Saygıdeğer okuyucular.
Her hafta okuduğumuz Tora’dan bir bölumün, Şabat peraşasının, bazı kısımlarını, mümkün olduğu kadar ana İbranice metnine bağlı kalarak (ancak, Türkçe’ye tercümesi ile) huzurlarınıza getirmeye çalışacağım.
Bu haftanın peraşası Haye Sara (חיי שרה). Peraşa, Mahpela Mağarası (מערת המכפלה) ile ilgili bir konu ile başlıyor ve birkaç değişik konudan (Rivka’nın Yitshak’a eş olarak seçilip Haran’dan Kenaan’a gitmesi ve Sara’nan çadırına getirilmesi) bahsettikten sonra yine Mahpela Mağarası ile ilgili bir konu ile sonucuna yaklaşıyor.
Mağaranın satın alınışı şöyle anlatılıyor.
-Avraham, Sara’nın yas günlerinin bitiminde Het oğullarına şöyle der:
- Aranızda yaşıyan bir yabancıyım. Bana bir mezar toprağı verin de ölümü oraya gömeyim.
Het oğulları Avraham’a şöyle cevap verir.
- Efendimiz işit. Sen tanrının bir reisisin aramızda. En seçkin mezarlarımızdan birine ölünü göm. Aramızdan hiç kimse mezar toprağını senden esirgemez.
Avraham Het oğullarının önünde kalkar ve secde ederek şöyle cevap verir.
- Ölümü gömmemi kabul ediyorsanız Tsohar oğlu Efron’a lütfen söyleyin ki arazisinin kenarındaki Mahpela Mağara’sını tam para karşılığı bana bir mezarlık için versin.
Het oğulları arasında yaşıyan Efron, şehir kapısına gelenlerin işittiği şekilde onların aracılığı ile şöyle cevep verir.
- Efendimiz, hayır. Araziyi ve içindeki mağarayı ölünü gömebilmen için herkesin gözleri önünde sana verdim.
Avraham halkın önünde secde ederek Efron’a şöyle der.
- Beni işitmek istiyorsan sana vereceğim parayı benden al ki ben ölümü oraya gömebileyim.
Efron Avraham’a şöyle cevap verir.
- Efendim lütfen işit. Bu toprak için dörtyüz gümüş şekel benimle senin arasında nedir ki. Ölünü oraya göm.
Avraham Efron’u işitir. Het oğullarının da dinlediği gibi ve de piasada geçerli dörtyüz gümüş şekeli Efron’a verir. Böylece, Efron’un arazisi, içindeki mağara ve oradaki tüm ağaçlar, Het oğullarının ve şehirdeki tüm halkın gözleri önunde, Avraham’ın malı olur. Ondan sonra Avraham Sara’yı Kenaan’da Hevron olarak bilinen Mamre’deki arazide Mahpela Mağarasına gömer. Böylece Het oğullarından alınan mağara Avraham’ın sahip olduğu bir mezarlık olur. (Bereşit 23, 3-20)
Kenaan topraklarında nispeten yeni olmasına rağmen, Avraham’ın yerel kültürü ne denli anlayıp kavradığını görüyoruz. Het oğulları ve Efron, her ne kadar açık kalpli sözler söyleseler de, Avraham herkesin gözü önünde bu mağarayı para karşılığı satın almazsa, ileride ne tür problemler olabileceğinin farkındadır. Bu yüzden Mahpela Mağarasınını, tam para karşılığı, satın almadan Sara’yı oraya gömmez.
Peraşanın sonun doğru da mağara ile ilgili bölümün kısaltılmış tercümesi şöyle.
Avraham Ketura isminde bir kadını daha alır. Ketura’dan birçok oğulları ve torunları olur (oğulların ve torunların isimlerini burada tercüme etmedim).
Avraham sahip olduğu herşeyi Yitshak’a verir. Cariyelerinin çocuklarına, henüz hayatta iken, hediyeler vererek onları Yitshak’tan uzaklaştırmak için, doğu topraklarına yollar. (Yişmael’e bile mirasından pay bırakmaz. Bu, Sara’nın, Hagar ve Yişmael’i evden uzaklaştırırken, Avraham’a, söylediği “Bu hizmetçinin oğlu benim oğlum Yitshak’la mirası paylaşmıyacak” - Bereşit 21, 10 - söz üzerinedir.)
Avraham 175 yaşında vefat eder. Onu, oğulları Yitshak ve Yişmael Mahpela Mağarasına gömerler. Bu Avraham’ın Sara’yı gömmek için Het’li Efron’dan aldığı Mamre’deki arazidir. Avraham ve Sara orada gömülüdürler. (Bereşit 25, 1-10)
Avraham’ın sülalesini sadece Yitskah devam ettirecektir. Mahpela Mağarasının Avraham ve Sara’nın sülalesinin bir aile mezarlığı olduğu bir tartışma konusu değildir.