Tel Aviv şehrinin kendi sınırları içinde kendine özgü Kuzey, Güney ve Merkez şeklinde kodlamaları vardır.
Kuzey Tel Aviv, şehrin nisbeten yeni ve modern bir yaşam alanıyken; merkez Tel Aviv sosyal yaşamın, mimari özgünlüğün, kültürel dokunun, Tel Aviv'lilik ruhunun tüm canlılığıyla yaşandığı bir ekoldur adeta...
Oysa ki Güney Tel Aviv kendi sihrini herkese açmaz ancak gören gözlerin hisseden kalplerin yeridir orası..
Güney Tel Aviv, şehrin eski bölümüdür kısaca.
Zaman zaman bakımsız derbeder ve biraz da üzgün bir anlamda...
Şehrin 109 yıl önce kurulurken ilk hatıraları yatar orada..
Ama hiç doyum olmaz dokusunun tadına ...
Güney Tel Aviv’de binalarin giriş katları genelde dükkan, toptancı, küçük esnaf tarzı bir düzenin parçasıyken, üst katlarında ise tamamen farklı bir uygarlığın izleri vardır.
Koloniyal Akdeniz mimarisinin tüm örnekleri, iplerde asılı çamaşırlar veya alt kattaki oyuncakçı dükkanının sergilenmiş ürünleri arasından göz kırpar, sürprizlerini hep sona saklar...
Yollarını arşınlarken Güney Tel Aviv'in, gözlerim binaların üst katlarına takılı, bu hiç restorasyon görmemiş, geçmişin anlı şanlı mimarisinin mütevazilikle yer değiştirmiş ölçeğinde ....kimler yaşadı burada acaba diye düşüne düşüne tutku ve merakla izlemeyi sürdürürüm.
İlk heyecan, ilk azim ve o ilk şevkin ivmesi ile kurulan İsrael'in bu güzelim şehrinin GÜNEY bölümü, ilk yapılanmasının ardından Güney Tel Aviv şeklinde adlandırılacağını bilmediği o günlerinde; emek ve fedakârlık dolu uçsuz bucaksız Siyonizm hikâyeleriyle dolu dolu idi...
Bakalım bu ilk öncü ailelerin, büyük Siyonist kahramanların kurduğu Tel Aviv'in Güney bölümünde bizi ne gibi sürprizler bekliyor?
Güney Tel Aviv'de yaşam sahneleri inanılmaz hızla akan bir seyir alanı gibidir.
İlk yıllardaki nezih yerleşim alanı, zamanın dinamikleriyle bir endüstri ve ticaret bölgesine dönüşüverir, doğal sonuçlar birbirini takip eder, ekonomik globalizasyon dişli çarklarını bu asil mekâna da geçiriverir, yurtdışından gelen iş gücünün meskeni olma yolunda geniş alana yayılmış yerleşimlere ev sahipliği yapar.
Ve güzel haber : Bu çok çeşitlilik son yıllarda yeni bir renk daha katar bünyesine.
Hem sanat hem zanaat bir arada burada
Kiryat HaMelacha'dayız....
Hikâyesi ise şöyle başladı:
Kiryat HaMelacha'nın sınırlarından içeri girerken her sokağın kendi hikayesi kulaklarımıza fısıldanmakta, her taşın her yapının saygın geçmişi tekrar tekrar hatırlanmakta ve şu an'ın uyumundan doğan bir bilgelikle yaşamın içinde kucaklanmaktayız...
Mount Zion Bulvarı ile Shoken Sokağı'nın birleşme noktasındayız.
Shoken Sokağı'na ismini vermiş Salomon Schochen; 2. dünya Savaşı öncesinde, Almanya'da zincir yayınevleriyle servet sahibi olmuş, 1934'lerde henüz İsrael çiçeği burnundayken Gershon Sholem, Agnon gibi Modern İbranice edebiyatçılarını koruması altına almış, bu alana yatırımlar yapıp ilk Haaretz gazetesinin bürosunu HaMelacha Mahallesi'nde kurmuş bir kişilik…
Mount Zion Bulvarı sokak ismiyle ise kutsal şehir Yerushalayim ve görkemli kutsal alanlar her daim kutsanır.
