıklı yapabilirim mi araştırmaya başladım. Onlarca video izledim, makaleler okudum.

Ve karşıma İnstagram’da Karadeniz’in bir köyünde ekmek tarifi veren bir teyze çıktı.

Ve bu teyzeden nohut mayasını öğrendim. Bir avuç nohutu yıkadıktan sonra, bir kavanoza üzerini ılık su ile örterek bir gece bekletiyorsunuz. Böylece nohut mayalanıyor, zaten ertesi gün nohutu koyduğunuz kavanozdaki suyun göz göz mayalandığını görüyorsunuz. Ve aktif hale gelen bu suyu maya olarak ekmek yapımında kullanıyorsunuz. Sonuç iyi idi, ve ekmeğim başarılı olmuş üstelik miğdemde ekşime, ağrı falan yapmamıştı. Bu yöntem zaten uzun yıllardır Anadolu’da nohutlu ekmek olarak bilinmekte idi.

Ben araştırmaya devam ettim, bu sefer karşıma sadece un ve su ile yapılan, başlangıç mayası denilen sindirim dostu, düşük glisemik indeksli, besin değeri yüksek, kan şekeri dengesini düzenleyen, içinde faydalı bakteriler, probiyotik özellikleri sayesinde bağırsak mikrobiyotasını sourdough-ekşi maya çıktı.

Bir de ne göreyim insagramda insanlar biribiri ardına çektikleri videolarda başlangıç mayasını nasıl yaptıklarını ve sonucunda bu maya ile gerçekleştirdikleri, muhteşem, nar gibi kızarmış ekmekleri paylaşmıyorlar mı?

Sourdough-ekşi maya yani başlangıç mayasını tututturmak nohut mayasını tutturmaktan biraz daha uğraşlı. Nohut mayasını bir gecede eğer oda sıcaklığı yeterli değlİse biraz daha uzun süre bekleterek elde edebiliyorsunuz; ama su ve undan oluşan ekşi mayanın ön hazırlığı en az sekiz gün sürüyor. Kavanozda iki kaşık un ve su ile bekleterek aktif hale getirdiğiniz mayayı her gün besleyerek çoğaltıyorsunuz ve sekiz veya dokuz günlük bir süre gerekiyor.

Ama sonuçta muhteşem kızarmış kabarmış ama en önemlisi sağlıklı! ekmekler elde edebiliyorsunuz. İnstagram bu konuda yıkılıyor, onlarca video ve açıklamalar peşpeşe geliyor, ve ekşi mayalı ekmek yapımı work-shopları düzenleniyor.

Size bu ekmeği protein, lif, B vitamini ile zengin Kolin maddesi içeren, karaciğerin yağlanmasını önleyen, düşük kalorili, ve glutensiz olan guluten intoleransı olan kişiler için de uygun olan Sarrasin-kara buğday unu ve buğday unu ile yapmanızı önereceğim.

Kısaca beyaz unu unutun.

Kolay gelsin!

RahelÇela B.