Ölümsüz Max

Bu yazının başlığına bakıp; “Kim ölümsüz olabilmiş ki?” diyorsunuz haliyle. Doğru… Tarih boyunca ne denli güçlü krallar, ne değerli düşünürler, hayran olduğumuz sanatçılar, topluma mal olmuş ünlü kişiler gördük… Onlar belki adları ve bıraktıkları eserleri ile anımsanıyorlar fakat hiç biri ölümsüz olamadı. Oysa Max Glauben ölümsüzlüğü yakaladı… Nasıl mı? Kısaca anlatmaya çalışayım.

Bildiğiniz gibi İsrael geçtiğimiz hafta 5. Uluslararası Holokost Forumuna ev sahipliği yaptı. Ülkelerin cumhurbaşkanı, devlet başkanı, başbakanı gibi –isim saymıyorum, zaten hepiniz biliyorsunuz kimlerin geldiğini - en yüksek düzeyde 49 ileri geleni Yeruşalayim’deki bu etkinliğe katıldı. Tüm dünya medyası bu forumu ve yapılan etkileyici konuşmaları naklen yayınladı. Auschwitz’in kurtarılmasının 75. Yılının vurgulandığı ve liderlerin giderek yükselen antisemitizme duyarlılıklarını artırmayı amaçlayan bu etkinliğin en özel konukları Holokost Kurtulanlarıydı… Sayıları her geçen gün, her geçen saat azalan Holokost Kurtulanları…

Cehennemi yaşamış Holokost Kurtulanlarının bir kısmı halen hayattayken Avrupa ve Amerika’da ırkçılık, antisemitizm, yabancı düşmanlığı yükseliyor, Yahudilere, sinagoglara saldırılar düzenleniyor, mezarlıklar talan ediliyor, Holokost’un hiçbir zaman gerçekleşmediği, gaz odalarının ve fırınların hiçbir zaman var olmadığı ileri sürülüyorsa, o günlerin canlı tanıkları bu dünyayı terk ettiğinde ne olacak?

Efsane yönetmen Steven Spielberg’in kurucusu olduğu USC Shoah Fondation, 65 ülkeden kişiyle 43 farklı lisanda yapılan görsel ve işitsel röportajlarla binlerce Holokost Kurtulanının tanıklığını kayıt altına almaya devam ediyor. Yukarıda size sözünü ettiğim, “ölümsüzlüğü yakaladı” dediğim Max Glauben bir Holokost Kurtulanı. Bazıları suskunluğu seçtiği halde o yaşadıklarını sürekli anlatıyor. Bununla da kalmıyor son 13 yıldır her baharda büyük bir gençlik grubu ile Auschwitz-Birkenau’ya gidiyor, yaşadıklarını ve gördüklerini anlatıyor, onlarla Yaşam Yürüyüşüne katılıyor, bu geziyi gençlerle birlikte İsrael’de Yom Atsmaut günü tamamlıyor.

91 yaşındaki Max Glauben bununla da yetinmedi. O ilelebet anlatmak, çocuk yaşta yaşadığı, gördüğü dehşeti gelecek nesillere aktarmak istiyordu. Bu arzusu ileri teknolojik bir yöntemle gerçeğe dönüştü. Kurucuları arasında yer aldığı ve sonbaharda açılan Dallas Holokost Müzesinde 3 D Holografik hareket eden görüntüsü sayesinde Max, gelecek kuşaklarla konuşarak iletişim kurabilecek. USC Shoah Fondation’ın da desteği ile oluşturulan bu ileri teknoloji sayesinde kişilerin sorduğu her soruya Holokost Kurtulanı Max konuşarak yanıt verebilecek.

Max Glauben bu teknoloji ile gelecek nesillere yaşadıklarını anlatabilmek, sorularını konuşarak yanıtlamak için çok uzun süreli film çekimlerine katıldı. En doğal hali ile elini kolunu sallayarak, koltuğunda zaman zaman kıpırdayarak olabilecek her soruya yanıt verirken, hatta şarkı bile söylerken 18 kamera farklı açılardan Max’ın çekimini yaptı, 20 saatlik bir film oluştu. Böylece Max artık hayatta olmadığında da, kendisine her türlü soruyu sorabilecek ziyaretçiler ile karşılıklı konuşabilecek, diyaloga girebilecek. Max’ın bu hologram filmi Dallas Holokost Müzesinin ‘Dimensions in Testimony Theater’ adlı bölümünde artık ziyaretçilerini bekliyor.

Max, ailesi ile birlikte Varşova Gettosuna kapatıldığında 12 yaşındaydı. Sonra iki yıl boyunca beş ayrı temerküz kampında bulundu. Son bulunduğu kamp Flossenbürg’du. Nazilerin savaşı kaybettikleri son günlerde kampta hayatta kalanları Dachau kampına doğru ölüm yürüyüşüne çıkardılar. Max hayatta kalabildi. ABD’li General Patton’un Üçüncü Orduya bağlı bölüğü kampı kurtardığında Max 17 yaşında, neredeyse bir iskeletti. Tüm ailesi Nazilerce yok edilmişti.

Dallas Holokost Müzesinin geçtiğimiz sonbaharda hizmete açılmasının ardından, Max Glauben 3 D Holografik hareket eden görüntüsünün karşısına geçip ilk kez kendini izlerken büyük keyif alıyor, kahkahalar atıyordu. Sanki bir ayna karşısında kendini izler gibiydi… Kendi yansıması neredeyse canlı olarak karşısındaydı ve sorulan her soruyu yanıtlıyordu.

Dudaklarından tebessümü eksilmeyen Max Glauben; “Soyadım Glauben’in anlamı, İnanmak” diyor. Ve hayatta kalıp bu denli uzun yaşamasının bir anlamı olduğuna inanıyor. Bu inancını da şu sözlerle dile getiriyor:

“Geçmişi paylaşarak, diğer insanların daha iyi bir gelecek kurabilmelerine yardımcı olabileceğime inanıyorum. Tüm Holokost Kurtulanları bu dünyayı terk ettiğinde, çocuklarımın, torunlarımın, küçük torunlarımın, gelecek nesillerin insanlık tarihinin en karanlık döneminde yaşanmış trajedileri hakkında soru sorabilecekleri, sorularına yanıt alabilecekleri bir mekânın var olmasından büyük mutluluk duyuyorum. Bu benim için büyük bir ödül…”

Sizce de Max Glauben ölümsüzlüğü yakalamadı mı artık?

*Max Glauben’in ölümsüzlüğü yakalamasına olanak sağlayan teknoloji hakkında bir fikir edinebilmeniz için aşağıya bir kısa film ekledim.