Bu haftaki köşemde, Facebook paylaşımları sayesinde okuma imkânı bulduğum ve bana çok ilginç gelen bir yazıyı Türkçeye çevirdim ve sizlerle de paylaşmaya karar verdim. Umarım ilginizi çeker.
1944'te Paris, Nazi işgalinden kurtarıldığında, “Mobilya Operasyonu”na (Möbel Aktion) atanan Alman askerleri tarafından kullanılan bir dükkânda, 85 fotoğraftan oluşan bir albüm bulundu. Möbel Aktion, Yahudilerin yaşadıkları dairelerin yağmalanma operasyonuna verilen resmi isimdi. Fotoğraflarda, adeta bir IKEA mağazasını çağrıştıran, ilgi çekici ev eşyalarının, mobilya ve günlük ev aletlerinin gerçeküstü görüntüleri gözler önüne seriliyor. Aralarındaki tek fark, burada alışveriş edenlerin hepsinin “Nazi”, satış elemanlarının “Yahudi mahkûmlar” ve satışa sunulan “ürünlerin” tamamının ise Paris evlerinden yağmalanmış olmalarıydı.
Bulunan fotoğrafların çoğu, mobilya konusunda uzmanlaşmayı hedefleyen ve 1930'larda Wolf Levitan adında bir Yahudi tarafından açılan Lévitan isimli bir mağazada çekildi. Almanlar, 10. Bölgede, Rue Faubourg Saint Martin 85-87 numarada yer alan binanın tüm envanterine, hatta kasasına bile zorla el koydular. Lévitan, Nazi subayları tarafından Yahudilerin evlerinden çalınan eşyaları, Almanya’ya gönderilmeden önce sergiledikleri bir mağaza olmakla kalmadı, bu eski mobilya mağazası işgal altındaki Paris’te “Lévitan Kampı” olarak da bilinen bir Nazi çalışma kampı haline geldi.
Binanın ilk üç katı eşyaları stoklamak için, dördüncü kat ise 1940-1944 yılları arasında kuzey banliyölerdeki Drancy toplama kampından (ölüm kamplarına yollanmadan önceki son durak) seçilerek “istihdam edilen” 795 Yahudi tutuklu için ilkel bir yurt olarak kullanılıyordu.
Özelikle kadın zanaatkârlardan, saat ustalarından, terzilerden, çömlekçilerden ve bunun gibi ustalardan oluşan özel bir işgücü, arkadaşlarının, ailelerinin, komşularının ve ölüme gönderilmiş olan Yahudi vatandaşlarının evlerinden acımasızca talan edilen mobilyaları sınıflandırmak, onarmak, istiflemek ve paketlemek zorundaydı. Yahudilerin evlerinden o kadar çok eşya yağmalanmıştı ki, Lévitan'da çalışan stajyerlerin aralarında kendi evlerinden çalınmış eşyalara rastlamaları gayet mümkündü.
Sadece pahalı eşyaları değil, her şeyi götürmüşlerdi. Mutfak tencereleri, ev aletleri, hatta çarşaf setleri gibi en gündelik nesneleri gösteren fotoğraflar, bunun açgözlülük olduğu kadar bir “yıkım ve anonimleştirme süreci” olduğunu kanıtlıyor.
Savaşın sonunda pek çok Nazi arşivi ve kaydı yok edildi, ama bu albüm değil. Talan edilen eşyaları fotoğraflamakla görevlendirilen Alman askerleri, hepsini belgelemek konusunda çok başarılı bir iş çıkarmış, adeta yağmanın resmi bir envanterini oluşturmuştu. Günümüzde albüm Koblenz'deki, Alman Federal Arşivleri'nde saklanıyor. Ayrıca 85 fotoğrafın tümü, sosyolog Sarah Gensburger'in son kitabı “Yahudilerin Soyulmasına Tanıklık”ta büyüleyici bir analizle birlikte yayınlandı. Gensbrger, özellikle bir fotoğrafın, Nazi “Mobilya Operasyonu”nun amacının kâr etmekten çok, Yahudileri yeryüzünden silmek ve imha etmek olduğunu belgelediğini savunuyor.
Çalınan eşyaların sergilendiği Nazi Alışveriş Merkezinde çalışmak zorunda bırakılan 795 Yahudi tutukludan 164'ü ölüm kamplarına gönderildi. Rue Faubourg Saint Martin'deki eski mağazanın yerinde bugün bir reklam ajansı var. Binanın cephesindeki küçük levhanın üzerinde yazanlar, orada yaşanmış olayların tek şahidi.
Orijinal yazı ve tüm fotoğraflar için: https://www.messynessychic.com/