Şair ve yazar Alter Gutman giriyor araya Tel Aviv’in kurucuları olan 66 ailenin içinde yer alıyor ve Shohen sokağıyla kesişen Ben Zion sokağın'da, kitaplarını yazarken kullandığı takma ismiyle hayat buluyor.
HaMeretz, HaMifal, HaTnoufa caddeleri ise HaMelacha mahallesinin üretken enerjisini vurgulayan kelime anlamlarıyla hayli çarpıcı bir etki bırakıyor.
Kiryat Hamelacha Betonun, Demir ve Çeliğin ihtişamıdır.
Kaba ve çiğ çizgilerle betimlenmiş devasa boyutta 4 tane yanyana dizili nizamda ve eşit uzunluktaki bina blokları, 1960'ların ufku açık yeni endüstri merkezidir.
Mimarisindeki tarz ile komşu mahallelerin geleneksel yapısına adeta meydan okur, varlığını ve amacını duruşuyla belirler, yeni bir çağın öncülüğünü yapar.
27 Ekim 1965'te Kiryat HaMelacha'nın Mount Zion Bulvarı üzerindeki açılış töreni, Belediye Başkanı Mordechai Namir ile mimarları Rapaport, Gleiberman ve Frankel eşliğinde gerçekleşir.
Bu kompleksin kuruluş amacı, küçük endüstri ölçeğinde üretim ve ticaret atölyeleri için yeni bir nefes, bölgenin ekonomik gücüne bir ivme, 48'lerde kurulan bu taze devletin büyüme hızını yenilikçi adımlarla arttırma idealidir.
İdeal gerçekleşmiş midir?
Değişim rüzgarlarından kurtulmak mümkün müdür?
Şehrin merkezinden biraz uzakta emekçilerin çalışma koşullarının iyileştirme projesi kapsamında da yaşanmış bir kentsel dönüşüm pek yakında tekrar farklı bir dönüşümün cazibesinde bulur kendini....
Sokaklarda hala bir kamyon malları boşaltır, hala endüstriyel faaliyetler devam eder , hala sokakların ismi meretz - emek - mifal - fabrika - tnufa - canlılık - olarak devam eder- ama yüzlerce açık stüdyo sanatçı ve küratör izleyicisi, alıcısı ile kamuoyuna mal olur.
Son yıllarda, kendiliğinden bir yenilenme süreci içinde Güney Tel Aviv mahalleleri yeni bir çağa uyumlanıyor.
Kiryat HaMelacha bu akımda basrolü kaptırmıyor, sahnesini Sanat Merkezlerine, Sanat stüdyolarına ve Sanat Galerilerine açıyor.
Çağdaş , yenilikçi , zaman zaman aykırı ama yaratıcı....
Zamanı öteye taşıyan , yeni bir planet izlenimi veren, alışılmışın dışında, riskli cesur ve büyüleyici bir ritmin tadı var burada...
Grafittilerden gözünüzü alabilirseniz, bloklar arasındaki yolumsu geçitlerden birine ulaşabilirseniz, üst kata çıkışın izini bulup, harika bambaşka bir dünyaya adım atabilirsiniz...
Tek bir şartla :
Maskesiz çıkmayın , mesafeyi koruyun ve
Rehberli turların izini sürün...
Sinema sanatçısı Ronit Elkabetz'in ölmeden önce ifade ettiği sözleriyle başlıyor ve devam ediyorum:
בלי פחד. בלי חרטה. לדעת שבכוחך להעצים את
העולם
Korku yok . Pişmanlık yok.
Dünyayı büyüleme gücüne sahip olduğunuzu bilin.
