Tetsave peraşasının en ilginç yönlerinden biri doğumundan beri söz edilmekte olan Moşe Rabenu’nun isminin bu peraşada geçmemesidir. Ki Tisa peraşasında yer alan bir cümleden dolayı bilginlerimiz bu peraşadan Moşe’nin isminin silindiğini öğretirler. Bu cümlede Moşe Bene Yisrael için Tanrı’ya yalvarmakta, altın buzağı günahını affetmesini istemekte ve onların bu günahını affetmemesi durumunda yazdığı kitaplardan kendisini silmesini istemektedir. Moşe, hiçbir zaman Bene Yisrael’in silinmesini istememiş ve affedilme konusunda çok ısrarcı olmuştur. Sonunda bu kadar büyük bir tsadiğin duasını kabul eden Tanrı Bene Yisrael’i affetmiştir. Ancak bu peraşada Moşe’nin ismi geçmemektedir. Bunun nedenlerinden biri de bu peraşanın Moşe’nin ölüm tarihi olan yedi Adar civarında okunmasıdır.
Moşe’nin bu çağrısı aslında bir başka tsadiğin gereği gibi davranmamasının tamiri olarak açıklanabilir. Yeşayau Peygamber tufan için ‘me Noah – Noah suları’ ifadesini kullanmaktadır. Burada Noah, Tanrı’nın merhametini uyandıracak gerekli tefilayı yapmadığı için peygamber tarafından eleştirilmektedir. Zohar’ın açıklamasına göre Noah gemiyi inşa etmek suretiyle Tanrı’nın dediğini yapmış ancak sadece kendisini ve ailesini kurtarmıştır.
Midraşik kaynaklar Moşe’nin bütün liderlerden daha büyük olduğunu, liderler ile Moşe arasında geçmesi muhtemel diyaloglarla açıklamaya çalışmışlardır. Sözgelimi Adam ilk yaratılan olduğu için Moşe’den büyük olduğunu iddia etse Moşe günahtan dolayı dünyaya ölümü getiren kişi olduğunu hatırlatabilir ve seviyesinin düştüğünü söyleyebilirdi. Aynı konuşmanın Noah ile geçtiğini düşünecek olursak Noah kendisinin tufandan kurtulması sebebiyle Moşe’den üstün olduğunu iddia etmiş olması durumunda Moşe’nin ona vereceği karşılık yukarıda anlatılanla paraleldir. Noah sadece kendisini ve ailesini kurtarmış Moşe ise çok zor şartlarda defalarca Bene Yisrael’in yok olmasını engellemiştir.
Arizal Moşe Rabenu’nun Noah’ın gilgul hali olduğunu öğretir. Bu tekrar gelişin nedeni daha önce yaptığı yanlışı düzeltebilme şansını elde etmektir. Moşe kendini feda edecek bir girişimde bulunarak geçmişte Noah tarafından yapılan yanlışı düzeltmiştir. Rabi Hayim Yosef David Azulay, ‘meheni – beni sil’ sözcüğünün harfleri ile ‘me Noah’ sözcüklerinin harflerinin aynı olduğunu söyler. Moşe, Noah’ın yanlışını telafi edebilmiştir. Tanrı Noah’a o nesilde kendisini ‘tsadik’ olarak bulduğunu söylemiş ve o nesli işaret etmek için de ‘aze’ sözünü kullanmıştır. Bu sözcüğün sayısal değeri on yedidir. İlginç bir şekilde Moşe de Noah’tan on yedi nesil sonra dünyaya gelmiştir. Moşe, daha bebekken annesi onun iyi olduğunu görür. Tora bunu ‘ki tov u’ sözleriyle verir. ‘İyi’ anlamına gelen ‘tov’ sözcüğünün de sayısal değeri on yedidir. Burada Moşe’nin fedakârlığını hatırlar ve gemiye binmeyenlerin kurtulamadığı olayın tamir edildiğini anlarız.
Tora yolunda gidenler günümüzde aslında Noah’ınkine benzer bir gemide yaşamaktadırlar. Etrafımızda Noah döneminin günahlarına çok benzeyen günahlar gün geçtikçe çoğalmaktadır. Bizlere düşen en önemli görevlerden biri geminin dışında yaşayanları da anımsamak ve onları geminin içine çekebilmektir. Bunu yapmaya başaramasak bile geminin dışında kalanlar için dua etmek ve Tanrı’ya yalvarmak da görevlerimiz arasındadır. Zamanında Noah’ın yaptığı yanlışa düşmemek onun yerine Moşe’nin fedakârlığı nasıl yaptığını anımsamak gerekir.
Özellikle Tora’nın yolundan giden Yahudilerin en önemli görevlerinden biri bu yolun dışında kalanları da anımsamak ve onları doğru yola çekebilmek için çaba göstermektir.
Kaynak:Salom